Επιβάρυνση της τάξης των 320 εκατ. αντιπροσωπεύουν για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να μέτρα που εξήγγειλε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή, που αντιστοιχούν στο 8% της προβλεπόμενης κερδοφορίας του 2024.
Μπορεί η κυβέρνηση να μην επέβαλε τελικά έκτακτη φορολογία στις τράπεζες, κάτι που πανηγύρισαν οι αγορές όταν το ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Λονδίνο, αλλά τελικά ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε ένα σύνθετο πακέτο μέτρων που θα επηρεάσει το bottom line κατά 8%. Το σενάριο είναι αρκετά πιο περίπλοκο, καθώς κάποια μέτρα έχουν εφάπαξ χαρακτήρα, ενώ άλλα μόνιμο, επηρεάζοντας και τις προοπτικές.
Η αγορά υποστηρίζει ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της ομιλίας του στη Βουλή είναι εν πολλοίς τιμολογημένα στα τρέχοντα επίπεδα που βρίσκονται οι μετοχές στο Χρηματιστήριο, ενώ οι επιπτώσεις στις προοπτικές είναι περιορισμένες. Ωστόσο, η καχεκτικότητα που έχει επιδείξει ο κλάδος, παρά τις υποστηρικτικές εκθέσεις των οίκων, καταμαρτυρούσε την αβεβαιότητα για την τελική έκβαση των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση για το είδος, το κόστος και τον τρόπο παρουσίασης των μέτρων.
Να σημειωθεί ότι μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης – τραπεζών, την προηγούμενη εβδομάδα, ο διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του Μαξίμου, Αλέξης Πατέλης υποχρεώθηκε σε παραίτηση, ένδειξη ότι το σκηνικό που διαμορφώθηκε ήταν -τελικά- εξαιρετικά προβληματικό τόσο για τις τράπεζες όσο για την κυβέρνηση. Καλά πληροφορημένες πηγές υποστηρίζουν ότι τα λάθη δεν ήταν όλα του κ. Πατέλη, αλλά ο ίδιος επέμεινε σε σχεδιασμούς που υπονόμευαν τις προοπτικές και σε κάποιες περιπτώσεις οι πρακτικές για τη συνεννόηση με τους τραπεζίτες ήταν… ανορθόδοξες.
Τα μέτρα
Mία πρώτη εξειδίκευση των μέτρων επιχείρησε χθες ο κ. Άκης Σκέρτσος υπουργός επικρατείας στο Linkendin
Τα 10 μέτρα που ανακοίνωσε πριν λίγο ο Πρωθυπουργός για την προστασία των καταναλωτών, την ένταση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα και την αύξηση της προσφοράς ακινήτων είναι τα εξής:
2. Δραστική μείωση των προμηθειών μεταφοράς χρημάτων μεταξύ τραπεζών: Μέγιστο ύψος χρέωσης 0,5 ευρώ για αποστολή χρημάτων (εξερχόμενο έμβασμα) και 0,5 ευρώ για λήψη χρημάτων (εισερχόμενο έμβασμα), για ποσά έως 5.000 ευρώ ανά έμβασμα, για φυσικά πρόσωπα και ελεύθερους επαγγελματίες, μεταξύ τραπεζών.
Αφορά τόσο απλά εμβάσματα, όσο και άμεσες μεταφορές πίστωσης (SEPA). Αυτό αντιστοιχεί σε μείωση του κόστους για τις εν λόγω προμήθειες από 50% έως και 80% αναλόγως την τράπεζα και το είδος εμβάσματος (από 1 έως 2,5 ευρώ που κοστίζει σήμερα).
4. Μειωμένο κόστος συναλλαγών κατά 50% με κάρτες για αγορές μικρής λιανικής έως 20 ευρώ (από 10 ευρώ που θεσμοθετήθηκε πρόσφατα).
5. Μηδενική χρέωση για φόρτιση προπληρωμένων καρτών για ποσό φόρτισης έως 100 ευρώ (από περίπου 1 ευρώ που ισχύει σήμερα
6. Διευρύνεται η χρήση του IRIS με την καθιέρωση διακριτών ορίων ώστε να υπάρχει δυνατότητα για άμεσες και δωρεάν μεταφορές χρημάτων μεταξύ φυσικών προσώπων έως 500 ευρώ ημερησίως, πέραν των 500 ημερησίως για άμεσες πληρωμές σε ελεύθερους επαγγελματίες/ατομικές επιχειρήσεις.
7. Διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ για κενά οικιστικά ακίνητα που έχουν στην ιδιοκτησία τους οι τράπεζες και οι servicers, ώστε να διοχετευτούν στην αγορά.
8. Ενισχύεται ο ανταγωνισμός στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η πρόσβαση σε δανεισμό, απαλείφοντας τους περιορισμούς στη χρηματοδότηση από τις Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων.
9. Ενισχύεται η διαφάνεια και το πλαίσιο ενημέρωσης των πολιτών, οι οποίοι πλέον θα μπορούν να συγκρίνουν επιτόκια καταθέσεων και πιστώσεων, καθώς και χρεώσεις που συνδέονται με τους λογαριασμούς πληρωμών. Η πληροφόρηση αυτή θα είναι διαθέσιμη στον ιστοχώρο της ΤτΕ.
10. Εθελοντική Συνεισφορά των συστημικών τραπεζών: Οι συστημικές τράπεζες θα διαθέσουν ποσό 100 εκατ., ενισχύοντας τους διαθέσιμους πόρους του προγράμματος Μαριέττα Γιαννάκου για την ανακατασκευή ακόμη περισσότερων σχολείων.
Στόχος είναι η οικονομία να αναπτύσσεται δυναμικά και αυτή η ανάπτυξη να μοιράζεται δίκαια σε όλους τους πολίτες.
Σύνθετη εξίσωση και ρίσκα
Το ζήτημα για τις διοικήσεις των τραπεζών δεν περιορίζεται στην τελική κοστολόγηση των μέτρων, αλλά στα επαναλαμβανόμενα κόστη που επηρεάζουν την κερδοφορία στο bottom line και περιορίζουν τις προοπτικές που συνδέονται με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Από την άλλη πλευρά, η πίεση για την ενεργητική διαχείριση των ακινήτων, δεν μπορεί να αποτιμηθεί ουσιαστικά, καθώς για την επιτάχυνση της διάθεσης στην αγορά απαιτούνται νομοθετικές παρεμβάσεις -όπως για τα αυθαίρετα- οι οποίες παίρνουν χρόνο, έχουν πολιτικό κόστος και χωρίς αυτές οι σχεδιασμοί μπορεί να μείνουν… στα ανεκτέλεστα.
Οι τραπεζίτες είναι πλέον υποχρεωμένοι να αναζητήσουν νέες πηγές εσόδων για να αναπληρώσουν τις απώλειες, τόσο βραχυχρόνια όσο και μεσομακροπρόθεσμα. Οι νέες πηγές εσόδων θα είναι σε αντικείμενα και με τρόπο που δεν μπορούν εύκολα να αποτελέσουν στόχο κυβερνητικών παρεμβάσεων και πολιτικών.
Οι αγορές, όμως, μετά και την παρέμβαση στις τράπεζες, που ακολουθεί την παρέμβαση στις ενεργειακές, αισθάνονται βαθμιαία ανήσυχες, ιδιαίτερα καθώς βλέπουν τη δημοσκοπική απήχηση της κυβέρνησης να υποχωρεί και παρά τον κατακερματισμό της αντιπολίτευσης. Αυτό αποτυπώθηκε άλλωστε στη στάση των ξένων επενδυτών στο Χ.Α τον Νοέμβριο, όταν οι ξένες αγορές έγραφαν διαδοχικά νέα υψηλά.
Μπορεί οι παρεμβάσεις να μην καταγράφονται ως αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία, αλλά έχουν ουσιαστικά το ίδιο αποτέλεσμα για τους επενδυτές, ενώ επηρεάζουν αρνητικά την προβλεψιμότητα για τους μετόχους – επενδυτές. Συνδυαστικά, εκτός από την κερδοφορία των τραπεζών, από τα μέτρα, πλήττεται και η αξιοπιστία και σταθερότητα του πλαισίου και καθίσταται δυσκολότερη η επένδυση στις προοπτικές. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι πιθανό να αποτελέσουν τροχοπέδη ακόμη και για την προοπτική αναβάθμισης του Χρηματιστηρίου στις ανεπτυγμένες αγορές.
Ανάλυση κόστους
Το κόστος από τον μηδενισμό των προμηθειών για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ, τηλεπικοινωνιών, ασφαλιστικών ταμείων καθώς και το κόστος από την επιβολή πλαφόν 0,50 ευρώ στα εμβάσματα έως 5.000 ευρώ υπολογίζεται στα 100 εκατ. ευρώ.
Ακόμα δεν υπάρχουν τελικές εκτιμήσεις για το κόστος από τον διπλασιασμό του ΕΝΦΙΑ για τα οικιστικά ακίνητα, αλλά οι υπολογισμοί με βάση τον προσδιορισμό 16.000 ακινήτων ως οικιστικά, κινούνται στην περιοχή των 10 με 20 εκατ.
Επιπλέον, 100 εκατ. θα στοιχίσει και για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες η δημιουργία και χρηματοδότηση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, τα οποία όμως θα αφορούν δανεισμό και εισφορά.
Ακόμη 100 εκατ. συνολικά θα κοστίσει το εθελοντικό πρόγραμμα για την ανακαίνιση ή και ανέγερση σχολείων.
Παράλληλα, στο πακέτο μέτρων για τις τράπεζες περιλαμβάνεται και ο μηδενισμός των χρεώσεων για αναλήψεις από ATM σε περιοχές όπου λειτουργεί μόνο ένα μηχάνημα αυτόματης ανάληψης μετρητών. Σχετικές ανακοινώσεις αναμένεται να κάνει σήμερα ο ΥΠΕΘΟ Κωστης Χατζηδακης.
Ζήτημα υπάρχει όχι τόσο για την αντιμετώπιση των one-off χρεώσεων, αλλά για την αναπλήρωση των μόνιμων, όπως είναι οι προμήθειες και ο ΕΝΦΙΑ.
Εναλλακτικές
Οι τραπεζίτες αναζητούν σταθερά νέα revenue streams, ενώ προς την ίδια κατεύθυνση πιέζει και ο SSM. Υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων που δημιουργεί η πίεση στα έσοδα από τις κυβερνητικές παρεμβάσεις, οι τραπεζίτες έχουν ζητήσει διαμεσολάβηση του Μαξίμου στον επόπτη προκειμένου να χαλαρώσει την πίεση στα πεδία ενδιαφέροντος, επιτρέποντας έτσι την απόκτηση χαρτοφυλακίων με δάνεια που έχουν εξυγιανθεί, να κυνηγήσουν πιο ενεργητικά ευκαιρίες εκτός συνόρων και να ενισχυθεί η ευελιξία.
Οι τραπεζίτες ζητούν επίσης και λογιστική ευελιξία στην καταγραφή και ενσωμάτωση του κόστους των κυβερνητικών μέτρων, ώστε να μην επηρεαστούν οι αποδώσεις στα ίδια κεφάλαια, δείκτης που αξιολογείται από τους επενδυτές. Μείζονα θέματα για τους τραπεζίτες είναι επίσης, η διατήρηση της πολιτικής ανταμοιβής των μετόχων, απομείωσης του DTA και ελέγχου του κόστους.
Λίγο χαμηλότερα, αλλά χωρίς να το παραμελούν, οι τραπεζίτες θέτουν το θέμα της διαχείρισης καταθέσεων από φορείς του Δημοσίου και ΔΕΚΟ, καθώς τις διεκδικούν πλέον και οι δύο μικρότερες τράπεζες, Attica Bank και Optima Bank, πιέζοντας σε πολλά επίπεδα. Για τις συστημικές τράπεζες η διατήρηση αυτών των καταθέσεων με χαμηλά επιτόκια, επιτρέπει τον έλεγχο του κόστους και τη διατήρηση των επιτοκιακών spreads στα τρέχοντα επίπεδα. Αν όμως χάσουν σημαντικό μέρος αυτών των κεφαλαίων, τότε η εξίσωση θα αλλάξει και το κόστος του χρήματος θα αυξηθεί.
Στο μεταξύ, οι τράπεζες ζητούν νομοθετικές παρεμβάσεις για την διευκόλυνση και επιτάχυνση της πώλησης ακινήτων, τα οποία έχουν περιέλθει μεν στην απόλυτη κυριότητά τους, έχουν όμως εκκρεμότητες με αυθαίρετους χώρους και δεν είναι δυνατή η επαναπώλησή τους.
