Με την ακροδεξιά να αθροίζει μεταξύ 20 και 24,5%, την κυβέρνηση να παραμένει σε τροχιά φθοράς, το ΠΑΣΟΚ να αδυνατεί να συσπειρώσει, και τον ΣΥΡΙΖΑ να μαζεύει τα συντρίμμια του, το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα έχει αρχίσει να μορφοποιείται με τις διεθνείς δυναμικές να ασκούν εντεινόμενη επιρροή.
Η προοπτική νομιμοποίησης και κανονικοποίησης της ακροδεξιάς μέσα από την καθιέρεωση της πολυκομματικής κοινοβουλευτικής της παρουσίας, αποτελεί μια νέα παράμετρο στο πολιτικό σκηνικό. Ο αντίκτυπος ενσωμάτωσής της οποίας στην πολιτική και ενδεχομένως στην κυβερνητική εξίσωση δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί σε όρους παραγόμενου κινδύνου.
Το Μαξίμου και τα κόμματα εστιάζουν κυρίως στην συνέχιση της εκρίζωσης κοινωνικών ερεισμάτων και στη δυναμική ριζοσπαστικοποίησης του βασικού τους πολιτικού ακροατηρίου. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή εμφορείται από την εγγενή αισιοδοξία της δυνατότητας ανάσχεσης της δυναμικής και ανατροπής του σκηνικού πριν αυτό παγιωθεί.
Σύμφωνα με το τμήμα ανάλυσης του Crisis Monitor, το συνολικό ποσοστό Δεξιάς – Ακροδεξιάς στο σενάριο πολιτικής διολίσθησης από το κέντρο της ΝΔ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 37%, γεγονός που δεν επιτρέπει τη συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας με όρους κυριαρχίας της ακροδεξιάς ατζέντας. Η προσέγγιση αυτή δρα “αγχολυτικά” στα πολιτικά επιτελεί και ενδεχομένως και στις αγορές, καθώς προκρίνει το σενάριο εξαναγκασμένου σχηματισμού κεντροδεξιάς κυβέρνησης, που μπορεί μέσα από τη δυστοπία να οδηγήσει σε επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και βελτίωση της απήχησης στην Ευρώπη, καθώς και στην προώθηση μιας πιο πραγματιστικής γεωπολιτικής ατζέντας.
Ωστόσο, με βάση τις διεθνείς δυναμικές και τον αντίκτυπο της αναδιάταξης του τοπίου στην Ευρώπη -και λόγω της επιρροής που ασκεί η εκλογή Τραμπ-, το ενδεχόμενο η ακροδεξιά να βρεθεί σε ακόμη ισχυρότερη θέση, όχι λόγω της επίδειξης κομματικής συγκρότησης, αλλά ως αποτέλεσμα της δυναμικής του κύματος, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και με δεδομένες τις πολιτικές συνάφειες επικαλύψεις της Νέας Δημοκρατίας με τον χώρο, θεωρείται δεδομένη -και ήδη πραγματώνεται- η αλλαγή ατζέντας και υιοθέτησης πιο συντηρητικών κοινωνικά και γεωπολιτικά πολιτικών. Η εκλογή Τραμπ ενισχύει την πίεση για την αποδοχή τμημάτων της ακροδεξιάς ατζέντας, την οποία δέχεται το mainstream πολιτικό σύστημα. Στην Ελλάδα, όμως, τέτοιες πιέσεις έχουν ασκηθεί και παλαιότερα, με τη Νέα Δημοκρατία να τις απορροφά με παρεκκλίσεις, αλλά αποφεύγοντας τον ολικό επαναπροσδιορισμό της ως συντηρητικό κόμμα. Η ένταση και η διάρκεια των πιέσεων, καθώς και η ανθεκτικότητα της ακροδεξιάς σε αυτή τη φάση δεν αποκλείεται να δράσουν διαφορετικά πάνω στο κυβερνών κόμμα, το οποίο φθείρεται ενώ δεν διαθέτει επαρκή σε συγκρότηση και απήχηση θεσμικά αντίβαρα ώστε να αντέξει μια ολική επαναφορά.
Auditor’s note: Το διεθνές σκηνικό και οι κινήσεις Μητσοτάκη
Το Crisis Monitor έχει πολλάκις και κατ’ επανάληψη επισημάνει τους κινδύνους που απορρέουν από το Trump 2.0, καθώς και τους ελιγμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη με στόχο να επιδείξει ταχεία αντανακλαστικά και προσαρμοστικότητα και να δημιουργήσει νέα ερείσματα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.Σε πρώτη φάση, η αλλαγή ρητορικής σε κοινωνικά ζητήματα, δείχνει να μην προβληματίζει την επιχειρηματική ελίτ και τις αγορές, οι οποίες όμως θα αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα των χειρισμών σε όρους έγκαιρης αποκατάστασης διαύλων επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο.
Τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πιθανότερο το Μαξίμου να αναζητήσει επιχειρηματικούς διαύλους, μέσω επιχειρηματιών με ικανό γεωπολιτικό και γεωοικονομικό αποτύπωμα. Στο παρελθόν τον ρόλο αυτό αναλάμβανε η εφοπλιστική κοινότητα, η οποία διαθέτει ισχυρά lobbying groups. Πλέον, το κρίσιμο μέγεθος φαίνεται ότι διαθέτει και η ελληνική βιομηχανία, καθώς Τιτάνας, Viochalco και Metlen έχουν η κάθε μια τα δικά της γεωοικονομικά χαρτιά που συνδέουν ΗΠΑ και Ελλάδα και ως εκ τούτου έχουν οικοδομήσει λειτουργικούς διαύλους επικοινωνίας.
Μάλιστα, ο Βαγγέλης Μυτιληναίος, επ’ αφορμής ανακοίνωσης της επένδυσης για την παραγωγή γαλλίου στη Βοιωτία και με τη δυναμική διάσπασης του κινεζικού μονοπωλίου που αυτή δημιουργεί, βρίσκεται ντε φάκτο σε προνομιακή θέση για να καταστεί συνομιλητής με τα ανώτερα επίπεδα της διοίκησης Τραμπ, καθώς προετοιμάζεται για μια καλά μελετημένη διαπραγμάτευση με το Πεκίνο.
Τα ευρήματα της Metron Analysis
Η δημοσκόπηση της Metron Analysis δείχνει ότι την ώρα που η κυβέρνηση σαφώς κινείται σε επίπεδα αρκετά κάτω από αυτά της αυτοδυναμίας, η «αριστερότερα του Κέντρου» αντιπολίτευση δεν δείχνει ικανή να μπορεί να διαμορφώσει αντίπαλο πόλο διακυβέρνησης, ενώ η ακροδεξιά αθροιστικά δείχνει να έχει ανοδική δυναμική.
«Στραβά αρμενίζουμε»
Στην ερώτηση της δημοσκόπησης για το εάν τα πράγματα πηγαίνουν προς τη σωστή ή τη λάθος κατεύθυνση οι πολίτες επιμένουν σε ποσοστό 61% ότι τα πράγματα πηγαίνουν στη λάθος κατεύθυνση και μόνο το 31% πιστεύει ότι πηγαίνουν προς τη σωστά.
Ως προς την προσωπική κατάσταση οι περισσότεροι πολίτες υποστηρίζουν ότι είναι περίπου στην ίδια κατάσταση σε σχέση με πέρσι (42%), το 40% ότι είναι σε χειρότερη και μόνο το 18% υποστηρίζει ότι είναι σε καλύτερη, πράγμα που αποτυπώνει μια απόσταση ανάμεσα στη θετική αποτίμηση που κάνει του έργου της η κυβέρνηση και του πώς προσλαμβάνουν την κατάσταση οι ίδιοι οι πολίτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της δημοσκόπησης η «ακρίβεια» και η «οικονομία» παραμένουν τα δύο πιο σημαντικά προβλήματα που αναφέρουν οι ερωτώμενοι, δείχνοντας ότι αυτό που περιγράφουμε ως «κρίση κόστους ζωής» αποτελεί αυτή τη στιγμή τον πυρήνα της κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Αυτό το υπόβαθρο κοινωνικής δυσαρέσκειας με επίκεντρο την οικονομία αποτυπώνεται και στην επιδείνωση του Δείκτη Οικονομικής Εμπιστοσύνης από το -38 στο -42. Ενδιαφέρον έχει ότι ενώ ελεύθεροι επαγγελματίες, εργοδότες και μισθωτοί δημοσίου τομέα καταγράφουν μια βελτίωση σε αυτόν τον δείκτη, γεωροί / κτηνοτρόφοι, μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, άνεργοι και νοικοκυρές καταγραφούν επιδείνωση.
Αρνητική βαθμολογία για κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση
Η δημοσκόπηση δείχνει ότι οι πολίτες «βαθμολογούν» αρνητικά την κυβέρνηση. Οι αρνητικές γνώμες αυξάνονται σε σχέση με τον περασμένο μήνα στο 64% ενώ οι θετικές υποχωρούν στο 27%. Η κυβέρνηση έχει τη μεγαλύτερη απήχηση σε όσους δηλώνουν κεντροδεξιοί, ενώ σε όσους δηλώνουν δεξιοί έχουμε τη μεγαλύτερη επιδείνωση.
Αυτό αντανακλάται και στην αύξηση των αρνητικών αξιολογήσεων για τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι αρνητικές γνώμες ανεβαίνουν από 57% τον περασμένο μήνα σε 63%, ενώ οι θετικές γνώμες υποχωρούν από το 35% στο 31%. Εδώ έχει ενδιαφέρον ότι η συνολική αυτη τάση αποτυπώνεται πρωτίστως στην υποχώρηση των θετικών γνωμών από όσους αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροδεξιοί ή δεξιοί.
Η δημοσκόπηση της Metron Analysis δείχνει ότι αυτή τη δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση δεν την καρπώνεται πρωτίστως το ΠΑΣΟΚ ως αξιωματική αντιπολίτευση. Αυτό έχει να κάνει και με το ότι οι ερωτώμενοι έχουν στο μεγαλύτερο μέρος τους αρνητικές γνώμες για την αξιωματική ανιπολίτευση. Μάλιστα σε σχέση με τον περασμένο μήνα και οι θετικές γνώμες μειώθηκαν (από 26% σε 20%) και οι αρνητικές γνώμες αυξήθήκαν (από 58% σε 67%). Μάλιστα, η υποχώρηση των θετικών αξιολογήσεων αποτυπώνεται σε όλο το φάσμα των πολιτικών αυτοτοποθετήσεων.
Αντίστοιχα, η δημοσκόπηση δείχνει ότι υποχωρούν και θετικές γνώμες και ενισχύονται οι αρνητικές για τον Νίκο Ανδρουλάκη ως αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Εδώ η υποχώρηση των θετικών γνωμών αποτυπώνεται κυρίως σε δύο κατηγορίες ψηφοφόρων: σε όσους αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί και όσους αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροδεξιοί και δεξιοί.
Αποτυχημένοι υπουργοί
Αποτιμώντας το έργο των υπουργών η δημοσκόπηση διαπιστώνει ότι ο Νίκος Δένδιας παραμένει ο υπουργός με την καλύτερη εικόνα, ακολουθούμενος σε μεγάλη απόσταση από τον δεύτερο Κυριάκο Πιερρακάκη. Ωστόσο, ενδεικτικό του κλίματος δυσαρέσκειας το γεγονός ότι η πρώτη αυθόρμητη απάντηση είναι «Κανένας»
«Εκτός του Κάστρου» αισθάνεται η πλειοψηφία των πολιτών
Ενδεικτική του πώς αισθάνονται οι πολίτες και ειδικότερα του εάν έχουν ένα αίσθημα κοινωνικής ασφάλειας και συμπερίληψης ή όχι, είναι ότι το 51% απαντά στη δημοσκόπηση ότι είναι «έξω από το κάστρο», ενώ το 46% απαντά «μέσα στο κάστρο». Το αίσθημα «έξω από το κάστρο» κυριαρχεί στους αγρότες, στην εργατική τάξη αλλά και στους μικρομεσαίους, ενώ μόνο στη μεσαία και στην ανώτερη τάξη βλέπουμε να κυριαρχεί το «μέσα στο κάστρο».
Σακελλαροπούλου και Τασούλας
Η δημοσκόπηση ζήτησε από τους ερωτωμένους να διατυπώσουν τη γνώμη τους για τη θητεία της ΠτΔ Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Εδώ οι αρνητικές γνώμες φαίνεται να υπερτερούν των θετικών. Έχει, όμως, ενδιαφέρον ότι την πιο θετική γνώμη έχουν όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροδεξιοί, ενώ ακόμη και οι δεξιοί έχουν 41% θετική γνώμη. Αντιθέτως, την πιο αρνητική γνώμη (55%) έχουν όσοι δηλώνουν αριστεροί, ακολουθούμενοι από τους κεντροαριστερούς (47% αρνητικές γνώμες) και τους κεντρώους και δεξιούς με 46% αρνητικές γνώμες.
Ως προς τη δημοφιλία του τέως Προέδρου της Βουλής και προτεινόμενου από τη Νέα Δημοκρατία για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα, είναι σαφές ότι οι θετικές γνώμες είναι περισσότερες από τις αρνητικές, κάτι που είναι μια διαχρονική τάση, αν και φαίνεται η ανακοίνωση της πρότασής του για την προεδρία να αύξησε τις αρνητικές γνώμες. Την πιο αρνητική γνώμη έχουν όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί και κεντροαριστεροί, ενώ τις πιο πολλές θετικές γνώμες έχει μεταξύ των κεντροδεξιών. Ενδιαφέρον πάντως ότι καταγράφεται ένα ποσοστό 31% των δεξιών με αρνητική γνώμη.
Ακέφαλη χώρα
Ως προς τη δημοφιλία των πολιτικών αρχηγών, αυτή τη φορά προηγείται η Ζωή Κωνσταντοπούλου ακολουθούμενη από τον Δημήτρη Κουτσούμπα, ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης υποχωρεί στην τρίτη θέση και ο Σωκράτης Φάμελλος «ισοβαθμεί» με τον πρωθυπουργό στην τρίτη θέση.
Ως προς το ποιον βλέπουν οι ψηφοφόροι ως καταλληλότερο για πρωθυπουργό, η δημοσκόπηση δείχνει ότι ο «Κανένας» ξαναπαίρνει την πρωτιά με 33%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του Κυριάκου Μητσοτάκη υποχωρεί ελαφρά στο 28%, με τον Νίκο Ανδρουλάκη να βρίσκεται αρκετά πιο πίσω με 7%. Η επιστροφή του «Κανένα έρχεται να υπογραμμίσει μια συνολικότερη κρίση δυσκολία της κοινωνίας να αναγνωρίσει εαυτόν στις υπαρκτές πολιτικές προτάσεις. Αυτό φαίνεται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης, παρότι αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης πλέον, παίρνει χαμηλά ποσοστά σε αυτή την ερώτηση και σίγουρα χαμηλότερα και της ατομικής του δημοφιλίας και της πρόθεσης ψήφου για το κόμμα του. Αυτό παραπέμπει σε μια δυσκολία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να πείσει ότι αποτελεί όντως μία πρόταση διακυβέρνησης.
Το πολιτικό παζλ
Ως προς τις εκλογικές δυναμικές η δημοσκόπηση διαπιστώνει στην πρόθεση ψήφου μια υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας – που συνάδει με την αύξηση των αρνητικών αξιολογήσεων για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό – από το 24,2% του Δεκεμβρίου στο 22,9%. Ο ΣΥΡΙΖΑ περίπου στα ίδια (6,4% από 6,2%), το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη θέση με υποχώρηση από το 14,4% στο 13,7%, η Ελληνική Λύση στην τρίτη θέση με 7,7%, πάνω από το ΚΚΕ που υποχώρησε στο 6,7%. Η Πλεύση Ελευθερίας καταγράφει μια υποχώρηση στο 3,5%, η Φωνή Λογικής ανεβαίνει στο 5,6% και το Κίνημα Δημοκρατίας υποχωρεί στο 2,4%.
Ως προς τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων, η δημοσκόπηση δείχνει ότι η Νέα Δημοκρατία, με συσπείρωση 79,4%, έχεις απώλειες κυρίως προς τη Φωνή Λογικής και προς το ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ με συσπείρωση πλέον 34,8% έχει μεγάλες απώλειες προς το ΠΑΣΟΚ, το Κίνημα Δημοκρατίας και το ΜέΡΑ25. Το ΠΑΣΟΚ, με συσπείρωση 82,4%, έχει απώλειες κυρίως προς τη Νέα Δημοκρατία αλλά και την Ελληνική Λύση.
Ως προς τη συσχέτιση του πολιτικού αυτοπροσδιορισμού και της πρόθεσης ψήφου, το ΠΑΣΟΚ έχει την καλύτερη εκπροσώπηση μεταξύ των κεντροαριστερών και κεντρώων ψηφοφόρων, ενώ η Νέα Δημοκρατία έχει το ψηλότερο ποσοστό της μεταξύ των Κεντροδεξιών ενώ όπως και σε προηγούμενες έρευνες υποχωρεί σχετικά μεταξύ των δεξιών, κάτι που άλλωστε αποτυπώνεται και στην απήχηση των ακροδεξιών σχηματισμών.
Η εκτίμηση ψήφου της Metron Analysis
Στη βάση των παραπάνω η εκτίμηση ψήφου της Metron Analysis στη δημοσκόπηση που ετοίμασε για το MEGA και η οποία παρουσιάστηκε στο βραδινό δελτίο της Τετάρτης 22 Ιανουαρίου, δείχνει τη Νέα Δημοκρατία να κινείται σταθερά κάτω από το 30%, στο 29,1%, και άρα μακριά από την αυτοδυναμία, το ΠΑΣΟΚ σταθερά στο 17,4%, δυσκολευόμενο να περάσει το κατώφλι του 20%, τον ΣΥΡΙΖΑ με μικρή άνοδο στο 8,1% (με το Κίνημα Δημοκρατίας να περνά οριακά το κατώφλι του 3%), την Ελληνική Λύση να ανεβαίνει στο 9,8%, τη Φωνή της Λογικής στο 7,1%. Αυτή τη φορά το ΜέΡΑ25 φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να περάσει το 3%, ας αντίθεση με τη Νέα Αριστερά που εκτιμάται στο 1,8%.
Ακροδεξιός πόλος
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι πλάι στον πόλο που εκπροσωπεί η Νέα Δημοκρατία, που παραμένει ο πιο συμπαγής, παρότι σαφώς μειοψηφικός, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ένα φάσμα κατακερματισμένο σχημάτων με αφετηρία εν όλω ή εν μέρει τον ΣΥΡΙΖΑ, αναδεικνύεται και ένας διακριτός ακροδεξιός πόλος, δείχνοντας ότι η χώρα μας ακολουθεί εδώ τάσες άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ειδικότερα, η δημοσκόπηση ως προς την εκτίμηση ψήφου δίνει 20,3% αθροιστικά στην ακροδεξιά ψήφο (Ελληνική Λύση, Φωνή Λογικής, Νίκη και Σπαρτιάτες), με το πάνω όριο αυτών των κομμάτων να αθροίζει 24,5%.
