Η ελληνική οικονομία, αν και παρουσιάζει ενδείξεις βελτίωσης, αντιμετωπίζει σοβαρές αδυναμίες οι οποίες οφείλονται σε λάθος πολιτικές και στη συνεχιζόμενη υπερφορολόγηση, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της κοινωνίας και τη δυσκολία αντιμετώπισης των σύγχρονων προκλήσεων.
Έτσι, παρά την θετική πορεία σε ορισμένα οικονομικά μεγέθη, η πραγματικότητα παραμένει περίπλοκη και γεμάτη προκλήσεις. Η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, όπως ο υψηλός πληθωρισμός και η υψηλή ανεργία, ενώ οι πολιτικές που εφαρμόζονται συχνά εντείνουν τις κοινωνικές ανισότητες και την οικονομική πίεση.
Από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), βλέπουμε ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) παρουσιάζει θετική ανάπτυξη, με κύριους μοχλούς την αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Παρόλα αυτά, η εγχώρια ζήτηση και η ιδιωτική κατανάλωση αυξάνονται, αν και οι επενδύσεις δείχνουν να παραμένουν σε πιο μέτριους ρυθμούς.
Προκλήσεις, Στοιχεία και Μελλοντικά Σενάρια
Η ελληνική οικονομία το 2024 βρίσκεται σε μια καμπή. Παρά τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη μακροχρόνια ανάπτυξη. Αν και η χώρα καταγράφει μέτρια ανάπτυξη, η υψηλή δημόσια χρέωση, οι πληθωριστικές πιέσεις και η αδύναμη αγορά εργασίας παραμένουν στο επίκεντρο των ανησυχιών, περιορίζοντας την ικανότητα της Ελλάδας να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της και να πετύχει μια βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη.
Κύριες Προκλήσεις
Δημόσιο Χρέος και Δημοσιονομική Πίεση
Μια από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις για την Ελλάδα είναι το υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 380 δισεκατομμύρια ευρώ ή 170% του ΑΕΠ. Αυτή η επιβάρυνση περιορίζει την ικανότητα της κυβέρνησης να επενδύσει σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι υποδομές. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα αναμένεται να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της ύψους 5,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024, το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει τα σημαντικά έξοδα εξυπηρέτησης του χρέους, γεγονός που αυξάνει τις δημοσιονομικές πιέσεις.
Πληθωριστικές Πιέσεις
Ο πληθωρισμός παραμένει μια συνεχής ανησυχία για την ελληνική οικονομία. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,3% το 2024, λόγω των αυξήσεων στις τιμές ενέργειας και τροφίμων. Αυτές οι πληθωριστικές πιέσεις μειώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, με ιδιαίτερη επίδραση στις χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες και περιορίζοντας τη δυναμική της εγχώριας κατανάλωσης.
Αγορά Εργασίας και Αντιστοιχία Δεξιοτήτων
Η ελληνική αγορά εργασίας παραμένει σε αδύναμη θέση. Αν και το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στο 10,1% το 2024, η ανεργία των νέων παραμένει ανησυχητικά υψηλή στο 21,3% για άτομα ηλικίας 15-24 ετών. Αυτό αποκαλύπτει μια διαρθρωτική ασυμφωνία μεταξύ των δεξιοτήτων της εργατικής δύναμης και των αναγκών της σύγχρονης οικονομίας. Χωρίς ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, η Ελλάδα θα δυσκολευτεί να εκμεταλλευτεί πλήρως το ανθρώπινο δυναμικό της.
Οικονομικά Στοιχεία και Τάσεις
Ανάπτυξη ΑΕΠ και Παραγωγή
Η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 2,3% το 2024, με το ΑΕΠ της χώρας να φτάνει τα περίπου 201,46 δισεκατομμύρια ευρώ, σε σύγκριση με τα 184,57 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023. Κύριοι μοχλοί αυτής της ανάπτυξης είναι η ιδιωτική κατανάλωση, ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Οι εξαγωγές αναμένονται να αυξηθούν και να φτάσουν περίπου τα 73,3 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, υποδεικνύοντας ότι οι παραδοσιακοί τομείς εξαγωγών της Ελλάδας, όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, παραμένουν ισχυροί.
Πληθωρισμός και Τάσεις Τιμών
Η βασική πληθωριστική πίεση, εξαιρουμένων των τροφίμων, ποτών, καπνού και ενέργειας, παραμένει υψηλή, με τον συνολικό πληθωρισμό για το 2024 να προβλέπεται στο 2,3%. Παρά τις προσπάθειες σταθεροποίησης, οι αυξήσεις στις τιμές παραμένουν σημαντικές, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη των πολιτών.
Εμπορικό Ισοζύγιο και Εξωτερικός Τομέας
Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό, με τις εισαγωγές να αναμένονται να φτάσουν τα 92 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, ενώ οι εξαγωγές θα αυξηθούν στα 73,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η ανισορροπία δείχνει τη συνεχιζόμενη εξάρτηση από εισαγωγές για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης, ιδιαίτερα για καταναλωτικά και ενδιάμεσα αγαθά.
Επενδύσεις και Αποταμίευση
Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου αναμένεται να φτάσει τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, με αύξηση το 2024, ενώ το ποσοστό αποταμίευσης της χώρας διαμορφώνεται στο 10,4%. Οι επενδύσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της πράσινης ενέργειας και των υποδομών, θεωρούνται κρίσιμες για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Μελλοντικά Σενάρια
Αισιόδοξο Σενάριο: Βιώσιμη Ανάπτυξη μέσω Καινοτομίας και Επενδύσεων
Στο αισιόδοξο σενάριο, η Ελλάδα θα μπορούσε να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη μέσω αύξησης των ξένων και εγχώριων επενδύσεων, ιδιαίτερα στους τομείς της πράσινης ενέργειας, της τεχνολογίας και των υποδομών. Η ανάπτυξη των πράσινων τεχνολογιών παρέχει σημαντικές ευκαιρίες για διαφοροποίηση της οικονομίας και μείωση της εξάρτησης από παραδοσιακούς τομείς. Εάν η Ελλάδα εφαρμόσει στρατηγικές μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, θα μπορέσει να μειώσει την ανεργία και να προσαρμόσει τις δεξιότητες της εργατικής δύναμης στις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας.
Απαισιόδοξο Σενάριο: Στασιμότητα και Χαμένες Ευκαιρίες
Ωστόσο, εάν η Ελλάδα δεν καταφέρει να αντιμετωπίσει τα βασικά της προβλήματα—ιδιαίτερα το υψηλό δημόσιο χρέος, τον πληθωρισμό και την ανεργία—η χώρα μπορεί να αντιμετωπίσει στασιμότητα. Η συνεχής εξάρτηση από εξωτερικό δανεισμό και το υψηλό επίπεδο δημόσιου χρέους περιορίζουν την ευχέρεια δημοσιονομικής πολιτικής. Η αγορά εργασίας, και ιδιαίτερα η ανεργία των νέων, θα μπορούσε να παραμείνει ανεκμετάλλευτη, οδηγώντας σε συνέπειες όπως η διαρροή εγκεφάλων και η χαμένη οικονομική δυναμική.
