Η επιθετική τακτική δασμών του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει ταράξει την Ουάσινγκτον και τη Γουόλ Στριτ για σχεδόν έναν μήνα. Αν όμως ο εμπορικός πόλεμος συνεχιστεί, η επόμενη αναταραχή θα γίνει πιο αισθητή στον μέσο καταναλωτή.
Από τότε που οι ΗΠΑ αύξησαν τους δασμούς στην Κίνα στο 145% στις αρχές Απριλίου, οι αποστολές εμπορευμάτων έχουν μειωθεί δραστικά, ίσως και κατά 60%, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Αυτή η μείωση στα αγαθά από έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ δεν έχει γίνει ακόμα αισθητή από πολλούς Αμερικανούς, αλλά σύντομα θα γίνει.
Μέχρι τα μέσα Μαΐου, χιλιάδες εταιρίες -μεγάλες και μικρές- θα χρειαστούν να ανανεώσουν τα αποθέματά τους. Γίγαντες του λιανεμπορίου όπως οι Walmart Inc. και Target Corp. ενημέρωσαν τον Τραμπ σε συνάντηση την περασμένη εβδομάδα ότι οι καταναλωτές πιθανότατα θα δουν άδεια ράφια και αυξημένες τιμές, όπως αναμεταδίδει το Bloomberg. Ο Torsten Slok, επικεφαλής οικονομολόγος της Apollo Management, προειδοποίησε για επικείμενες ελλείψεις τύπου «Covid» και σημαντικές απολύσεις σε τομείς όπως οι μεταφορές, η εφοδιαστική αλυσίδα και το λιανεμπόριο.
Παρά τις τελευταίες ενδείξεις ότι ο Τραμπ ενδέχεται να επιδείξει ευελιξία στους δασμούς, ίσως να είναι αργά για να αποτραπεί ένα σοκ στην εφοδιαστική αλυσίδα που θα μπορούσε να αντηχήσει σε όλη την αμερικανική οικονομία μέχρι τα Χριστούγεννα.
Ο χρόνος ίσως να μην είναι σύμμαχος
«Το ρολόι χτυπάει αδυσώπητα», δήλωσε ο Jim Gerson, πρόεδρος της The Gersons Companies, που προμηθεύει χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά και κεριά σε μεγάλους λιανέμπορους των ΗΠΑ. Η εταιρία, με έδρα την Ολάθε του Κάνσας, προμηθεύεται πάνω από το μισό των προϊόντων της από την Κίνα και αυτή τη στιγμή περιμένει περίπου 250 κοντέινερ για αποστολή.
«Πρέπει να το λύσουμε αυτό», είπε ο Gerson, ο οποίος ανήκει στην τρίτη γενιά της οικογένειάς του που διευθύνει την εταιρία, η οποία παράγει περίπου 100 εκατ. δολάρια σε πωλήσεις ετησίως. «Και ελπίζουμε πολύ σύντομα».
Ακόμη και αν μειωθούν οι εχθροπραξίες, η επανεκκίνηση του διατλαντικού εμπορίου φέρει πρόσθετους κινδύνους. Ο κλάδος των μεταφορών έχει μειώσει τη χωρητικότητα λόγω χαμηλότερης ζήτησης, πράγμα που σημαίνει ότι ένα κύμα παραγγελιών λόγω μείωσης των εντάσεων μπορεί να προκαλέσει υπερφόρτωση, καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους. Παρόμοια φαινόμενα παρατηρήθηκαν κατά την πανδημία, όταν οι τιμές των κοντέινερ αυξήθηκαν τετραπλάσια και τα λιμάνια γέμισαν ασφυκτικά.
«Θα υπάρξει κύμα στα λιμάνια και κατ’ επέκταση στα φορτηγά και σιδηρόδρομους, προκαλώντας καθυστερήσεις και εμφράγματα», δήλωσε ο Lars Jensen, διευθύνων σύμβουλος της Vespucci Maritime. «Τα λιμάνια είναι σχεδιασμένα για σταθερές ροές, όχι για ξαφνικές αλλαγές όγκου».
Κρίσιμοι μήνες ο Μάρτιος και ο Απρίλιος για το λιανεμπόριο
Οι δασμοί των ΗΠΑ στην Κίνα ήρθαν σε κρίσιμη στιγμή για τον κλάδο του λιανεμπορίου. Ο Μάρτιος και ο Απρίλιος είναι μήνες όπου οι προμηθευτές αυξάνουν τα αποθέματα για το δεύτερο εξάμηνο του έτους, καλύπτοντας παραγγελίες για την επιστροφή στο σχολείο και τα Χριστούγεννα. Για πολλές εταιρίες, τα πρώτα χριστουγεννιάτικα προϊόντα έπρεπε να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς τις ΗΠΑ σε περίπου δύο εβδομάδες.
«Είμαστε παραλυμένοι», δήλωσε ο Jay Foreman, διευθύνων σύμβουλος της Basic Fun στη Φλόριντα, που προμηθεύει πελάτες όπως η Amazon και η Walmart. Χαρακτήρισε τους δασμούς ως «ντε φάκτο εμπάργκο» και είπε ότι οι πελάτες έχουν σταματήσει τις παραγγελίες, αλλά αναμένει να αρχίσουν να τις ακυρώνουν αν οι δασμοί παραμείνουν σε αυτό το επίπεδο για πολύ ακόμα.
«Υπάρχουν μερικές εβδομάδες περιθώριο, μετά αρχίζει να πονάει πραγματικά», είπε ο Foreman, του οποίου η εταιρία παράγει περίπου 200 εκατ. δολάρια σε πωλήσεις ετησίως και προμηθεύεται το 90% των προϊόντων της από την Κίνα. «Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου η ζημιά είναι διαχειρίσιμη, αλλά κάθε εβδομάδα αυξάνεται το μέγεθος της ζημιάς».
Σοκ και… αλλαγές στην Εφοδιαστική
Η αιχμή αυτού του σοκ στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι εμφανής στην Ασία. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 40 φορτηγά πλοία που πρόσφατα σταμάτησαν σε λιμάνια της Κίνας και τώρα κατευθύνονται προς τις ΗΠΑ, αριθμός μειωμένος κατά 40% σε σχέση με τις αρχές Απριλίου, σύμφωνα με δεδομένα παρακολούθησης πλοίων που συνέλεξε το Bloomberg.
Αυτά τα πλοία μεταφέρουν περίπου 320.000 κοντέινερ, αριθμός μειωμένος κατά το ένα τρίτο σε σχέση με την περίοδο λίγο μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για αύξηση των δασμών στην Κίνα.
Ο Judah Levine, επικεφαλής έρευνας στην Freightos, δήλωσε ότι πολλοί Αμερικανοί εισαγωγείς θα επιταχύνουν τις παραγγελίες τους από άλλους εμπορικούς εταίρους, κάτι που μπορεί να βοηθήσει να μετριαστεί το σοκ στις κινεζικές αποστολές.
Με τα κινεζικά προϊόντα να είναι ακριβά, κάποιοι στρέφονται σε προμηθευτές στη Νοτιοανατολική Ασία.
Η Hapag-Lloyd AG, ο πέμπτος μεγαλύτερος μεταφορέας κοντέινερ παγκοσμίως, αναφέρει ότι βλέπει ακυρώσεις περίπου 30% των κρατήσεων από Κίνα προς ΗΠΑ, ενώ οι εξαγωγές από Καμπότζη, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ αυξάνονται.
Η οικονομική αναταραχή μπορεί να είναι δύσκολη στην πλοήγηση τους επόμενους μήνες, με πιθανή επιβράδυνση και καθυστερήσεις στην επανεκκίνηση των μεταφορών.
Οι ναύλοι μεταφοράς καταρρέουν
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχει προειδοποιήσει ότι τα εμπορεύματα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 80%, κάτι που επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό του Αμερικανού Υπουργού Οικονομικών Scott Bessent για την τρέχουσα κατάσταση ως εμπορικό εμπάργκο.
Η αβεβαιότητα αυτή ενισχύει τις προβλέψεις για ύφεση στις ΗΠΑ, με τις εισαγωγές να αναμένονται να μειωθούν κατά 7% το δεύτερο τρίμηνο -η μεγαλύτερη πτώση από την αρχή της πανδημίας.
Το επικείμενο σοκ στην εφοδιαστική αλυσίδα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού, καθώς αναμένεται να αυξηθούν οι τιμές, με διευθυντές εταιρειών να εκτιμούν ότι τα κινεζικά προϊόντα ενδέχεται να διπλασιαστούν σε τιμές για κάποια προϊόντα.
Αν ο εμπορικός πόλεμος συνεχιστεί για μερικές ακόμα εβδομάδες, οι προμηθευτές και οι λιανέμποροι θα πρέπει να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για το δεύτερο εξάμηνο του έτους, περιλαμβάνοντας ποιες παραγγελίες να στείλουν και πόσο θα αυξηθούν οι τιμές.
Οι προμηθευτές αναμένουν πολλές ακυρώσεις παραγγελιών, αναγκάζοντας τους λιανέμπορους να αναζητήσουν αγαθά εντός ΗΠΑ ή σε άλλες αγορές, ακόμα και αν πρόκειται για περσινά Χριστουγεννιάτικα αποθέματα.
Ο ναύλος spot για τα εμπορευματοκιβώτια διατλαντικής μεταφοράς πλησιάζει σε χαμηλό επίπεδο που είχε σημειωθεί το 2023.
Μείωση εισαγωγών
Οι οικονομολόγοι περιμένουν μείωση των εισαγωγών με τις προβλέψεις να δείχνουν ότι οι εισαγωγές θα μειωθούν κατά 7% το δεύτερο τρίμηνο. Αυτό θα προκαλέσει ένα μεγάλο οικονομικό πλήγμα που πολλές εταιρείες θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν μειώνοντας τα κόστη, περιλαμβανομένων απολύσεων ή δανείων με υψηλό επιτόκιο.
Για τον Foreman, οι τελευταίες εβδομάδες θυμίζουν την πανδημία, αν και με βασικές διαφορές. Το lockdown λόγω Covid ήταν ένα σοκ, αλλά οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες ανέκαμψαν γρήγορα, με κάποιους τομείς να καταγράφουν ρεκόρ εσόδων.
Αυτή η κατάσταση ενδέχεται να είναι «πιο επικίνδυνη, επειδή όσο διαρκεί, τόσο πιο καταστροφική γίνεται», είπε. Το Covid είχε πολλές άγνωστες παραμέτρους, ενώ ο Τραμπ θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα άμεσα αν άρει τους δασμούς.
«Οι παρατεταμένες επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι χειρότερες», είπε ο Foreman. «Αλλά η λύση θα μπορούσε να έρθει πολύ πιο γρήγορα».
