Σημαντική νίκη της Μόσχας σηματοδοτεί η κατ αρχήν συμφωνία για την αναβίωση της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας, καθώς περιλαμβάνει άρση κυρώσεων κατά εταιριών και επανασύνδεση τραπεζών με το SWIFT, αναγκάζοντας έτσι τόσο το Κίεβο όσο και την Ουάσιγκτον να κάνουν αρκετά βήματα πίσω.
Η αναβίωση της συμφωνίας για τον ασφαλή διάδρομο της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά της Ρωσίας αποτελεί το πρώτο βήμα για την εδραίωση εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπόλεμων μερών και παράλληλα επίδειξη αποτελεσματικότητας της αμερικανικής πρωτοβουλίας.
Όπως είχε αναφέρει το Crisis Monitor η αναβίωση της συμφωνίας για τον ασφαλή διάδρομο της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά της Ρωσίας βρισκόταν στην κορυφή της ατζέντας των διαπραγματεύσεων Λαβρόφ – Ρούμπιο στη Σαουδική Αραβία, στο πλαίσιο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Οι ΗΠΑ σε μια προσπάθεια επίδειξης αποτελεματικότητας και κατοχύρωσης κεκτημένων, ώστε να περιορίσουν τα περιθώρια υπαναχωρήσεων, ανακοίνωσαν ότι έφτασαν σε ξεχωριστές συμφωνίες με Κίεβο και Μόσχα για την ασφαλή ναυσιπλοϊα στη Μαύρη Θάλασσα.
Σχετικά με το τι περιλαμβάνει η εν λόγω συμφωνία, γίνεται αναφορά για προστασία της ναυσιπλοΐας, διασφαλίζοντας την διέλευση των εμπορικών πλοίων και σταματώντας τις στρατιωτικές επιθέσεις στο σημείο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ρωσίας, η συμφωνία περιλαμβάνει την άρση κυρώσεων για ρωσικές εταιρίες τροφίμων, ναυτιλιακές και επανασύνδεση ρωσικών τραπεζών με το SWIFT.
Στην κατακλείδα της ανακοίνωσης της Ρωσίας γίνεται έμμεση αναφορά και στην Τουρκία η οποία θα συνεχίζει να παίζει ρόλο στην Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας.
Από οικονομιη σκοπία, η αναβίωση της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας ενδέχεται να οδηγήσει σε αποκλιμάκωση των πληθωρισττικών πιέσεων στα τρόφιμα και την αναδιάταξη των αλυσίδων εφοδιασμού.
Επί τάπητος βρίσκονται επίσης η σταδιακή περαιτέρω άρση των κυρώσεων, ανταλλαγές κρατουμένων τόσο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας όσο και μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καθώς και συζητήσεις για την αποκατάσταση της ενεργειακής σύνδεσης της Ρωσίας με την Ευρώπη, υπό το καθεστώς αμερικανικών εγγυήσεων με τη μορφή συμμετοχής στη λειτουργία των αγωγών.
Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου
Ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία συμφώνησαν να διασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση των εμπορικών πλοίων και να σταματήσουν τις στρατιωτικές επιθέσεις στη Μαύρη Θάλασσα. Οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν στην άρση περιορισμών κατά της Ρωσίας σε εξαγωγικά αγροτικά προϊόντα και προϊόντα λιπασμάτων, δήλωσαν διπλωματικές πηγές.
Η Ρωσία επιβεβαίωσε πως συμφώνησε για την ασφαλή ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα. Ανέφερε πως η συμφωνία μπορεί να τεθεί σε ισχύ μόνο υπό τον όρο της άρσης οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, ενώ, σύμφωνα με το πρακτορείο TASS, η Μόσχα είναι επίσης κάθετη με τον έλεγχο του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια, τονίζοντας πως η μεταφορά του ελέγχου στην Ουκρανία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, καθίσταται αδύνατη.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε από την πλευρά του πως Ηνωμένες Πολιτείες και Ουκρανία συμφώνησαν στο να υπάρξει εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα, με την Ουκρανία να θεωρεί πως αυτή τίθεται άμεσα σε ισχύ. Ο Ζελένσκι επανέλαβε πως δεν εμπιστεύεται τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και πως θα ζητήσει από τον Τραμπ όπλα, εάν η Μόσχα παραβεί τη συμφωνία.
Εξετάζει άρση κυρώσεων ο Τραμπ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είπε με τη σειρά του ότι η κυβέρνησή του εξετάζει τα ρωσικά αιτήματα για άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Τα εξετάζουμε όλα αυτή τη στιγμή».
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η «διπλή συμφωνία» για την παύση των στρατιωτικών επιδρομών στη Μαύρη Θάλασσα και στις ενεργειακές υποδομές, με τη μεσολάβηση της Ουάσιγκτον, ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο προειδοποίησε: «Αν υπάρξει ρωσική παραβίαση, θα ζητήσουμε νέες κυρώσεις και όπλα».
«Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι συμφώνησαν ότι “τρίτα μέρη”, όπως η Τουρκία, θα μπορούσαν να επιβλέψουν πτυχές μιας μελλοντικής εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Για παράδειγμα, η Τουρκία μπορεί να εμπλακεί στην κατάσταση στη θάλασσα, και ίσως κάποιος από τη Μέση Ανατολή όσον αφορά την ενέργεια» συμπλήρωσε ο Ζελένσκι.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ συμφώνησαν επίσης να αναπτύξουν μέτρα για να σταματήσουν τα πλήγματα στις ρωσικές και στις ουκρανικές ενεργειακές εγκαταστάσεις για περίοδο 30 ημερών που άρχισε στις 18 Μαρτίου, σύμφωνα με ανακοίνωση της ρωσικής προεδρίας. Ο κατάλογος των σχετικών εγκαταστάσεων «συμφωνήθηκε μεταξύ της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών».
Στον κατάλογο περιλαμβάνονται τα διυλιστήρια πετρελαίου και οι αγωγοί φυσικού αερίου και οι πετρελαιαγωγοί, εγκαταστάσεις που αποτελούσαν στόχο επιθέσεων σχεδόν κάθε εβδομάδα από ουκρανικά drones στο ρωσικό έδαφος. Επίσης, οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και οι μετασχηματιστές και οι ηλεκτρικοί υποσταθμοί, που έχουν δεχτεί επιθέσεις πολλές φορές από τη Ρωσία στην Ουκρανία, προκαλώντας μεγάλες διακοπές ρεύματος.
Ακόμη, περιλαμβάνονται οι πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τα υδροηλεκτρικά φράγματα, υποδομές ιδιαίτερα ευαίσθητες, με το Κίεβο και τη Μόσχα να αλληλοκατηγορούνται πολλές φορές ότι τους στοχοποιούν εδώ και τρία χρόνια. Η ρωσική προεδρία διευκρίνισε στην ανακοίνωσή της ότι «σε περίπτωση παραβίασης του μορατόριουμ από το ένα μέρος, το άλλο μέρος μπορεί να θεωρήσει ότι απαλλάσσεται από την υποχρέωση να το τηρήσει».
Η εκεχειρία μπορεί επίσης να «παραταθεί με κοινή συμφωνία», αναφέρεται.
Το Κρεμλίνο δήλωσε επίσης ότι η Μόσχα και η Ουάσινγκτον επικροτούν τις προσπάθειες «τρίτων χωρών» που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της εφαρμογής των συμφωνιών για τη ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα και τα πλήγματα στις ενεργειακές εγκαταστάσεις στη Ρωσία και την Ουκρανία, τις οποίες ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.
«Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν τις καλές υπηρεσίες των τρίτων χωρών για την υποστήριξη της εφαρμογής των συμφωνιών στους τομείς της ενέργειας και της ναυτιλίας» ανέφερε η ρωσική προεδρία. Παράλληλα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια είναι ρωσική εγκατάσταση και η μεταφορά του ελέγχου του στην Ουκρανία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα είναι αδύνατη.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε επίσης ότι η από κοινού λειτουργία του εργοστασίου αυτού δεν είναι αποδεκτή, καθώς θα ήταν αδύνατο να εξασφαλιστεί σωστά η φυσική και η πυρηνική ασφάλεια του σταθμού.
Η ανακοίνωση της Ρωσίας
Το Κρεμλίνο δημοσίευσε βασικά σημεία από την συνάντηση Ρωσίας-ΗΠΑ στο Ριάντ αλλά και όρους, προκειμένου να ενεργοποιηθούν συγκεκριμένα συμφωνηθέντα:
Σύμφωνα με τη συμφωνία μεταξύ των Προέδρων της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, η ρωσική και η αμερικανική πλευρά συμφώνησαν να διασφαλίσουν την εφαρμογή της «Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας», η οποία περιλαμβάνει τη διασφάλιση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας στην Μαύρη Θάλασσα, την μη χρήση βίας και την αποτροπή της χρήσης εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς, ενώ οργανώνουν κατάλληλα μέτρα ελέγχου μέσω επιθεώρησης τέτοιων σκαφών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης των ρωσικών εξαγωγών γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων στην παγκόσμια αγορά, θα μειώσουν το κόστος της θαλάσσιας ασφάλισης και θα επεκτείνουν την πρόσβαση σε λιμάνια και συστήματα πληρωμών για τη διεξαγωγή τέτοιων συναλλαγών.
Σημείωση: Οι παράγραφοι 1 και 2 τίθενται σε ισχύ μετά από:
- Άρση των περιορισμών κυρώσεων για την Rosselkhozbank και άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που συμμετέχουν στη διασφάλιση των εργασιών στο διεθνές εμπόριο τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων προϊόντων ψαριών) και λιπασμάτων, σύνδεσή τους με το SWIFT, άνοιγμα των απαραίτητων λογαριασμών ανταποκριτών.
- Άρση περιορισμών στις συναλλαγές χρηματοδότησης του εμπορίου.
- Άρση των περιορισμών κυρώσεων σε εταιρίες που παράγουν και εξάγουν τρόφιμα (συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων ψαριών) και λιπασμάτων, καθώς και άρση των περιορισμών στην εργασία των ασφαλιστικών εταιρειών με φορτίο τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων προϊόντων ψαριών) και λιπασμάτων.
- Άρση περιορισμών στην εξυπηρέτηση πλοίων σε λιμάνια και κυρώσεων σε πλοία υπό ρωσική σημαία που συμμετέχουν στο εμπόριο τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων προϊόντων ψαριών) και λιπασμάτων.
- Άρση των περιορισμών στην προμήθεια γεωργικών μηχανημάτων στη Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και άλλων αγαθών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων ψαριών) και λιπασμάτων.
Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να αναπτύξουν μέτρα για την εφαρμογή των συμφωνιών μεταξύ των προέδρων των δύο χωρών για απαγόρευση χτυπημάτων σε ενεργειακές εγκαταστάσεις στην Ρωσία και την Ουκρανία για περίοδο 30 ημερών, αρχής γενομένης από τις 18 Μαρτίου 2025, με δυνατότητα παράτασης και αποχώρησης από την συμφωνία σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ενός από τα μέρη.
Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες καλωσορίζουν τις καλές υπηρεσίες τρίτων χωρών με στόχο την υποστήριξη της εφαρμογής συμφωνιών στους τομείς της ενέργειας και της ναυτιλίας.
Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να εργάζονται για την επίτευξη μιας ισχυρής και διαρκούς ειρήνης.
