Τη δίδυμη απειλή της έξαρσης του λαϊκιστικού αναθεωρητισμού και της παράλληλης στρατηγικής αποκατάστασης της κανονικότητας που ακολουθούν οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες καλούνται να αντιμετωπίσουν πρώτα οι αγορές και μετά οι κοινωνίες, εξερχόμενες από διαδοχικές πολυετείς κρίσεις που δοκίμασαν την κοινωνική συνοχή. Το νέο stress test όμως μπορεί να αναδειχθεί σε σημείο καμπής για περιοχές όπως η Ευρώπη, η οποία από την οικονομική κρίση και το προσφυγικό, κινείται πλέον στην κατεύθυνση της αναμέτρησης με φαντάσματα της διαίρεσης της, τα οποία ξύπνησε το Brexit και έθρεψαν Τραμπ και Πούτιν.
Οι κίνδυνοι έχουν πάψει από καιρό να είναι θεωρητικοί, καθώς όπως επισημαίνει και το Bloomberg, διευρύνεται η κρίσιμη ομάδα των fund managers που προβλέπουν μεγάλες αναταράξεις στα χρηματιστήρια καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις-προάγγελοι των κραχ. Το θέμα ακολουθεί χρονικά την επίθεση που εξαπέλυσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατά της Harley επειδή μεταφέρει μέρος της παραγωγής στην Ευρώπη για να αντεπεξέλθει στις νέες συνθήκες που δημιουργεί ο εμπορικός πόλεμος.
Μπορεί οι οικονομικοί δείκτες και ο πληθωρισμός να δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία και οι χώρες-ατμομηχανές κινούνται σε εμπεδωμένη αναπτυξιακή τροχιά, οι εξελίξεις όμως αποδεικνύουν ότι στρατηγικές οικονομικού και εμπορικού πολέμου μπορούν να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο Greg Coffey, πρώην επικεφαλής διαχειριστής της Moore Capital Management, ο οποίος ξεκίνησε δική του εταιρία φέτος, συγκρίνει την αναταραχή του Μαΐου μέχρι το τέλος της φούσκας των dotcom το 2000. Ο Russell Clark, της πλέον bearish εταιρίας, Horseman Capital, συγκρίνει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με την οικονομική κρίση του 2008 σε επιστολή προς τους επενδυτές.
Οι δύο αυτοί διαχειριστές όμως δεν είναι οι μόνοι αλλά εντάσσονται σε μια μεγαλύτερη και αυξανόμενη ομάδα επενδυτών που προβλέπει το τέλος του δεκαετούς ράλι στις τιμές μετοχών και ακινήτων, καθώς οι κεντρικές τράπεζες εφαρμόζουν στρατηγική εξομάλυνσης της νομισματικής τους πολιτικής, ενώ παράλληλα η άνοδος του λαϊκισμού απειλεί το εμπόριο σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι, το Bloomberg στο ίδιο δημοσίευμα επαναφέρει δηλώσεις του Τζορτζ Σόρος, ο οποίος τον Μάιο προειδοποιούσε για επικείμενη οικονομική κρίση και μια υπαρξιακή απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
“Τα φαντάσματα του 2000 είναι επάνω μας”, γράφει ο Coffey σε επιστολή προς τους επενδυτές τον Μάιο, για την Kirkoswald Capital Partners.
“Μην αμφιβάλλετε ότι αυτό είναι το επενδυτικό περιβάλλον που διέπει τις αγορές και θα συνεχίσει μέχρι το τέλος του 2018.”
αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το να ποντάρουν στην συντριβή είναι μια από τις βασικές ικανότητες των hedge funds, εν αντιθέσει με τα παραδοσιακά επενδυτικά funds, ωστόσο τα προηγούμενα χρόνια οι αποδόσεις δεν ήταν καλές καθώς οι διαρκείς και συντονισμένες- πολλές φορές- παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών πίεζαν τις αποδόσεις στα ομόλογα και εξάλειφαν το ρίσκο στις μετοχές, δημιουργώντας ένα εικονικά ασφαλές περιβάλλον. Τώρα όμως αυτό αλλάζει και μάλιστα βίαια, καθώς οι κεντρικές τράπεζες αντιστρέφουν τις πολιτικές τους και το ρίσκο αποτελεί και πάλι βασικό συστατικό της επενδυτικής εξίσωσης.
Την ίδια στιγμή, ο Ντόναλντ Τραμπ επιτίθεται στη Χάρλει, επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αυτοκινήτων και ανοίγει μέτωπα με την ΕΕ, τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, επιχειρώντας βίαιη ανατροπή του διεθνούς γεωοικονομικού status quo. Παράλληλα υποστηρίζει ενεργητικά εν δυνάμει αποσταθεροποιητικούς παράγοντες στην Ευρώπη, πυροδοτώντας φυγόκεντρες τάσεις, με στόχο να ασκήσει πίεση στην Άγκελα Μέρκελ ώστε να αναγκαστεί να επαναδιαπραγματευτεί ευρεία γκάμα θεμάτων.
Σε κίνδυνο βρίσκεται, όπως επισημαίνει η Κομισιόν, και το Brexit, καθώς πλέον είναι πολύ πιθανό να μην υπάρξει συμφωνία μέχρι τον Μάριο του 2019, γεγονός που θα σημάνει την διακοπή των σχέσεων χωρίς να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας, προοπτική που αν και φαντάζει μακρινή δεν είναι πλέον απίθανη και εμπνέει ανασφάλεια και φόβο στις αγορές.
Το μείγμα των πολιτικών του Ντόναλντ Τραμπ και της αλλαγής στρατηγικής από τις κεντρικές τράπεζες αποδεικνύεται εκρηκτικό, καθώς το ρίσκο επανέρχεται και οι πυροσβεστικοί μηχανισμοί απομακρύνονται.
Αυτό που είναι ωστόσο πιο επικίνδυνο είναι η ανάδυση και σταδιακή ισχυροποίηση τέτοιων δυνάμεων στην Ευρώπη και την Ευρωζώνη, καθώς απειλούν να αποσταθεροποιήσουν μια περιοχή που ήταν παραδοσιακά πολυδιασπασμένη και μόνο τα τελευταία 50 χρόνια κατάφερε να ισορροπήσει.
Το περιβάλλον όμως γίνεται ακόμη πιο ασταθές και επικίνδυνο αν συνυπολογιστούν οι επιπτώσεις του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, όπως αυτές καταγράφονται στην Αφρική και έχουν άμεσο και διαρκώς εντεινόμενο αντίκτυπο στην Ευρώπη μέσω του μεταναστευτικού κύματος, το οποίο ήδη προκαλεί εντάσεις, ενώ καταγράφεται μείωση και όχι αύξηση των ροών, όπως αναμένεται για τα έτη από το 2019 και μετά.
Στην ίδια ομάδα κινδύνων περιλαμβάνονται η έλλειψη νερού, η έξαρση του λιμού και του υποσιτισμού, στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, συνθήκες που εντείνονται από τις κλιμακούμενες αντιπαραθέσεις μεταξύ ανεπτυγμένων χωρών και από την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, η οποία καθιστά αδύνατη την πρόληψη ακραίων καταστάσεων εκτός συνόρων.
Για τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της Αφρικής και δημιουργίας τεράστιων μεταναστευτικών ρευμάτων έχει προειδοποιήσει από τη δεκαετία του 1990 ο Αμερικανός δημοσιογράφος και αναλυτής Robert Kaplan, ο οποίος στο βιβλίο του με τίτλο “Η επερχόμενη αναρχία” προειδοποιεί για τις συνέπειες πολιτικών αποξένωσης της Αφρικής και υπερσυγκέντρωσης του πλούτου στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Food Inflation | Africa
| Country | Last | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| South Sudan | 110.70 | Sep/17 | % | Monthly | |
| Congo | 44.00 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Libya | 30.90 | Feb/18 | % | Monthly | |
| Liberia | 17.40 | Mar/18 | % | Monthly | |
| Sierra Leone | 17.21 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Ethiopia | 16.10 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Angola | 15.18 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Guinea | 13.70 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Nigeria | 13.45 | May/18 | % | Monthly | |
| Madagascar | 11.90 | Dec/17 | % | Monthly | |
| Malawi | 10.00 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Mauritius | 9.30 | Apr/18 | % | Monthly | |
| Tunisia | 9.30 | May/18 | % | Monthly | |
| Egypt | 8.56 | May/18 | % | Monthly |
