Ο πήχης είχε μπει εξ αρχής χαμηλά στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για την Ουκρανία που συγκάλεσε ο Εμάνουελ Μακρόν στο Παρίσι, καθώς οι συμμετέχοντες δεν έχουν σκοπό να απαντήσουν στον Τραμπ ούτε συλλογικά, ούτε μεμονωμένα, ούτε να εμπλακούν στις διμερείς φιέστες που στήνει με τον Πούτιν. Το μήνυμα της συνάντησης ήταν διαφορετικό: η ετοιμότητα για τη διαχείριση της κρίσης και η συνδιαχείριση πληροφοριών.
Δεν υπήρξε κοινό ανακοινωθέν, δεν εκφράστηκε ενιαία στάση ούτε απέναντι στην Ουκρανία, ούτε απέναντι στον Τραμπ, ούτε απέναντι στη Ρωσία. Η ομάδα “ισχυρών” του Μακρόν έδειξε απλώς ετοιμότητα, η ουσία όμως της συνάντησης ήταν στα παρασκήνια.
Το μοναδικό θέμα στην επίσημη ατζέντα της συνάντησης που συγκάλεσε ο Μακρόν ήταν αυτό που είχε θέσει ο Τραμπ με την αποστολή ερωτηματολογίου στους Ευρωπαίους: Αν και πόσα στρατεύματα θα έστελναν στην Ουκρανία για την επίβλεψη μιας συμφωνίας εκεχειρίας και τί θα περίμεναν από τις ΗΠΑ. Σε αυτό το θέμα δεν δόθηκε ενιαία απάντηση, αλλά πολλές αποσπασματικές, καμία όμως… τελική.
Οι Ευρωπαίοι, υπό τον Μακρόν έδειξαν ότι είναι πιο κοντά στη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων για τις αμυντικές δαπάνες και στην εκπλήρωση των στόχων του NATO. Ωστόσο, δεν καταγράφηκαν επαρκώς ούτε οι συγκλήσεις. Οι δημόσιες τοποθετήσεις Τουσκ, Σολτς και Στάρμερ έδειξαν ότι δεν σκοπεύουν να ανοίξουν τα χαρτιά τους πριν ο Τραμπ ανοίξει τα δικά του.
Πριν τη συνάντηση, που συγκάλεσε ο Μακρόν στα Ηλύσια στο Παρίσι, ο Γάλλος πρόεδρος είχε “μια ειλικρινή επικοινωνία με τον Ντόανλντ Τραμπ”, όπως ανακοίνωσαν και οι δύο πλευρές, χωρίς όμως να δημοσιοποιήσουν την ατζέντα, σε μια άσκηση εμπιστοσύνης. Προφανώς, για την επικοινωνία ο Μακρόν ενημέρωσε τους ηγέτες που προσκάλεσε στο Παρίσι, οι οποίοι την έλαβαν υπόψη στις διάρκειας 3,5 ωρών συζητήσεις που είχαν.
Οι ηγέτες δεν συζητούσαν επί 3,5 ώρες το υποθετικό ζήτημα της αποστολής ειρηνευτικής αποστολής στην Ουκρανία στην περίπτωση συμφωνίας Τραμπ – Πούτιν, στην οποία δεν έχουν -για την ώρα- ρόλο. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στη συνεργασία για την αξιοποίηση των πληροφοριών που συλλέγουν οι υπηρεσίες τους, η διαμόρφωση λειτουργικών διαύλων επικοινωνίας και η εμπέδωση μεταξύ τους σχέσεων εμπιστοσύνης για τη διαχείριση του Trump-Effect.
Η δημόσια αντίδραση των ηγετών
«Συνειδητοποιούμε ότι τέτοιες συναντήσεις δεν καταλήγουν σε αποφάσεις», δήλωσε ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ μετά τη συνάντηση.
Οι ηγέτες δεν κατέληξαν σε νέες κοινές προτάσεις, διαφωνώντας για την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, ενώ επανέλαβαν κοινοτυπίες για τη στήριξη της Ουκρανίας και την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
«Σήμερα στο Παρίσι επαναβεβαιώσαμε ότι η Ουκρανία αξίζει την ειρήνη μέσω ισχύος», δήλωσαν τόσο η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όσο και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
Το βασικό σημείο διαφωνίας αφορούσε το εάν θα σταλούν στρατεύματα στην Ουκρανία σε περίπτωση συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει αποκλείσει τόσο την αποστολή αμερικανικών δυνάμεων όσο και την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, γεγονός που σημαίνει ότι η ευθύνη αποτροπής μιας νέας ρωσικής επίθεσης θα βαρύνει αποκλειστικά τους Ευρωπαίους.
Οι ΗΠΑ έστειλαν ερωτηματολόγιο στις ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ, ζητώντας τους να καθορίσουν τι είναι διατεθειμένες να προσφέρουν για την επιβολή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, καθώς και τι θα περίμεναν από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, δεν υπήρξε συναίνεση στο ζήτημα.
Μακρόν και Στάρμερ λένε “ναι” υπό όρους
Η Γαλλία, με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να είναι ο πρώτος που έθεσε το θέμα, και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, υποστηρίζουν την ιδέα. Ωστόσο, ο Στάρμερ τόνισε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο εάν οι ΗΠΑ συμμετείχαν σε οποιαδήποτε ειρηνευτική δύναμη.
Ο Μακρόν επέμεινε στην ανάγκη για μια «εγγύηση των ΗΠΑ» μετά την εδραίωση της ειρήνης στην Ουκρανία, ώστε να «αποτραπεί νέα επίθεση της Ρωσίας».
Όχι από τον Τουσκ
Ωστόσο, η Πολωνία, ένα κράτος της πρώτης γραμμής και στενός σύμμαχος της Ουκρανίας, με έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς στην Ευρώπη, δεν συμφώνησε.
«Δεν προβλέπουμε την αποστολή Πολωνών στρατιωτών στην Ουκρανία», δήλωσε ο Τουσκ στη Βαρσοβία πριν πετάξει για το Παρίσι.
«Η Πολωνία απλά δεν έχει τη δυνατότητα να στείλει επιπλέον στρατεύματα στην Ουκρανία», ανέφερε ανώτερος Πολωνός αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας, σημειώνοντας ότι η χώρα έχει μακρά σύνορα με τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ και τη φιλορωσική Λευκορωσία, τα οποία χρειάζονται ενίσχυση με πολωνικές δυνάμεις. «Οι Γάλλοι είναι μακριά, άρα μπορούν να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία. Εμείς είμαστε κοντά, άρα δεν μπορούμε».
Σολτς: Αυτό είναι ακόμη μακριά
Ο Γερμανός Καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι οποιαδήποτε συζήτηση για την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία είναι «εντελώς πρόωρη» και «εξαιρετικά ακατάλληλη» όσο συνεχίζεται ο πόλεμος.
Η Δανή πρωθυπουργός, Μέτε Φρεντέρικσεν, ανέφερε ότι «πολλά, πάρα πολλά» πρέπει να διευκρινιστούν πριν σταλούν στρατεύματα στην Ουκρανία.
Περισσότερα χρήματα για την άμυνα
Οι ηγέτες βρήκαν κοινό έδαφος στο ζήτημα της ανάγκης για αυξημένες αμυντικές δαπάνες — οι οποίες αυξάνονται σταθερά εδώ και μια δεκαετία.
Ο Στάρμερ αναγνώρισε ότι «οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους, τόσο σε ό,τι αφορά τις δαπάνες όσο και τις δυνατότητες που παρέχουν στην Ουκρανία», ενώ ο Τουσκ σημείωσε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ στον τομέα της άμυνας εισέρχονται σε «νέα φάση», καθώς οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν την ανάγκη για μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες και αυξημένη αυτονομία.
«Η Ευρώπη έχει κατανοήσει το μήνυμα των ΗΠΑ ότι πρέπει να κάνει περισσότερα από μόνη της», δήλωσε ο Ολλανδός Πρωθυπουργός, Ντικ Σχοφ, προσθέτοντας: «Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να συναφθούν συγκεκριμένες συμφωνίες».
Ο Σολτς επανέλαβε τη στήριξή του στην πρόταση της ΕΕ για ενεργοποίηση μιας έκτακτης ρήτρας που θα επιτρέψει μαζική αύξηση των αμυντικών δαπανών, την οποία η φον ντερ Λάιεν υποστήριξε την περασμένη εβδομάδα στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Σύμφωνα με την πρόταση, οι χώρες θα μπορούσαν να εξαιρούν τις αμυντικές δαπάνες από τα όρια χρέους και ελλείμματος της ΕΕ.
