Οι αγορές και ιδιαίτερα η Wall Street επέδειξαν απίστευτη ευαλωτότητα την εβδομάδα που πέρασε, αντιδρώντας στην απόφαση της Fed και το triple withcing day, καταδεικνύοντας έτσι ότι το σκηνικό είναι ευμετάβλητο και το κλίμα εξαιρετικά εύθραυστο. Σε τρεις μέρες μέσα οι επενδυτές άλλαξαν τρεις φορές άποψη για τις προοπτικές, υπογραμμίζοντας τον χαμηλό βαθμό ασφάλειας.
Η απόφαση της Fed να κατεβάσει τον πήχη των προσδοκιών για μειώσεις επιτοκίων του 2025 και το triple withcing day συνέβαλλαν στην δημιουργία σκηνικού ανατιμολόγησης του ρίσκου, το οποίο καταγράφηκε με έντονες διακυμάνσεις στις αγορές αξιών, εμπορευμάτων και χρέους, ενώ ο δείκτης φόβου VIX εκτοξεύθηκε σε απίστευτα επίπεδα, ένδειξη ότι οι επενδυτές ένιωθαν περισσότερο ευάλωτοι από ποτέ.
Ο Πρόεδρος της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, συνέβαλε σε μια εβδομάδα αναταραχής στη Wall Street, αλλά το σήμα ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βάζουν σε παύση περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων φαίνεται να ήταν η σωστή απόφαση, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα έδειξαν τα στοιχεία για τον πληθωρισμό και εν μέσω αντιπαραθέσεων για τον προϋπολογισμό στο Καπιτώλιο.
Η αντίδραση των αγορών στη Fed είναι ακαριαία και… πανικόβλητη. Ο Dow έχασε πάνω από 1100 μονάδες, ο S&P σχεδόν 3% και ο Nasdaq 3,6%. Την ίδια στιγμή οι αποδώσεις των ομολόγων εκτινάχθηκαν, το δολάριο το ίδιο και ο δείκτης φόβου σκαρφάλωσε από το 13 -που υποδεικνύει υψηλά επίπεδα σταθερότητας, στο 26%(!) Η έκρηξη δείχνει υψηλά επίπεδα ευαλωτότητας και άγχους και υπογραμμίζει ότι το κλίμα στις αγορές είναι και θα παραμείνει εύθραυστο.
Το μήνυμα από τα δεδομένα για το προσωπικό εισόδημα του Νοεμβρίου είναι ότι η Fed είχε δίκιο που σταμάτησε εδώ. Η αγορά αντέδρασε όμως …περίεργα γιατί ένιωσε να διαψεύδονται οι προσδοκίες για πολύ φθηνότερο χρήμα το 2025, ως αντίδοτο στη μεγάλη αβεβαιότητα που φέρνει η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Παράλληλα, η δυσκολία της Βουλής των Αντιπροσώπων να περάσει νομοσχέδιο δαπανών που θα απέτρεπε το shutdown προσφέρει έναν ακόμη λόγο για παύση: «Η κυβέρνηση Τραμπ θα χρειαστεί να διαπραγματευτεί για να επιτύχει τους στόχους της τα επόμενα δύο χρόνια».
Οι λόγοι της αναταραχής
Αυτό που προκάλεσε αμφιβολίες στους επενδυτές ήταν εν μέρει η παραδοχή της Fed ότι ο πληθωρισμός αποδεικνύεται πιο ανθεκτικός από το αναμενόμενο, μετά από υψηλότερα από τα αναμενόμενα δεδομένα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. «Κάθε χρόνο προβλέπουμε το τέλος του έτους για τον πληθωρισμό, και η πρόβλεψη καταρρέει καθώς πλησιάζουμε στο τέλος», δήλωσε ο Πάουελ στη συνέντευξη Τύπου.
Η έμφαση δόθηκε στον δείκτη προσωπικών καταναλωτικών δαπανών (PCE) για τον Νοέμβριο, το αγαπημένο μέτρο πληθωρισμού της Fed. Αν και κρίσιμος, ο δείκτης PCE συνήθως δεν προκαλεί μεγάλες εκπλήξεις, καθώς οι οικονομολόγοι μπορούν να τον εκτιμήσουν βάσει άλλων δεικτών όπως ο ΔΤΚ και ο Δείκτης Τιμών Παραγωγού.
Τα δεδομένα του Νοεμβρίου ήταν ελαφρώς ψυχρότερα από τα αναμενόμενα, με τον βασικό δείκτη PCE να αυξάνεται κατά 2,8% σε ετήσια βάση, αμετάβλητος από τον Οκτώβριο.
Ανάκαμψη μετά τη «ψυχρολουσία»
Η ανακούφιση ήταν άμεση, με τις μετοχές να ανακάμπτουν δυναμικά. Σχόλια αξιωματούχων της Fed, όπως του Προέδρου της Fed του Σικάγο, Όστεν Γκουλσμπί, που δήλωσε ότι ο πληθωρισμός παραμένει σε καλό δρόμο για τον στόχο του 2%, ενίσχυσαν την αγοραστική διάθεση.
Συνοψίζοντας, η οικονομία βρίσκεται σε αργή ανάκαμψη, βάζοντας φρένο στην αποπληθωριστική τάση. Με την Fed να διατηρεί τα επιτόκια σταθερά και να περιμένει περισσότερα δεδομένα, οι αγορές παραμένουν σε εγρήγορση για το πώς θα εξελιχθεί η πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα.
Η έκρηξη του δείκτη «φόβου»
Η πρόσφατη άνοδος του δείκτη μεταβλητότητας CBOE (VIX), ο οποίος μετρά την αναμενόμενη μεταβλητότητα της αγοράς για τις επόμενες 30 ημέρες, αντικατοπτρίζει την αυξημένη αβεβαιότητα και την αποφυγή κινδύνου από τους επενδυτές. Ακολουθεί μια αναλυτική εξήγηση των βασικών παραγόντων που οδήγησαν στην άνοδο:
1. Αλλαγή Πολιτικής της Federal Reserve
- Βασική Ανακοίνωση: Η Federal Reserve δημοσίευσε πρόσφατα τις οικονομικές της προβλέψεις, οι οποίες υποδηλώνουν λιγότερες μειώσεις επιτοκίων το 2025 από ό,τι αναμενόταν. Αυτό αποτέλεσε έκπληξη για τις αγορές, που είχαν προεξοφλήσει μια πιο ήπια στάση.
- Επίδραση στην Αγορά:
- Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να φτάνει σε νέα υψηλά, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού.
- Η απροσδόκητη αυστηρότητα από τη Fed αναζωπύρωσε τους φόβους για παρατεταμένη νομισματική σύσφιξη, οδηγώντας σε πωλήσεις σε μετοχές και ομόλογα.
2. «Τριπλή Λήξη» (Triple Witching)
- Τι Συνέβη: Η «τριπλή λήξη» αναφέρεται στη ταυτόχρονη λήξη δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών, δικαιωμάτων προαίρεσης δεικτών και συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης δεικτών, που συμβαίνει τριμηνιαία. Η λήξη του Δεκεμβρίου ήταν ιδιαίτερα σημαντική λόγω:
- Ενός ρεκόρ ύψους 6,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε δικαιώματα προαίρεσης που συνδέονται με μετοχές, ETFs και δείκτες.
- Μεγάλων κινήσεων αντιστάθμισης και επανατοποθέτησης από θεσμικούς επενδυτές.
- Επίδραση στη Μεταβλητότητα:
- Η αποδέσμευση αυτών των μεγάλων θέσεων προκάλεσε διαταραχές στις τιμές και ενίσχυσε τις ενδοημερήσιες διακυμάνσεις.
- Ο όγκος συναλλαγών αυξήθηκε, οδηγώντας σε άνοδο της αναμενόμενης μεταβλητότητας, όπως αποτυπώνεται στον δείκτη VIX.
3. Οικονομικές Ανακοινώσεις
- Δεδομένα Πληθωρισμού PCE:
- Ο Δείκτης Τιμών Προσωπικών Καταναλωτικών Δαπανών (PCE), ένα βασικό μέτρο πληθωρισμού, παρουσίασε αύξηση 2,4% σε ετήσια βάση για τον Νοέμβριο, ελαφρώς χαμηλότερη από τις προσδοκίες.
- Παρόλο που αυτό δείχνει μείωση του πληθωρισμού, δεν ήταν αρκετό για να μετριάσει τις ανησυχίες σχετικά με τη στάση της Fed.
- Δυναμική Αγοράς:
- Τα μικτά δεδομένα δημιούργησαν αβεβαιότητα στις αγορές σχετικά με την πορεία της νομισματικής πολιτικής.
- Αυτή η αβεβαιότητα οδήγησε σε πιο επιφυλακτική στάση, ενισχύοντας τη μεταβλητότητα.
4. Μακροοικονομικοί Κίνδυνοι
- Απειλή Κυβερνητικού Shutdown:
- Η συνεχής πολιτική αντιπαράθεση για τον προϋπολογισμό αύξησε τους φόβους για πιθανό κυβερνητικό shutdown, που ιστορικά επηρεάζει αρνητικά την επενδυτική διάθεση.
- Παγκόσμιες Εμπορικές Πιέσεις:
- Αναφορές για πιθανή επιβολή δασμών σε βασικούς εμπορικούς εταίρους ενίσχυσαν τις ανησυχίες για επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου, προκαλώντας αναταραχή στους επενδυτές.
5. Κλαδικές Διαταραχές
- Αναταραχή στον Τομέα Υγείας:
- Η απότομη πτώση των μετοχών της Novo Nordisk (-17,7%) μετά την αποτυχία δοκιμής νέου φαρμάκου κατά της παχυσαρκίας ανέδειξε τρωτά σημεία σε συγκεκριμένους κλάδους.
- Οι επιπτώσεις αυτού του γεγονότος επηρέασαν το συνολικό επενδυτικό κλίμα.
6. Γενικότερες Τάσεις Αγοράς
- Η άνοδος του VIX αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης πτώσης της εμπιστοσύνης στις αγορές:
- Κατά την εβδομάδα, και οι τρεις βασικοί δείκτες (S&P 500, Nasdaq και Dow) παρουσίασαν πτώση 2,3%, με τον Dow να σημειώνει τη χειρότερη εβδομάδα του από το 2023.
- Αυτό αντικατοπτρίζει την αυξημένη αβεβαιότητα για το αν οι αγορές μπορούν να διατηρήσουν τις αποτιμήσεις τους εν μέσω περιορισμένης ρευστότητας και μικτών οικονομικών σημάτων.
Συμπέρασμα
Η άνοδος του VIX αντανακλά μια σύνθετη αλληλεπίδραση παραγόντων:
- Την αβεβαιότητα από τη στάση της Fed.
- Τις θέσεις που αφορούν την «τριπλή λήξη».
- Τους επίμονους μακροοικονομικούς κινδύνους, όπως ο πληθωρισμός, οι γεωπολιτικές ανησυχίες και η κυβερνητική δυσλειτουργία.
