Την 1η Ιανουαρίου 2025, η Βουλγαρία και η Ρουμανία έγιναν πλήρη μέλη της Ζώνης Σένγκεν ελεύθερης κυκλοφορίας, μετά από μια αναμονή δεκατριών ετών.
Ενώ οι έλεγχοι είχαν αρθεί στα αεροδρόμια και τα λιμάνια από τον Μάρτιο του 2024, πλέον έχουν καταργηθεί και στα χερσαία σύνορα. Η προσχώρηση έγινε τελικά δυνατή αφού η Αυστρία απέσυρε το βέτο της τον περασμένο Δεκέμβριο, το οποίο μέχρι τότε εμπόδιζε την είσοδο των δύο χωρών στη ζώνη ελεύθερης διακίνησης διαβατηρίων. Προσωρινοί έλεγχοι θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται στα χερσαία σύνορά τους για τους επόμενους έξι μήνες, ενώ τα σύνορα μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας πρόκειται να ενισχυθούν.
Ακόμα κι αν η Ζώνη Σένγκεν έχει επεκταθεί, προσωρινοί έλεγχοι έχουν επανεισαχθεί σε αρκετά εσωτερικά σύνορα. Για παράδειγμα, η Γερμανία εφαρμόζει τέτοιους ελέγχους στα σύνορα με καθεμία από τις εννέα γειτονικές της χώρες.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα μέλη της Συμφωνίας Σένγκεν επιτρέπεται να εισάγουν προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια, και πρέπει να εφαρμόζονται ως έσχατο μέτρο ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν διάφορα ζητήματα που αναφέρονται ως λόγοι για την ανάγκη προσωρινών συνοριακών ελέγχων που βρίσκονται σήμερα σε ισχύ, συμπεριλαμβανομένων της ασφάλειας, του ελέγχου της μετανάστευσης, της δημόσιας ασφάλειας και, στην περίπτωση της Δανίας, των ρωσικών προσπαθειών κατασκοπείας. Η εισαγωγή συνοριακών ελέγχων έχει προκαλέσει αντιδράσεις από ομάδες όπως η φοιτητική οργάνωση AEGEE, η οποία δηλώνει ότι η επανεισαγωγή ελέγχων μπορεί να ενισχύσει την καχυποψία μεταξύ κρατών και να οδηγήσει σε διακρίσεις, καθώς ορισμένες ομάδες μπορεί να υποστούν αυξημένη επιτήρηση βάσει εθνικότητας ή εθνότητας.
Η Ζώνη Σένγκεν δημιουργήθηκε το 1995, αφού πέντε κράτη (η Γαλλία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο) υπέγραψαν τη Συμφωνία Σένγκεν το 1985, ακολουθούμενη από τη Σύμβαση Σένγκεν το 1990. Η Ζώνη Σένγκεν αποτελεί μια ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, η οποία εγγυάται επίσης στα κράτη-μέλη της ενισχυμένη προστασία στα εξωτερικά σύνορα. Η πλειονότητα των κρατών-μελών της ΕΕ έχει ενταχθεί σταδιακά στη Ζώνη Σένγκεν, η οποία περιλαμβάνει πλέον 25 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ (η Ιρλανδία και η Κύπρος δεν είναι προς το παρόν μέλη), καθώς και τέσσερα μη μέλη της ΕΕ: την Ισλανδία (εντάχθηκε το 1999), τη Νορβηγία (1999), την Ελβετία (2008) και το Λιχτενστάιν (2011).
You will find more infographics at Statista
