Νέα στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας από τις τράπεζες σκιαγράφησε ο Γενικός Διευθυντής Διεθνών και Διαφοροποιημένων Τραπεζών στην ΕΚΤ Corbinian Ibel, που μίλησε στο DEF X, ζητώντας επενδύσεις στη βιώσιμη κερδοφορία και τη ρευστότητα, για τη διασφάλιση έναντι μελλοντικών κρίσεων και την εμπέδωση της εμπιστοσύνης στο σύστημα.
Καθώς εντείνονται οι γεωπολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες—υπό την επίδραση της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ και των προσπαθειών επαναχάραξης των κανόνων του παγκόσμιου εμπορίου—το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο καμπής. Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, η παρέμβαση του Dr. Corbinian Ibel, Γενικού Διευθυντή για τις Οικουμενικές και Διαφοροποιημένες Τραπεζικές της ΕΚΤ, προσφέρει έναν στρατηγικό οδικό χάρτη για τη διαχείριση της αβεβαιότητας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της εμπιστοσύνης.
Ο Dr. Ibel τόνισε ότι οι τράπεζες πρέπει να χρησιμοποιήσουν την παρούσα κερδοφορία όχι ως αυτοσκοπό, αλλά ως εργαλείο για επένδυση στην ανθεκτικότητα, τη ρευστότητα και τη μελλοντική τους κερδοφορία. Η προσέγγιση αυτή μετατρέπει το κέρδος από απλό μέτρο απόδοσης σε στρατηγικό μέσο επιβίωσης και ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εμπιστοσύνη και η κερδοφορία αποτελούν τους δύο θεμέλιους πυλώνες ενός βιώσιμου τραπεζικού συστήματος. Η εμπιστοσύνη, όμως, δεν είναι στατική· πρέπει να επιβεβαιώνεται ξανά και ξανά. Ο ίδιος σημείωσε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες βρίσκονται σε θετικό κύκλο, γεγονός που προσφέρει την ευκαιρία για στρατηγική θωράκιση και επανεπένδυση.
Η ανάλυση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για τις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες—Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς—οι οποίες εισέρχονται πλέον σε φάση σταθερών αποδόσεων, βελτιωμένων δεικτών καθυστερούμενων δανείων και ευκολότερης πρόσβασης στις αγορές. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Πώς μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να μεταφράσουν την κερδοφορία τους σε στρατηγική αξία διαρκείας, εν μέσω αυξανόμενων εξωτερικών κινδύνων;
Επιστροφή Τραμπ και απορρύθμιση
Η επανεμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ στην παγκόσμια σκηνή—με επιθετική ρητορική κατά του πολυμερούς εμπορίου και τάσεις αποδόμησης των κανόνων του ΠΟΕ—δημιουργεί σοβαρούς γεωοικονομικούς κινδύνους για την Ευρώπη. Η Ελλάδα, λόγω της εξωστρέφειάς της μέσω του τουρισμού, της ναυτιλίας και των εξαγωγών, βρίσκεται σε μια ζώνη ευπάθειας.
Οι τράπεζες οφείλουν να είναι προετοιμασμένες για αυξημένη μεταβλητότητα, διακυμάνσεις συναλλαγματικών ισοτιμιών και πιθανή υποχώρηση των διασυνοριακών ροών εμπορίου και χρηματοδότησης. Η ανθεκτικότητα, επομένως, πρέπει να ενσωματώνει όχι μόνο πιστωτικούς κινδύνους, αλλά και κινδύνους ρευστότητας και συστημικών αντισυμβαλλομένων.
Τριπλή πίεση για τις ελληνικές τράπεζες
Οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να ανταποκριθούν ταυτόχρονα σε τρεις αντικρουόμενες απαιτήσεις:
- Να ευθυγραμμίσουν τις αποδόσεις προς τους μετόχους με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (30–50% του καθαρού κέρδους),
- Να μειώσουν ή να αναδιαμορφώσουν τις χρεώσεις προς τους πελάτες, υπό πολιτική και κοινωνική πίεση,
- Να διατηρήσουν βιώσιμη κερδοφορία, σε περιβάλλον μειούμενων επιτοκίων.
Πως ανταποκρίνονται οι ελληνικές τράπεζες
Αυτή η τριπλή πίεση απαιτεί ριζική αναδιάρθρωση επιχειρησιακών μοντέλων—όχι απλώς μείωση κόστους, αλλά στρατηγική μεταστροφή.
Ήδη, οι ελληνικές τράπεζες έχουν μπει σε διαδικασία εξαγωγών και επέκτασης εκτός Ελλάδος, ενώ επιμένουν στην μεγέθυνση του Wealth Banking, τη μείωση των καταθέσεων προθεσμίας και την ενεργητική διαχείριση του ανενεργού κεφαλαίου, μέσω της ταχύτερης μείωσης του DTC και της αύξησης της αποπληρωμής των μετόχων.
Παράλληλα, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την πίεση στο επιτακιακό περιθώριο μέσω της αύξησης των χορηγήσεων,με έμφαση στα stractured products και το project finance. Επίσης, επιχειρούν να διευρύνουν το φάσμα των εργασιών καθημερινότητας, με στόχο να διαφοροποιήσουν τα έσοδα από προμήθειες και να μπορέσουν να μειώσουν κάποιες κατηγορίες για να διαχειριστούν την πολιτική πίεση που ανακύπτει ανά περιόδους.
Επίσης, οι ελληνικές τράπεζες δίνουν έμφαση στην ενεργητική διαχείριση των χαρτοφυλακίων ακινήτων που διαθέτουν, μέσα από τις οποίες προσδοκούν να αυξήσουν τις αποδώσεις στα ίδια κεφάλαια και να παράξουν ελεύθερες χρηματορροές.
Στο πεδίο του κόστους αν και τα μεγαλύτερα βήματα έχουν γίνει τα προηγούμενα χρόνια με μεγάλα προγράμματα εθελουσίας, τώρα οι τράεπζες εστιάζουν στη διαμόρφωση μιας ευνοϊκής σχέσης ανάπτυξης/αύξησης κόστους, μέσω της υιοθέτησης νέων συστημάτων και της ενσωμάτωσης τεχνητής νοημοσύνης.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι κρίσιμη για τις τράπεζες, ιδιαίτερα στον τομέα του ρίσκου και της βελτιστοποίησης χρόνων ολοκλήρωσης εργασιών.
Πειθαρχημένη επανεπένδυση της κερδοφορίας
Για να ανταποκριθούν με επιτυχία, οι ελληνικές τράπεζες οφείλουν να κινηθούν σε τρία παράλληλα μέτωπα:
1. Επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους με διαφάνεια και όρους ανθεκτικότητας
- Καθιέρωση διαβαθμισμένων πολιτικών απόδοσης, με σύνδεση με δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και αποτελεσμάτων stress tests.
- Βελτιστοποίηση σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού (RWA) και αποεπένδυση από χαμηλής απόδοσης ή κεφαλαιουχόρα στοιχεία.
- Διαφανής επικοινωνία μετόχων, με έμφαση στη διατήρηση ανθεκτικότητας και εμπιστοσύνης.
2. Επαναπροσδιορισμός μοντέλων τιμολόγησης πελατών
- Υιοθέτηση πολυεπίπεδων δομών χρεώσεων, βάσει προφίλ πελατών και αξιοποίησης ψηφιακών υπηρεσιών.
- Ανάπτυξη μη επιτοκιακών εσόδων μέσω leasing, factoring, private banking και ασφαλιστικών συνεργασιών.
- Ψηφιακή εμπορευματοποίηση δεδομένων πελατών και ανάλυση συμπεριφοράς.
3. Θωράκιση ρευστότητας και επενδύσεις σε λειτουργική ανθεκτικότητα
- Στρατηγική επανεπένδυση της κερδοφορίας σε συστήματα συμμόρφωσης, τεχνολογία, και κυβερνοασφάλεια.
- Δημιουργία αποθεμάτων ρευστότητας σε ξένα νομίσματα και ενίσχυση στρατηγικών αντιστάθμισης (hedging).
- Ενίσχυση χρηματοδοτικών εργαλείων ESG και διαφοροποίηση μέσω πράσινων και βιώσιμων χρηματοδοτήσεων.
Ανελαστικές κατευθύνσεις
Η παρέμβαση του Dr. Ibel αποτελεί σαφές μήνυμα: η κερδοφορία πρέπει να αποτελεί βάση για επενδύσεις στην ανθεκτικότητα—όχι εναλλακτική λύση σε αυτήν. Οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να επανακαθορίσουν τη στρατηγική τους γύρω από αυτή τη λογική: κεφαλαιακή πειθαρχία, εμπιστοσύνη, και προετοιμασία για γεωπολιτικούς και χρηματοοικονομικούς κραδασμούς.
