Σε εμπορικό πόλεμο βρίσκονται και επισήμως ΗΠΑ και ΕΕ μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕΕ, η οποία απαντά με σχέδιο δύο φάσεων, ενώ την ίδια στιγμή επανέρχονται οι φόβοι για αναζωπύρωση του πληθωρισμού και το ενδεχόμενο ύφεσης στις ΗΠΑ, πανικοβάλλοντας τις αγορές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε σφοδρά όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς 25% σε παγκόσμιο επίπεδο για το χάλυβα και το αλουμίνιο την Τετάρτη, ανακοινώνοντας μια αντιποίνων σε δύο στάδια που καλύπτει εξαγωγές αξίας 26 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ την εμπορική αντιπαράθεση που ξέσπασε στην πρώτη του θητεία.
Τα εμπορικά μέτωπα που ανοίγει αφιδώς ο Ντόναλντ Τραμπ έχουν αρχίσει να έχουν πλέον αντίκτυπο στις αγορές και ιδιαίτερα στη Wall Street, προκαλώντας εκτόξευση του δείκτη φόβου σε επίπεδα πάνω το 26, όταν το 15 αποτελεί μια πρώτη ένδειξη αύξησης της ανησυχίας και το 20 επικείμενων απότομων διακυμάνσεων. Ήδη οι αγορές υπέστησαν άγριο sell-off τη Δευτέρα, αλλά η κατάσταση έδειξε να ισορροπεί την Τρίτη, πριν όμως την ανακοίνωση των δασμών Τραμπ στην Ευρώπη και τα αντίποινα.
Ωστόσο, η αναζωπύρωση των εμπορικών εντάσεων έρχεται τη στιγμή που ενισχύονται οι προσδοκίες για αποκλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, μετά τη συμφωνία τεσσάρων σημείων ΗΠΑ – Ουκρανίας και την μετριοπαθή αντίδραση της Μόσχας. Έτσι, οι αγορές αναμένεται να επενδύσουν στην προσδοκία υποχώρησης των τιμών της ενέργειας, αντισταθμίζοντας τον αντίκτυπο από τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου.
Επίσης, η Ευρώπη δηλώνει ανοιχτή σε συζητήσεις με τον Τραμπ για μια νέα εμπορική συμφωνία, χωρίς όμως να είναι σαφές αν υπάρχει πρόσφορο έδαφος για τη διεξαγωγή τέτοιων συνομιλιών σε αυτή τη φάση.
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι, από την 1η Απριλίου, θα επαναφέρει τους δασμούς ως απάντηση στους δασμούς ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ των ΗΠΑ, περιλαμβανομένων εμβληματικών αμερικανικών προϊόντων όπως τα μοτοσικλέτες Harley-Davidson, το μπέρμπον και τα τζιν. Και από τα μέσα Απριλίου, θα θέσει περαιτέρω αντεMeasures για δασμούς 18 δισεκατομμυρίων ευρώ που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, υπό την έγκριση των κρατών-μελών της ΕΕ.
«Λυπούμαστε βαθιά για αυτό το μέτρο», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Οι δασμοί είναι φόροι. Είναι κακοί για τις επιχειρήσεις και ακόμη χειρότεροι για τους καταναλωτές. Αυτοί οι δασμοί διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού. Φέρνουν αβεβαιότητα για την οικονομία. Διακυβεύονται θέσεις εργασίας. Οι τιμές θα αυξηθούν. Στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενεργήσει για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.»
Πριν από την ανακοίνωση, ένας εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χάλυβα δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες θα «χτυπήσουν με σφυρί», επειδή είναι πολύ απογοητευμένες από τον Τραμπ.
Η 27-μελής Ένωση — μια κοινή αγορά που εκτείνεται σε 450 εκατομμύρια ανθρώπους — θέλει να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η ΕΕ είναι σοβαρή στην υπεράσπιση των οικονομικών της συμφερόντων εάν ο Τραμπ προχωρήσει σε έναν πλήρη εμπορικό πόλεμο.
Η διατλαντική εμπορική σχέση ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων έχει υπάρξει καθοριστική για την ευημερία της Δύσης μετά τον πόλεμο. Ωστόσο, ο Τραμπ εστιάζει στο διαρκές εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ στο ισοζύγιο αγαθών, βλέπει τους δασμούς ως έναν τρόπο να αναγκάσει τις επιχειρήσεις να φέρουν τις βιομηχανικές επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι δασμοί των ΗΠΑ στο χάλυβα και το αλουμίνιο θα πλήξουν κυρίως τον Καναδά και το Μεξικό, αλλά η ΕΕ, ως ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής χάλυβα, δεν θα βγει αλώβητη. Οι Βρυξέλλες ανησυχούν ότι οι περαιτέρω «αντισταθμιστικοί» δασμοί με τους οποίους απειλεί ο Τραμπ θα πλήξουν, εάν εφαρμοστούν, τις εξαγωγές αυτοκινήτων, φαρμάκων και τροφίμων.
Η Επιτροπή άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συμφωνίας με τον Τραμπ, δηλώνοντας ότι «παραμένει έτοιμη να συνεργαστεί με την αμερικανική διοίκηση για να βρεθεί μια διαπραγματευτική λύση» και προσθέτοντας ότι τα μέτρα της «μπορούν να ανατραπούν οποιαδήποτε στιγμή αν βρεθεί μια τέτοια λύση».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η εκτελεστική αρχή της Ένωσης, θα ενημερώσει τα κράτη-μέλη το πρωί της Τετάρτης — μόλις λίγες ώρες μετά την εφαρμογή των αμερικανικών δασμών, η οποία έγινε στις 12:01 π.μ. ώρα Ουάσινγκτον, ή 5:01 π.μ. ώρα Βρυξελλών.
Σε διαφορετικό τέμπο η Βρετανία
Η Βρετανία, εν τω μεταξύ, κρατάει χαμηλό προφίλ. «Δεν θα έχουμε αντίδραση χωρίς σκέψη», δήλωσε αξιωματούχος από το Υπουργείο Επιχειρηματικότητας και Εμπορίου, επισημαίνοντας ότι το Νο. 10 τονίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «θα συνεχίσει να ακολουθεί ψύχραιμη προσέγγιση» στους δασμούς και στην εχθρική εμπορική πολιτική του Τραμπ.
Προσδοκίες για σκληρότερα αντίμετρα
Οι διπλωμάτες της ΕΕ, μαζί με τον εκπρόσωπο της βιομηχανίας χάλυβα, περίμεναν ότι το πακέτο ανταποδοτικών μέτρων της ΕΕ θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από τους ανασταλθέντες δασμούς που χρονολογούνται από το 2018.
Αυτό συμβαίνει επειδή η διοίκηση Τραμπ — βάσει των εκτελεστικών του διαταγμάτων από τα μέσα Φεβρουαρίου — έχει αλλάξει ουσιαστικά τις πρακτικές επιβολής δασμών. Το πιο σημαντικό, το αλουμίνιο θα αυξηθεί στο 25% από 10% την τελευταία φορά.
Η ΕΕ δεν θα απολαμβάνει πλέον τις ποσοστώσεις που χορηγήθηκαν υπό την πρώην διοίκηση του Προέδρου Τζο Μπάιντεν, οι οποίες της επέτρεπαν να εξάγει χωρίς δασμούς στις ΗΠΑ. Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ προσθέτει προϊόντα που κατασκευάζονται κυρίως με χάλυβα — όπως μπουλόνια και θερμοστάτες — στη λίστα των προϊόντων που υπόκεινται σε δασμούς.
