Με τον ανασχηματισμό να θεωρείται επιτακτικός για την εξασφάλιση πολιτικού χρόνου και χώρου για την διαμόρφωση της επόμενης ημέρας, ο προσδιορισμός των μηνυμάτων που θα εκπέμψει και η αποτίμηση των κινδύνων που απορρέουν από το σχήμα και τα μηνύματα που θα εκπέμψει αποτελεί το μείζον ζήτημα για τους “αρχιτέκτονες” των αλλαγών.
Σε αναπόδραση τροχιά ανασχηματισμού βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς οι κοινωνικές αντιδράσεις που πυροδοτεί το σκάνδαλο συγκάλυψης του σκανδάλου στα Τέμπη φθείρουν σταθερά την κυβέρνηση και καταναλώνουν το πολιτικό κεφάλαιο του ίδιου του πρωθυπουργού. Ταυτόχρονα, οι γεωπολιτικές και γεωοικονομικές συνθήκες αλλάζουν δημιουργώντας ανάγκη προσαρμογής και κινδύνους αστοχιών που θα μπορούσαν να αποδειχθούν μοιραίοι.
Αν και η απόφαση για ανασχηματισμό θεωρείται ειλλημμένη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τα πρόσωπα και ο χρόνος ανακοίνωσής του παραμένουν ακόμα ρευστά, καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός θέλει αφενός να καταστήσει σαφές ότι έχει λάβει το μήνυμα από την κοινωνία, αλλά παράλληλα θέλει να αποφύγει αλλαγές που θα μπορούσαν να ανοίξουν νέα εσωκομματικά μέτωπα και να αποσταθεροποιήσουν τις σχέσεις με τις ελίτ. Πιθανότερη ημερομηνία για ανακοίνωσή του είναι την Παρασκευή 14 Μαρτίου, μια μέρα μετά την ορκωμοσία του Κώστα Τασούλα στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι σύμβουλοί του σχεδιάζουν το νέο Υπουργικό Συμβούλιο, με γνώμονα την αποκατάσταση των σχέσεων με την κοινωνία, χωρίς όμως να μπορούν να παραβλέψουν τα προβλήματα αποτελεσματικότητας και την εσωτερική αποδόμηση. Έτσι, θα απομακρύνουν αρχικά ερειστικούς και αλαζονικούς υπουργούς και εν συνεχεία αναποτελεσματικούς. Ο ανασχηματισμός όμως θα εκπέμψει τις προτεραιότητες της επόμενης διετίας τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Ωστόσο, η αίσθηση που επικρατεί είναι ότι κυβέρνηση δεν θα ολοκληρώσει τη θητεία της, αλλά θα προσφύγει στις κάλπες νωρίτερα.
Σε αυτή τη φάση το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών δεν συζητείται, καθώς κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, μιας και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την διολίσθηση της ΝΔ, ενώ ακόμη δεν έχει διαμορφωθεί αξιόπιστη εναλλακτική λύση για το πρόσωπο του πρωθυπουργού, εντός της παράταξης της Νέας Δημοκρατίας.
Στο μυαλό του Μητσοτάκη
Πριν όμως την επιλογή προσώπων, χρειάζεται η καλύτερη και πιο αποτελεσματική κατανόηση του περιβάλλοντος, των ενεργών κρίσεων και του έργου που θα κληθούν να επιτελέσουν τα πρόσωπα. Πρώτα πρέπει να καθοριστεί το είδος του ανασχηματισμού, το μήνυμα και η προοπτική χρονική και πολιτική του νέου κυβερνητικού σχήματος.
Εδώ θα φανεί αν οι επιλογές είναι στενά κομματικές, με στόχο να ενισχύσουν τη συνοχή και την αποκατάσταση ερεισμάτων στη βάση, ή αν θα είναι με στόχευση διετίας και εστίαση στην υλοποίηση υπεσχεμένων μεταρρυθμίσεων. Αν και η σταθερότητα της κυβέρνησης δεν αμφισβητείται κοινοβουλευτικά, εν τούτοις οι κινητοποιήσεις για τα Τέμπη κατέδειξαν πρόβλημα κοινωνικής νομιμοποίησης, που υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών και τη δυνατότητα υλοποίησης μεταρρυθμίσεων. Έτσι, εκτιμάται ότι το Μαξίμου θα επιλέξει δομή και πρόσωπα με νέες αποστολές, ενώ από τις μετακινήσεις θα φανεί ποιες μεταρρυθμίσεις δεν θα επιδιωχθούν κατά προτεραιότητα.
Στο εσωτερικό, στόχος είναι η επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων και έργων, ώστε να ενισχυθεί η προοπτική βελτίωσης της καθημερινότητας και να ολοκληρωθούν αλλαγές που θα αποδεσμεύσουν παραγωγικές δυνάμεις. Στόχο αποτελεί η αντιμετώπιση της ακρίβειας και η είδειξη ενσυναίσθησης.
Παράλληλα όμως, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί πολλά μέτωπα στο διεθνές σκηνικό. Η προοπτική και δυναμική των σχέσεων με την Τουρκία αποτελούν μείζον θέμα, δεδομένου ότι βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια επαναπροσέγγισης. Επίσης, αναζητούνται δίαυλοι με τον Λευκό Οίκο, τόσο σε επίπεδο υπουργείου Εξωτερικών, όσο και στο Μαξίμου. Αναγκαία είναι και η εμπέδωση των σχέσεων με τους Ευρωπαίους, τόσο με τις Βρυξέλλες, όσο και με τους Γάλλους και με τους Γερμανούς, που θα σχηματίσουν νέα κυβέρνηση, μεγάλου συνασπισμού, όπου όμως δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη ποιος θα αναλάβει υπουργός Εξωτερικών. Ζητήματα ανοιχτά υπάρχουν με τη Λιβύη, τη Συρία και τις σχέσεις με Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Βουλγαρία και Σερβία, τα οποία όμως θεωρούνται δευτερεύοντα.
Οι κίνδυνοι
Οι επιλογές του Κυριάκου Μητσοτάκη θα δώσουν το στίγμα της προοπτικής του και θα αποτελέσουν το έναυσμα για την διαμόρφωση της επόμενης μέρας, τόσο πολιτικά όσο και επιχειρηματικά.
Η πολιτική πίεση κλιμακώνεται και σενάρια αναφέρουν ότι ο ανασχηματισμός επισπεύδεται και θα ανακοινωθεί εντός της εβδομάδας, αν και αρχικά όλα έδειχαν ότι παραπέμπεται για μετά την αλλαγή φρουράς στην προεδρία της Δημοκρατίας. Κάτι τέτοιο, πάντως θα υπογραμμίσει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται υπό πίεση και δρα παρορμητικά, διαφοροποιώντας το modus operandi που έχει εδραιώσει μέχρι τώρα.
Αυτό με τη σειρά του -και σε συνδυασμό με την αξιολόγηση του νέου κυβερνητικού σχήματος- θα μπορούσε να τροφοδοτήσει σενάρια πρόωρων εκλογών και να χαρακτηρίσει την κυβέρνηση μεταβατική και περιορισμένου χρονικού ορίζοντα. Κάτι τέτοιο θα έθετε την Ελλάδα σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο υπονομεύοντας έτι περαιτέρω την αποδοτικότητα και αξιοπιστία.
Με την κυβέρνηση να βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο στην Ελλάδα, την Ευρώπη να κλείνει το RRF και να επαναπροσδιορίζει τη χρήση κεφαλαίων προς την Άμυνα, τη στιγμή που η Ελλάδα δεν διαθέτει παρά υποτυπώδη αμυντική βιομηχανία, η επιλογή προσώπου για τα υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών πρέπει να διασφαλίζει τη συμβατότητα και τη διαλειτουργικότητα. Παρά την προσπάθεια εδραίωσης επιτελικού κράτους, μέχρι τώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αποτύχει στη διαμορφωση διαλειτουργικών σχημάτων.
Οι κίνδυνοι που απορρέουν από την κυβερνητική δυσλειτουργία και πολλές φορές ανεπάρκεια είναι πολυεπίπεδοι και εκφεύγουν του εθνικού πλαισίου.
Καίγονται πρόσωπα και σενάρια
Με τον χρόνο του ανασχηματισμού να παραμένει ασαφής και τις πολιτικές εξελίξεις να εντείνονται, πολλά από τα σενάρια ανασχηματισμού που πέφτουν στο τραπέζι συνήθως καίγονται, ανοίγοντας τον δρόμο για άλλα.
Συνήθως με τις διαρροές και τα σενάρια το Μαξίμου δοκιμάζει τα νερά και μετράει αντιδράσεις, έτσι ώστε να προσαρμόσει τις τελικές κινήσεις με βάση την ατζέντα και γνωρίζοντας εκ προοιμίου που έχει να περιμένει αντιδράσεις.
Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν καλά ότι ο χρόνος πλέον δεν είναι σύμμαχος στην κυβερνητική πλειοψηφία και οι όποιες αλλαγές σε πρόσωπα θα πρέπει να επιφέρουν άμεσα αποτελέσματα όσον αφορά την παραγωγή απτών αποτελεσμάτων, ορατών από τους πολίτες και ικανών για την επιδιωκόμενη επανεκκίνηση.
Πολλά είναι τα ονόματα που ήδη κυκλοφορούν στα πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία, αναφορικά με τις σκέψεις του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος προτίθεται να προχωρήσει σε ενίσχυση και του στενού του επιτελείου.
Rotation και αποχωρήσεις
Τα τελευταία 24ωρα αναθερμαίνεται το σενάριο μετακίνησης του Κωστή Χατζηδάκη από το υπουργείο Οικονομικών στο Μέγαρο Μαξίμου, ίσως και με την ιδιότητα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, αλλά και του συντονιστή του κυβερνητικού έργου.
Λόγω της ανάγκης διατήρησης της προόδου με την Τουρκία και ελλείψει προσώπου με δεσμούς με το νέο πολιτικό κατεστημένο των ΗΠΑ, το ενδεχόμενο μετακίνησης του Γιώργου Γεραπετρίτη από το υπουργείο Εξωτερικών φαίνεται ότι καίγεται. Αν παρελπίδα απαιτηθεί η μετακίνηση Γεραπετρίτη οι πιθανότεροι αντικαταστάτες είναι ο Μαργαρίτης Σχοινάς και ο Κυριάκος Πιερακάκης. Για τον τελευταίο η αναβάθμιση θεωρείται βέβαιη, καθώς προαλείφεται ως η διάδοχη κατάσταση -για την προοδευτική πτέρυγα της ΝΔ τουλάχιστον-.
Ανακατατάξεις αναμένονται και στα παραγωγικά υπουργεία, με πρώτα το Υποδομών και Μεταφορών και το Ενέργειας. Εκεί αναζητούνται λύσεις που θα διασφαλίσουν τη συνέχεια και θα αποκαταστήσουν τις σχέσεις με την αγορά. Έτσι, το Μαξίμου φαίνεται ότι θα ανταποκριθεί στις πιέσεις για αντικατάσταση του Χρήστο Σταϊκούρα και του Θόδωρου Σκυλακάκη. Πιθανότεροι αντικαταστάτες είναι ο Μάκης Βορίδης και ο Σταύρος Παπασταύρου.
Ο Άδωνις Γερωργιάδης φαίνεται να παραμένει στο υπουργείο Υγείας, αν και με δεδομένη την βρόμικη δουλειά που έκανε και στην υπόθεση της προσπάθειας αποδόμησης των συλλαλητηρίων, ίσως τον θέσει εκτός κυβερνητικού σχήματος, με “τυράκι” τη θέση του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της ΝΔ.
Στο κάδρο της διαδοχής του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκεται πάντα και η Νίκη Κεραμέως, η οποία θα μπορούσε να αναλάβει είτε το Υποδομών, είτε το Οικονομικών.
Από το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας πιθανόν να αποχωρήσει ο Βασίλης Κικίλιας, που ενδεχομένως να «μετακομίσει» σε ένα από τα υπουργεία Μετανάστευσης και Ασύλου ή Ναυτιλίας.
Από το υπουργείο Ναυτιλίας θεωρείται δεδομένη η αποχώρηση του Χρήστου Στυλιανίδη που θα είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο.
