Νέο μήνυμα στην ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη στέλνει μέ άρθρο του στην Καθημερινή ο Αλέξης Παπαχελάς, προειδοποιώντας ενάντια στην ενεργητική αναζήτηση επαφής με τον Ντόναλντ Τραμπ τη συγκεκιμένη περίοδο και πριν ξεκαθαρίσουν οι βασικοί άξονες, οι επιδιώξεις και πριν οριοθετηθούν οι σχέσεις της νέας προεδρίας του με την Ευρώπη.
Την ώρα που Έλληνας πρωθυπουργός πετούσε για το Ισραήλ όπου συνάντησε τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, επδιώκοντας να του ανοίξει την πόρτα για τον Λευκό Οίκο, ο Αλέξης Παπαχελάς με άρθρο του με τίτλο “Σε θολό ορίζοντα οι σχέσεις με τις ΗΠΑ”, ξεδιπλώνει το πλαίσιο των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων υπό το πρίσμα της έλλειψης προβλεψιμότητας του Τραμπ και με το ισχυρό προσωπικό του στίγμα που φέρουν όλες οι αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ σε αυτή τη φάση.
Ο διευθυντής της Καθημερινής, που διαθέτει εγνωσμένη εμπειρία στις διεθνείς σχέσεις καθώς και ισχυρές σχεσεις στις ΗΠΑ, προειδοποιεί ενάντια στα πρόωρα συμπεράσματα για την πορεία των ελληνο-αμερικανικών και αμερικανο-τουρκικών σχέσεων, ξεκαθαρίζοντας ότι η “μπίλια δεν έχει κάτσει ακόμα”. Το μήνυμά του όμως είναι ότι δεν θα πρέπει η Ελλάδα να επιδιώξει πρόωρα και ανώριμα μια επαφή με τον Τραμπ, καθώς κάτι τέτοιο αποτελεί μια εμπορική συναλλαγή, ένα αλισβερίσι το οποίο άπαξ και τεθεί επί τάπητος κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, να περιορίσει ή να οριοθετήσει τις απαιτήσεις της άλλης πλευρές. Κυρίως, κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι η έκβαση δεν θα είναι… αρνητική.
Ο Αλέξης Παπαχελάς στο άρθρο του σημειώνει με εμφατικό τρόπο:
“Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι θα κάνει ο Τραμπ σε περίπτωση κρίσης με την Τουρκία.”
Στην κατακλείδα του, όμως κάνει ένα βήμα ακόμη, υπογραμμίζοντας από τη σημεία τα πιθανά trigger points και την ανάγκη προσεκτικής διαχείρισης της προοπτικής συνάντησης Μητοτάκη – Τραμπ, ιδιαίτερα στο ενδεχόμενο αποδοχής του αιτήματος από την πλευρά του Λευκού Οίκου. Μάλιστα, σημειώνει σε πολλά σημεία ότι πρόκειται για απρόβλεπτο ηγέτη που δεν ζυγίζει την ισορροπία δυνάμεων και δεν λαμβάνει υπόψη του την ανάγκη σταθερότητας αλλά τις προσωπικές σχέσεις, το συναλλακτικό όφελος και παράγοντες δύσκολα μπορούν να προβλεθούν.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, σημειώνει, που “η «σκόνη» δεν έχει καθίσει και ο ορίζοντας είναι θολός. Είναι καιρός για προσεκτικές και ζυγισμένες κινήσεις“. Σημειώνει μάλιστα ότι «αν μπεις στο ραντάρ του για κάποιο λόγο, δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις πώς θα βγεις».
Γι αυτό και προειδοποιεί για τη διαχείριση των σχέσεων με την Τουρκία, την αποφυγή εντάσεων και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος προβλεψιμότητας στις διμερείς σχέσεις, ώστε να μην απαιτηθεί παρέμβαση Τραμπ, όχι τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.
Αναφερόμενος στις επιλογές του Τραμπ για την εκπροσώπηση των ΗΠΑ σε Αθήνα και Άγκυρα, ο Αλέξης Παπαχελάς σημειώνει:
“Το μόνο ασφαλές συμπέρασμα από την εκδήλωση είναι ότι ο Τραμπ στέλνει στην Αθήνα ως επικεφαλής της πρεσβείας μία προσωπική φίλη του που θα μπορεί να τον πάρει τηλέφωνο στο κινητό του, αν χρειαστεί. Από την άλλη, είδαμε τον Αμερικανό πρόεδρο την επόμενη μέρα να σχολιάζει, σε έναν διάλογο με τον επίσης στενό του υποστηρικτή που θα αναλάβει την πρεσβεία στην Αγκυρα, ότι η Τουρκία είναι μία εξαιρετική χώρα και ο Ερντογάν εξαιρετικός ηγέτης“.
Στόχος της επισήμανσης αυτής είναι να εμπεδώσει ότι το σκηνικό είναι ρευστό, δεν υπάρχουν ειλημμένες αποφάσεις και εχέγγυα, μόνο στιγμές και deals.
Το άρθρο του Αλέξη Παπαχελά
Σε θολό ορίζοντα οι σχέσεις με τις ΗΠΑ
Οποιος έχει βιαστεί να βγάλει συμπεράσματα για το ποια θα είναι η πολιτική Τραμπ έναντι της Ελλάδας και της Τουρκίας έχει πάρει πολύ μεγάλο ρίσκο. Γιατί η αλήθεια είναι πως κανείς, μα απολύτως κανείς, δεν μπορεί να μας δώσει μία αξιόπιστη απάντηση. Είναι εύκολο, για παράδειγμα, να βγάλει κάποιος συμπεράσματα από τη γιορτή για την εθνική επέτειο στον Λευκό Οίκο, αλλά θα είναι πολύ επιφανειακά και βιαστικά. Η ατμόσφαιρα και το «ντεκόρ» δεν άλλαξαν, η ελληνική συνταγή ήταν η ίδια και επί Μπάιντεν. Αυτά δε που ανέφερε στα σχόλιά του ήταν μία επανάληψη όσων θα συμπεριλαμβάνονταν σε ένα σχετικό χαρτί που θα ετοίμαζε η γραφειοκρατία του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και πριν από μερικούς μήνες.
Το μόνο ασφαλές συμπέρασμα από την εκδήλωση είναι ότι ο Τραμπ στέλνει στην Αθήνα ως επικεφαλής της πρεσβείας μία προσωπική φίλη του που θα μπορεί να τον πάρει τηλέφωνο στο κινητό του, αν χρειαστεί. Από την άλλη, είδαμε τον Αμερικανό πρόεδρο την επόμενη μέρα να σχολιάζει, σε έναν διάλογο με τον επίσης στενό του υποστηρικτή που θα αναλάβει την πρεσβεία στην Αγκυρα, ότι η Τουρκία είναι μία εξαιρετική χώρα και ο Ερντογάν εξαιρετικός ηγέτης.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι θα κάνει ο Τραμπ σε περίπτωση κρίσης με την Τουρκία.
Το πρόβλημα είναι πως εδώ δεν μιλάμε για μία κανονική κυβέρνηση όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται με τον παραδοσιακό τρόπο. Δεν γνωρίζουμε καν αν και ποιοι ενημερώνονται για το τι είπαν στο τηλέφωνο Τραμπ και Ερντογάν. Επίσης, δεν γνωρίζουμε αν ο υπουργός Εξωτερικών Ρούμπιο, οι απόψεις του οποίου μοιάζουν με αυτές του Πομπέο, παίζει ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο και πόσο εισακούεται. Μέχρι στιγμής δεν είναι πάντως καθαρό ποιος χειρίζεται τον φάκελο της περιοχής μας και ποιον ακούει ο Τραμπ στα θέματα που μας αφορούν. Είναι δε άπειροι όσοι, Ελληνοαμερικανοί και μη, επιδιώκουν να πουλήσουν πρόσβαση στο σύστημα Τραμπ προσδοκώντας διάφορα ανταλλάγματα.
Ελλάδα και Κύπρος έχουν επενδύσει πολλά στον ρόλο του Ισραήλ και του πανίσχυρου λόμπι του στις ΗΠΑ, ειδικά σε ό,τι αφορά τα F-35. Οι Ισραηλινοί έχουν όμως πολλά ζητήματα μπροστά τους και είναι πολύ προσεκτικοί στο τι αναφέρουν για το θέμα αυτό. Οπως έλεγε στέλεχος του λόμπι τους, «ίσως να μπορούμε να επιβραδύνουμε τη διαδικασία για τα F-35 αν ο Τραμπ επιλέξει να ανάψει το πράσινο φως στην Αγκυρα», προειδοποιώντας έμμεσα πως οι προσδοκίες της Αθήνας πρέπει να είναι προσγειωμένες.
Χρειάζεται τεράστια προσοχή το προσεχές διάστημα. Αν είτε το περίφημο «καλώδιο» είτε η αδειοδότηση για τα κοιτάσματα νοτίως της Κρήτης οδηγήσουν σε ένταση με την Τουρκία, ούτε μέντιουμ δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι θα πει και τι θα κάνει ο Τραμπ. Και μιλάμε για τον Τραμπ, μόνο γιατί εκεί καταλήγουν όλα. Προσοχή, όμως, χρειάζεται και για την περίπτωση που ικανοποιηθεί ένα αίτημα για συνάντηση Μητσοτάκη – Τραμπ. Οπως έλεγε Αμερικανός βετεράνος αξιωματούχος, «αν μπεις στο ραντάρ του για κάποιο λόγο, δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις πώς θα βγεις». Εχουμε μπει στην πιο απρόβλεπτη περίοδο μετά τον πόλεμο. Η «σκόνη» δεν έχει καθίσει και ο ορίζοντας είναι θολός. Είναι καιρός για προσεκτικές και ζυγισμένες κινήσεις.
