Καταπέλτης για την κυβέρνηση αποδεικνύεται το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που ανακοινώθηκε σήμερα Πέμπτη, καθώς αναφέρεται ρητά ότι η πυρόσφαιρα δεν οφείλεται στη σύγκρουση αλλά σε κάποιο αδιευκρίνιστο -για την ώρα καύσιμο-, με τους εμπειρογνώμονες να προσδιορίζουν τους θανάτους από τη φωτιά στα πέντε έως επτά άτομα.
Την ύπαρξη κάποιου αδιευκρίνιστου καυσίμου που αποτέλεσε το αίτιο για την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε μετά τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη, αναδεικνύει το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, με τους εμπειρογνώμονες να προσδιορίζουν ότι πέντε έως επτά άτομα σκοτώθηκαν εξαιτίας της φωτιάς.
Το πόρισμα επισημαίνει ότι ότι μπορούσε να πάει στραβά πήγε και ότι κυβέρνηση και αρμόδιες υπηρεσίες τα έκαναν όλα λάθος από την αρχή, μέχρι και το τέλος, ενώ καταθέτει 17 συστάσεις για την εμπέδωση της ασφάλειας στους σιδηροδρόμους. Ωστόσο, αποφεύγει να προσδιορίσει πρόσωπα και καταστάσεις που αποδείχθηκαν κρίσιμα για το δυστύχημα, όπως και να αντιστοιχήσει την αλυσίδα σφαλμάτων σε πρόσωπα.
Είναι όμως σαφές, ότι ακόμα και μετά το δυστύχημα οι υπηρεσίες, υπό εντολές αλλοίωσαν τον τόπο του συμβάντος, δεν συντονίστηκαν, έδρασαν αυτόνομα και δεν συνέβαλλαν στην σωστή αντιμετώπιση. Οι διαπιστώσεις αυτές εντείνουν τον προβληματισμό για την ύπαρξη πολιτικών παρεμβάσεων που κατεύθυναν διαφορετικές υπηρεσίες, εξωθεσμικά, χωρίς ωστόσο να γίνεται αναφορά σε εξωθεσμικές παρεμβάσεις στο πόρισμα.
Στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ γίνεται σαφής αναφορά στην απουσία δικλείδων ασφαλείας στον ΟΣΕ, ενώ την ημέρα του δυστυχήματος στα Τέμπη δεν υπήρξε ενιαίος και κεντρικός συντονισμός των υπηρεσιών που έδρασαν στην περιοχή, με αποτέλεσα να μην οροθετηθεί σωστά το σημείο, να χαθούν και να καταστραφούν κρίσιμα στοιχεία για τη διερεύνηση του συμβάντος.
Η επιτροπή που συνέταξε το πόρισμα αναφέρεται σε πιθανότητα ύπαρξης μεταφερόμενου φορτίου καυσίμου στο οποίο οφείλεται η έκρηξη. Παράλληλα, η επιτροπή διευκρίνισε ότι δεν μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα αν τα τρένα στην Ελλάδα είναι ασφαλή, αλλά σημείωσε ότι για να “φτάσουμε σε έναν επαρκώς ασφαλή σιδηρόδρομο, οι συστάσεις ασφαλείας που απευθύνονται θα πρέπει να εφαρμοστούν”.
Οι εμπειρογνώμονες επισήμαναν ότι η έρευνα έχει ουσιώδεις ελλείψεις, καθώς ξεκίνησε με έξι μήνες καθυστέρηση, βασίστηκε κυρίως σε δευτερογενείς πληροφορίες και η αρχική δειγματοληψία καθυστέρηση επίσης παρά πολύ, με αποτέλεσμα να έχει μειωμένη αξιοπιστία.
Επίσης, σημειώνεται ότι το πόρισμα της έρευνας έχει γίνει ομόφωνα αποδεκτό από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ.
Ο ΕΟΑΔΑΣΑΑΜ απευθύνει συστάσεις σε ΟΣΕ, Hellenic Train, ΡΑΣ, υπουργείο Μεταφορών, στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, την κυβέρνηση και τον Ευρωπαίο Επόπτη.
Το πόρισμα
Η έκθεση 180 σελίδων παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο του ΕΔΟΣΑΑΜ Χρήστο Παπαδημητρίου, τον κ. Κώστα Καπετανίδη, προϊστάμενο μονάδας διερευνήσεων ΕΟΔΑΣΑΑΜ καθώς και τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης και στελέχη της ERA, Bart Accou, Fabrizio Carpinelli.
Ως προς την πυρόσφαιρα που ακολούθησε τη σύγκρουση, τονίστηκε ότι προσομοιώσεις και εκθέσεις ειδικών υποδεικνύουν την πιθανή παρουσία ενός άγνωστου μέχρι στιγμής καυσίμου. Για το ζήτημα θα απαιτηθεί περαιτέρω έρευνα.
Η εκτίμηση που εκφράστηκε είναι ότι 5 έως 7 εκ των θυμάτων έχασαν τη ζωή τους από τη φωτιά.
Σημειώθηκε επίσης ότι δεν εγινε σωστή χαρτογράφηση του χώρου του δυστυχήματος και αυτό οδήγησε σε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας.
Ο κ. Παπαδημητρίου, συγκεκριμένα, είπε ότι η μη «ιεροποίηση» του χώρου του δυστυχήματος και η έλλειψη του ΕΟΔΑΣΣΑΜ, ο οποίος δημιουργήθηκε μετά την τραγωδία, μας δημιούργησε απώλεια σοβαρών στοιχείων
Πρώτος ομιλητής για την εισαγωγή και παρουσίαση του έργου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και της Επιτροπής Διερεύνησης ληταν ο πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστος Παπαδημητρίου. Ακολούθως, θα μιλήσουν τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης Bart Accou, Fabrizio Carpinelli (στελέχη ERA) και Κώστας Καπετανίδης (προϊστάμενος μονάδας διερευνήσεων ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
Ερωτηθείς σχετικά ο κ. Παπαδημητρίου απάντησε ότι ευθύνες για το δυστύχημα έχουν όσοι καθυστέρησαν την εφαρμογή της σύμβασης 787 του ΟΣΕ.
Οι εμπειρογνώμονες διέψευσαν ότι τα έλαια σιλικόνης μπορεί να προκάλεσαν την πυρόσφαιρα, όπως αναφέρεται σε άλλα πορίσματα. Ωστόσο, η επιτροπή αρνήθηκε να απαντήσει συγκεκριμένα για την ασφάλεια ή μη του σιδηροδρόμου, υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν εντάσσεται στο πεδίο διερεύνησης.
Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το πόρισμα της επιτροπής δεν είναι δεσμευτικού αλλά συμβουλευτικού χαρακτήρα και επικεντρώνει στη διόρθωση των προβλημάτων που οδήγησαν στο δυστύχημα των Τεμπών. Επίσης, δεν εστιάζει στον εντοπισμό και την απόδοση ευθυνών.
Συμπεράσματα
Κατά την εισήγησή του, ο κ. Παπαδημητρίου τόνισε, μεταξύ άλλων:
- «Βάσει του κανονισμού λειτουργίας, το πόρισμα είναι κάτι που γράφει η επιτροπή με πλήρη ανεξαρτησία και χθες υιοθέτησε το συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ «χωρίς να αλλάξει κόμμα».
- «Αυτό που δεν τιμά το ελληνικό κράτος είναι η ανυπαρξία του αρμόδιου φορέα κατά τηπου δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη διερεύνηση»
- «Μεγάλη συγγνώμη στους συγγενείς των θυμάτων που, πέραν του πόνου τους, έπρεπε με το έργο τους να υποκαταστήσουν τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ που δεν υπήρχε στη συλλογή στοιχείων».
- «Το έργο της τιμωρίας των ενόχων ανήκει στην ελληνική Δικαιοσύνη».
Τα κύρια σημεία της παρουσίασης:
Αστέριος Αλεξάνδρου – Πολιτικος Μηχανικος προϊστάμενος τμήματος Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων ΕΟΔΑΣΑΑΜ:
- Οι ταχύτητες των τρένων ήταν σημαντικές. Από το αποτέλεσμα δημιουργήθηκε μία τεράστια πυρόσφαιρα.
- Ο Σταθμάρχης δεν χρησιμοποίησε -κατά λάθος, θεωρούμε- δεν χρησιμοποίησε τις χειροκίνητες αλλαγές και υπέπεσε σε μία σειρά λαθών.
- Ο οδηγός έπρεπε να επαναλάβει την εντολή, αλλά δεν την επανέλαβε, είπε ευχαριστώ και συνέχισε.
- Οι υποκείμενοι παράγοντες είναι η διαχρονική έλλειψη προσωπικού (κατά μέσον όρο ανά χλμ σιδηροδρομικής γραμμής η Ευρώπη έχει δύο εργαζομένους, στην Ελλάδα υπήρχε 0,5 εργαζόμενοι αντιστοίχως, έλλειψη επαρκούς σηματοδότησης, η διαχείριση των σταθμαρχών του ΟΣΕ (δεν ήταν κατηρτισμένοι στον βαθμό που έπρεπε να εκτελούν τα καθήκοντά τους με ασφάλεια), έλλειψη μηχανισμού παρακολούθησης και επιθεώρησης των σταθμαρχών.
- Δεν εγινε σωστή χαρτογράφηση του χώρου του δυστυχήματος. Υπήρξε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας.
- Η ΡΑΣ δεν εντόπισε κρίσιμες αδυναμίες στο θέμα της ασφάλειας. Αρκετές από αυτές εντοπίστηκαν ακολούθως
Συστάσεις ασφαλείας
- Ο ΟΣΕ πρέπει να κάνει σημαντική αξιολόγηση κινδύνων, να διαχειρίζεται τους κινδύνους ασφαλείας των στοιχείων υποδομής, να αξιολογεί τακτικά την ικανότητα του προσωπικού του, να εξάγει διδάγματα από περιστατικά και ατυχήματα.
- Η Hellenic Train να διασφαλίσει ότι οι μηχανοδηγοί αξιολογούνται τακτικά και να αναπτύξει ένα σύστημα παρακολούθησης απόδοσης των μηχανοδηγών.
- Η ΡΑΣ να αναπτύξει ένα εναιίο σύστημα αναφοράς περιστατικών για όλους τους φορείς και να ενισχύσει την ικανότητα εποπτείας των σιδηροδρομικών φορέων.
- Η Ευρωπαϊκή επιτροπή να εφαρμόσει ένα πλαίσιο για να επιβάλει στα κράτη μέλη την ικανοποίηση των απαιτήσεων της ΕΕ για να παρακολουθεί το σύστημα εθνικών κανόνων των κρατών μελών της.
- Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης να αναπτύξει οδηγίες για ένα σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και να συμπεριλάβει τον ΕΟΔΑΣΑΑΑΜ στα σχέδια αυτά.
Bart Accou – (Επικεφαλής ασφαλείας και επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης Σιδηροδρόμων μέλος της επιτροπής διερεύνησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
- Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι θα είναι βιώσιμοι αν εφαρμοστούν όσα είπαμε. Δεν μπορώ να πω αν είναι ασφαλείς τώρα, δεν ήταν το αντικείμενο της έρευνας.
- Ζητήσαμε τις επικοινωνίες ανάμεσα στην εταιρία και στους μηχανοδηγούς. Οσον αφορά την επιλογή του προσωπικού του ΟΣΕ, στο τέλος της έκθεσής μας έχουμε μία αυστηρή σύσταση ασφαλείας για το θέμα.
- Η αυτοψία στον τόπο του δυστυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έπρεπε ώστε να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε στη συνέχεια τον τύπο του καυσίμου που μεταφερόταν και προξένησε την πυρόσφαιρα. Έγιναν προσομοιώσεις ώστε να προσδιοριστεί. Στο μόνο που μπορούμε να καταλήξουμε είναι πως αυτό που επίσημα μεταφερόταν στο τρένο, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την πυρόσφαιρα.
- Δεν μπορούμε να το απαντήσουμε σε αυτό (αν μπορεί να επαναληφθεί κάποιο δυστύχημα και αν είναι ασφαλείς οι σιδηρόδρομοι). Αυτό που μπορώ να σας πω είναι πως οι άνθρωποι που εργάζονται σε υπηρεσιακό επίπεδο στους σιδηροδρόμους είναι πάρα πολύ αφοσιωμένοι. Για να φτάσουμε σε ένα επαρκώς ασφαλή σιδηρόδρομο, πρέπει να εφαρμοστούν οι συστάσεις που δημοσιεύουμε σήμερα.
- Στο τελικό κομμάτι της διερεύνησης προσπαθήσαμε να έχουμε feedback από όλο τους φορείς στους οποίους παρουσιάσαμε τα ευρήματά μας. Η διαβούλευση έγινε στο κομμάτι όπου είχε αρμοδιότητα ο κάθε φορέας. To Yπουργείο Μεταφορών δεν συμμετείχε σ’ αυτή τη διαδικασία. Το ζητήσαμε αλλά προτίμησαν να μην συμμετέχουν.
- Συγκρίνοντας τα στοιχεία στην έκθεση των εμπειρογνωμόνων, καταλήξαμε πως είναι εξαιρετικά απίθανο τα έλαια σιλικόνης να έπαιξαν ρόλο στην πρόκληση της πυρόσφαιρας. Και με αυτό συμφωνούν περαιτέρω αναλύσεις ειδικών που διαθέτουμε και επιβεβαιώνουν τα ευρήματά μας.
- Σχετικά με τη σηματοδότηση, ο ΟΣΕ πρέπει να λάβει υπ’ όψιν πιο σωστά τις συστάσεις για την κυκλοφορία και δεύτερον τη σύσταση για τη διαρκή συντήρηση των υποδομών του.
