Η πρόσβαση στην προσιτή στέγαση στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, όπως καταδεικνύει η μελέτη της Alpha Bank «Decoding Housing Affordability in Greece».
Σύμφωνα με αυτήν η πλειονότητα των Ελλήνων θεωρεί ανέφικτη την αγορά κατοικίας και συγκεκριμένα, το 54% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι η απόκτηση κατοικίας είναι αδύνατη, ενώ το 68% εκτιμά ότι τα ενοίκια δεν είναι προσιτά με βάση τα εισοδήματα των πολιτών. Η αύξηση των τιμών κατοικιών και ενοικίων συνδυάζεται με τη στασιμότητα των εισοδημάτων, γεγονός που δημιουργεί ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον για την πλειονότητα των νοικοκυριών.
Η έρευνα καταδεικνύει τις αυξανόμενες δυσκολίες των Ελλήνων να ανταποκριθούν στο στεγαστικό τους πρόβλημα, και την ανάγκη για συνδυασμένες πολιτικές που θα αυξήσουν την προσφορά κατοικιών και θα διευκολύνουν την πρόσβαση στη στέγαση για τους πολίτες.
Παρά το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, περίπου το 70% των Ελλήνων θεωρεί την απόκτηση στέγης ανέφικτη, ενώ το 68% θεωρεί ότι τα ενοίκια είναι αδύνατο να καλυφθούν με τα σημερινά εισοδήματα. Η οικονομική πίεση είναι εντονότερη για τους νέους, με την πλειοψηφία αυτών (περίπου το 54%) να αναμένει μια συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης τις προσδοκίες των Ελλήνων για το μέλλον. Περίπου το 60% αναμένει περαιτέρω αύξηση των τιμών κατοικιών και ενοικίων μέσα στην επόμενη πενταετία, ενώ παρά την οικονομική πίεση, η ιδιοκατοίκηση παραμένει το βασικό ιδανικό για τους Έλληνες. Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου καθυστερεί, καθώς ο μέσος όρος αποχώρησης από τη γονική στέγη φτάνει τα 35 έτη, ενώ η οικονομική επιβάρυνση για τους ενοικιαστές και τους κατόχους στεγαστικών δανείων είναι ιδιαίτερα υψηλή.
Μεταβλητές που Επιβαρύνουν τη Στέγαση
Η υψηλή ζήτηση σε συνδυασμό με περιορισμένη προσφορά και αυξανόμενα κατασκευαστικά κόστη εντείνουν την κρίση στη στέγαση. Η οικονομία διαμοιρασμού, κυρίως μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb, περιορίζει τη διαθεσιμότητα ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση, αυξάνοντας περαιτέρω τα ενοίκια σε τουριστικές περιοχές. Παράλληλα, η γήρανση του κτιριακού αποθέματος στην Ελλάδα, με το 64% των κατοικιών να είναι πάνω από 30 ετών, καθιστά αδύνατη την έγκαιρη ανακαίνιση και συντήρηση των ακινήτων.
Τα Αιτία της Δυσκολίας στην Απόκτηση Κατοικίας
Οι ελλείψεις στη στεγαστική πολιτική και οι επιδράσεις της οικονομικής κρίσης έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου τα νοικοκυριά δυσκολεύονται να εξοικονομήσουν χρήματα για αγορά ή ενοικίαση κατοικίας. Η μελέτη υποδεικνύει ότι το 42% των νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια πληρώνει περισσότερα από το 30% του εισοδήματός του για δόσεις δανείων, ενώ για τους ενοικιαστές το ποσοστό αυτό φτάνει το 52%.
Δημογραφικές Τάσεις και Προτιμήσεις
Η ηλικία αποχώρησης από τη γονική στέγη είναι περίπου τα 35 έτη, με τους νέους να καθυστερούν την αγορά ή την ενοικίαση της πρώτης τους κατοικίας.
Η ιδιοκατοίκηση παραμένει το πιο επιθυμητό είδος στέγασης, με το 74% των Ελλήνων να τη θεωρεί καλή επένδυση, ενώ μόλις το 25% προτιμά την ενοικίαση. Αν και η προτίμηση για την ιδιοκατοίκηση παραμένει ισχυρή, η έλλειψη προσιτών επιλογών καθυστερεί την πραγματοποίηση αυτού του στόχου για την πλειονότητα των πολιτών.
Ειδικότερα:
- Ο υψηλός βαθμός ιδιοκατοίκησης και η καθυστερημένη αποχώρηση από τη γονική εστία χαρακτηρίζουν τη στέγαση στην Ελλάδα.
- Σχεδόν το 80% των Ελλήνων πιστεύει ότι η αγορά κατοικίας είναι δύσκολη ή ανέφικτη.
- Περίπου το 70% των νοικοκυριών θεωρούν την ιδιοκατοίκηση βασική προτεραιότητα.
- 68% των Ελλήνων θεωρούν τα ενοίκια μη προσιτά με βάση τους μισθούς τους.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η αναγνώριση της αυξανόμενης δυσκολίας στην αγορά και ενοικίαση κατοικίας αναδεικνύει την ανάγκη για πιο στοχευμένες κυβερνητικές πολιτικές και ενίσχυση της προσφοράς.
Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεσες πολιτικές παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την προσφορά κατοικιών, όπως φορολογικά κίνητρα για τη μείωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης και την αναβάθμιση του παλαιού κτιριακού αποθέματος. Παράλληλα, η στήριξη μέσω κοινωνικών προγραμμάτων και επιδοτήσεων για τη στέγαση των ευάλωτων ομάδων κρίνεται απαραίτητη για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα.
