Σε κατάσταση επενδυτικής επιτήρησης εισέρχεται για ακόμη μια φορά ο ευρωπαϊκός νότος λόγω των εν εξελίξει πολιτικών ανακατατάξεων στην Ιταλία και του νέου τοπίου που δημιουργείται στην Ελλάδα μετά την έξοδο από το Μνημόνιο, τη στιγμή όμως που υλοποιούνται τεκτονικές γεωπολιτικές και γεωοικονομικές ανακατάξεις τόσο στον πυρήνα της ΕΕ και της Ευρωζώνης όσο και στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η πληθώρα αγνώστων παραμέτρων και οι πολιτικοί τακτικισμοί από όλες τις πλευρές ενισχύουν το country risk, αναγκάζοντας τους επενδυτές να περιορίσουν την έκθεσή τους και να αυξήσουν την αντιστάθμιση των θέσεών τους, γεγονός που υποσκάπτει το θετικό κλίμα, εμπνέει αβεβαιότητα και ενισχύει τη μεταβλητότητα σε ομόλογα και μετοχές. Καθοριστικός παράγοντας ενίσχυσης του ρίσκου είναι η σταθερή πορεία της ΕΚΤ στην κατεύθυνση της εξόδου από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για σταδιακή αύξηση του κόστους του χρήματος, περιορίζοντας έτσι τη διάθεση ανάληψης ρίσκου.
Η νέα κυβέρνηση του λαϊκιστικού ευρωφοβικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων με την εθνικιστική Λέγκα του Βορρά στην Ιταλία, αν και ακόμα δεν έχει επισήμως ανακοινωθεί, θεωρείται βέβαιο ότι θέτει τη χώρα σε τροχιά σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες και το διευθυντήριο της ΕΕ, προοπτική που ξυπνά μνήμες και προκαλεί ανησυχία για υποτροπή της κρίσης χρέους, καθώς πρώιμα έγγραφα της κυβερνητικής συνεργασίας αποκάλυψαν σχέδιο για κούρεμα χρέους 250 δισ. και σύγκρουση στο μεταναστευτικό.
Οι αγορές δεν αντέδρασαν καθόλου καλά σε αυτή την προοπτική, καθώς προκαλούνται ανησυχίες για bail-in ή bail-out τραπεζών, αναταράξεις και διαπραγματεύσεις που θα εντείνουν την εσωστρέφεια στην Ευρωζώνη, συγκρούσεις που θα καθυστερήσουν τις επιχειρούμενες αλλαγές στη αρχιτεκτονική του ευρώ και φόβο για την ανάπτυξη νέων φυγόκεντρων τάσεων, αυτή τη φορά στον πυρήνα της Ένωσης.
Στην Ελλάδα, το σκηνικό είναι επίσης ρευστό και ευμετάβλητο, παρά το γεγονός ότι κυβέρνηση και θεσμοί έφτασαν σε τεχνική συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ανοίγοντας πλέον και επισήμως τη συζήτηση για την επόμενη ημέρα και την ελάφρυνση του χρέους. Η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση για την προληπτική πιστωτική γραμμή, στην οποία εμπεριέχεται η σύγκρουση για τον έλεγχο των τραπεζών, αποτελεί κορυφαίο παράγοντα ανησυχίας, αν και οι πολιτικές αποφάσεις φαίνεται να έχουν ληφθεί.
Παράλληλα, το κλίμα στο Χρηματιστήριο έχει πλήξει η εν εξελίξει αντιδικία της QCM Capital με τη Follie Folli, στην οποία έχει εμπλακεί και η κινεζική Fosun, ενώ το θέμα παρακολουθεί στενά η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Το καρέ κινδύνων συμπληρώνεται από τον γεωπολιτικό κίνδυνο, ο οποίος γεννάται λόγω των επιχειρούμενων ανακατατάξεων στην γεωοικονομική σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, με αιχμή του δόρατος τα ενεργειακά, καθώς και επ αφορμής της αναζωογόνησης της ευρωατλαντικής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων.
Έμμεσα αλλά καταλυτικά επιδρούν στη δυναμική κινδύνου της ευρύτερης περιοχής και οι εξελίξεις στη Συρία, κυρίως όμως οι εκλογές στην Τουρκία. Με την οικονομία της χώρας να παραπαίει ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να ανακτήσει βίαια τη διεθνή νομιμοποίηση που αισθάνεται ότι έχει απωλέσει, εργαλειοποιώντας το προσφυγικό και τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα. Η στρατηγική “περιφερειακού ταραξία” που ακολουθεί η Άγκυρα, επιδιώκοντας να μετεξελιχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη ενισχύει τους κινδύνους, υποσκάπτοντας τη δυναμική της τουρκικής οικονομίας.
Ο υπερπληθωρισμός, η διαρκής διολίσθηση της τουρκικής λίρας και η φυγή διεθνών και εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων, αποδυναμώνουν την οικονομία της χώρας, καθιστώντας την πλέον επιρρεπή σε όλων των ειδών τα σοκ.
Οι συνέπειες
Η βίαιη εμφάνιση του κινδύνου σε όλα τα επίπεδα στον ευρωπαϊκό νότο έχει ήδη προκαλέσει έκρηξη αποδόσεων στα ομόλογα της περιφέρειας, ως εκ τούτου και στα ελληνικά, ενώ παράλληλα η ανησυχία καταγράφεται και στα Χρηματιστήρια με βασικό χαρακτηριστικό την αύξηση της μεταβλητότητας.
Το σκηνικό αυτό καθυστερεί την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, που θα επέτρεπε την άντληση πρόσθετων κεφαλαίων για τον σχηματισμό αποθεματικού ασφαλείας που θα χρησιμεύσει ως δίχτυ ασφαλείας, αντί της προληπτικής γραμμής πίστωσης, καθώς σύμφωνα με το πρόγραμμα με ρευστότητα 20 δισ. η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα αυτόνομης χρηματοδότησης του χρέους της για δύο έτη.
Σύμφωνα με οίκους αξιολόγησης η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη διαμορφώσει αποθεματικό, ωστόσο οι πιέσεις που δέχεται από το τραπεζικό λόμπι και άλλους παράγοντες, στην κατεύθυνση της προληπτικής γραμμής δημιουργούν εκρηκτικό κλίμα, το οποίο “διαβάζουν” οι αγορές.
Οι επιπτώσεις της επιδείνωσης του κλίματος εκτός από τα από τα ομόλογα και τις μετοχές καταγράφονται και στον περιορισμό της εισροής φρέσκου χρήματος, καθώς η Εθνική Πανγαία ανέβαλε την έκδοση ομολόγου 400 εκατ. ευρώ. Όπως ανακοινώθηκε, η εταιρία αποφάσισε την αναβολή της διαδικασίας προσφοράς ομολογιών (senior notes) αναφέροντας ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στις χρηματαγορές.
Σημειώνεται ότι η Πανγαία θα χρησιμοποιούσε τα καθαρά έσοδα από την έκδοση και πώληση των ομολογιών για την αποπληρωμή υφιστάμενου δανεισμού και για γενικούς εταιρικούς σκοπούς. Αυτό δείχνει ότι οι ξένοι επενδυτές διστάζουν πλέον να αυξήσουν την έκθεσή τους σε ελληνικά assets και αποτελεί άλλη μία σημαντική ένδειξη της επιδείνωσης του κλίματος και της αύξησης του ρίσκου που παρουσιάζει η Ελλάδα.
Ανησυχία αποπνέουν και οι επαφές των Ελλήνων τραπεζιτών στο εξωτερικό καθώς τα funds υπογραμμίζουν ότι οι προκλήσεις που έχουν μπροστά τους οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες είναι μεγάλες.
Σε αυτό το κλίμα η στρατηγική εξόδου στις αγορές επαναπροσδιορίζεται καθώς πλέον ο ΟΔΔΗΧ θα αναζητήσει προεγγραφές και είναι αναγκασμένος να κάνει περισσότερη δουλειά στο παρασκήνιο, ενώ παγώνουν -για την ώρα- σενάρια πολλαπλών και πολυετών εκδόσεων.
