Ξεκίνησε στη Βουλή στην Επιτροπή Οικονομικών η συζήτηση για την κύρωση του κρατικού προϋπολογισμού 2025 ο οποίος, όπως ανέφερε στην τοποθέτησή του ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς «είναι ένας προϋπολογισμός θετικός, ένας προϋπολογισμός ανάπτυξης και σταθερότητας».
«Ο νέος προϋπολογισμός καλείται να συγκεράσει το στόχο της διατήρησης της δημοσιονομικής ισορροπίας με την ανάγκη για αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, καθώς και την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, όπως είναι το δημογραφικό και το στεγαστικό πρόβλημα, η κλιματική κρίση, αλλά και να καλύψει τις ανάγκες δαπάνες για την ενίσχυση της υγείας και της άμυνας» τόνισε ο κ. Πετραλιάς.
Σημειώνεται ότι στον προϋπολογισμό που έχει ήδη επικυρωθεί από την ΕΕ προβλέπονται για το 2025 νέες παρεμβάσεις, αξίας 1,1 δισ. ευρώ, οι οποίες προέρχονται από τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο που προέκυψε από μέρος των 1,8 δισ. ευρώ επιπλέον φοροεσόδων. Πρόκειται, δηλαδή, για 1 δισ. παραπάνω έσοδα ΦΠΑ από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και την καλή τουριστική σεζόν και 800 επιπλέον εκατ. ευρώ από τα ηλεκτρονικά βιβλία και τα υπόλοιπα συστήματα της ΑΑΔΕ (ηλεκτρονικά τιμολόγιο, διασύνδεση POS με ταμειακές, MyData), που διεύρυναν τη φορολογική βάση στο πεδίο του φόρου νομικών προσώπων.
Το 2025 τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 69,2 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,49 δισ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας, όπως αντικατοπτρίζεται στις μακροοικονομικές προβλέψεις. Για τον επόμενο χρόνο, υπάρχει πρόβλεψη αύξησης των εσόδων από φοροδιαφυγή καθώς -σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές του ΥΠΕΘΟ- για τη συγκεκριμένη κατηγορία τα έσοδα θα πρέπει πρώτα να παρατηρηθούν πριν μπουν στο τραπέζι για τη διαπραγμάτευση νέων μέτρων στήριξης.
Οι νέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που συμπληρώνονται από σειρά θεσμικών μέτρων, εστιάζουν στη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας, στην αντιμετώπιση του δημογραφικού και του στεγαστικού ζητήματος καθώς και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.
Συγκεκριμένα ο Προϋπολογισμός του 2025:
- προβλέπει αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά 3,6% το 2025, σε σχέση με το 2024 (η οροφή της Ε.Ε. ήταν 3,7%)
- το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,5% το 2024 και 2,4% το 2025 και το συνολικό αποτέλεσμα σε -0,7% το 2024 και -0,6% το 2025
- ο ρυθμός πραγματικής ανάπτυξης προβλέπεται να ανέλθει σε 2,3% το 2025, από 2,2% το 2024 και 2,3% το 2023
- ο ρυθμός της αύξησης των επενδύσεων προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 8,4% το 2025, ενισχυμένος έναντι του 2024 (6,7%)
- το 2025 ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,1%, από 2,8% άνοδο φέτος, και η ανεργία να περιοριστεί στο 9,7%, από 10,3% φέτος.
Όπως φαίνεται από την εισηγητή έκθεση του προϋπολογισμού οι σημαντικά αυξημένες δαπάνες για την άμυνα και την υγεία, οι αυξήσεις μισθών και συντάξεων αλλά και η κάλυψη του κόστους των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών, απορροφούν μεγάλο μέρος από τα νέα περιθώρια. Επιβάρυνση που αυξάνεται ακόμα περισσότερο από τις δαπάνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Αναλυτικά τα βασικά σημεία του κρατικού προϋπολογισμού 2025 έχουν ως εξής:
- Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025 έναντι 0,8% και 1,3%, αντίστοιχα, που εκτιμάται για την Ευρωζώνη, με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο πληθωρισμός αναμένεται στο 2,1% το 2025.
- Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025 και το ποσοστό ανεργίας να μειωθεί από 10,3% το 2024 σε 9,7% το 2025. Η αύξηση των επενδύσεων, προβλέπεται στο 8,4% το 2025 με τις επενδύσεις να φτάνουν στο 17,5% του ΑΕΠ έναντι 20,8% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Έτσι, το επενδυτικό κενό θα διαµορφωθεί στο 3,3% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2010 έως σήμερα.
- Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξουν οι δημόσιες επενδύσεις με τις επενδυτικές δαπάνες να αναμένονται στα 14,1 δισ. ευρώ την επόμενη χρονιά. Σε αυτό το πεδίο πρόκληση αποτελεί η εκτέλεση του Ταμείου Ανάκαμψης με τις πληρωμές του 2023 να κλείνουν χαμηλότερα του στόχου κατά 300 εκατ. ευρώ φέτος, ενώ ο πήχης για του χρόνου είναι ακόμη υψηλότερος στα 4,5 δισ. ευρώ περίπου. Στο κομμάτι των αποκρατικοποιήσεων αναμένονται έσοδα σχεδόν 1,9 δισ. ευρώ.
- Πέρα από τις επενδύσεις αναμένεται αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης 1,6% η οποία συντηρείται από τις θετικές τάσεις στην απασχόληση (+0,7%), στα ονομαστικά εισοδήματα από μισθωτή εργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (+3,4%) και στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, υπό τη μειούμενη επίδραση του πληθωρισμού.
- Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αναμένεται να ενισχυθούν κατά 3,4% και οι αμοιβές ανά εργαζόμενο κατά 2,7% (σ.σ. η διαφορά οφείλεται στη μείωση της ανεργίας) ως αποτέλεσμα της περαιτέρω αύξησης του κατώτατου και του μέσου μισθού, με κυβερνητικό στόχο τα 950 ευρώ και τα 1.500 ευρώ, αντίστοιχα, το 2027. Η παραγωγικότητα της εργασίας αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5% το 2025.
- Το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο από τα μέτρα ενίσχυσης που είχαν ανακοινωθεί από τον Σεπτέμβριο και τα οποία έχουν ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό, με συνολικό ύψος 1,1 δισ. ευρώ.
- Σε αυτά περιλαμβάνονται μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, και έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις καθώς και φοροελαφρύνσεις. Μεταξύ αυτών: H μείωση κατά 1% των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1%, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος στους ελ. Επαγγελματίες, η μόνιμη επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο κ.α.
- Ακόμη προβλέπονται μέτρα για τα ακίνητα με αύξηση του ποσοστού μείωσης του ΕΝΦΙΑ από 10% σε 20% για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ, απαλλαγή για τρία έτη από το φόρο εισοδήματος για τα κλειστά διαμερίσματα και τα Airbnb που νοικιάζονται μακροπρόθεσμα και επέκταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές.
- Στον προϋπολογισμό προβλέπονται και τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί για την ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας με αυξημένες φοροεκπτώσεις για συγκεκριμένες εταιρικές δαπάνες και φορολογικά κίνητρα για πατέντες και επενδύσεις σε startups.
- Ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει για μια ακόμη χρονιά υπεραπόδοση των κρατικών εσόδων με τα συνολικά έσοδα να αναμένονται στα 69,2 δισ. ευρώ από 66,7 δισ. ευρώ φέτος. Αυτό αναμένεται να προέλθει από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Τα «υπερέσοδα» του 2024 από την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τα υπόλοιπα μέτρα μείωσης της φοροδιαφυγής (ηλεκτρονικά τιμολόγιο, διασύνδεση POS με ταμειακές, MyData) υπολογίζονται στο 1,8 δισ. ευρώ.
- Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισµού θα αυξηθούν την ερχόμενη χρονιά κατά 3,6%, κάτω από το όριο 3,7% που προβλέπεται βάσει των νέων δηµοσιονοµικών κανόνων της ΕΕ.
- Οι μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών προβλέπονται στα υπουργεία Υγείας, Άμυνας και Παιδείας. Oι δαπάνες για την υγεία θα αυξηθούν από 6,337 δισ. ευρώ το 2024 σε 7,177 δισ. ευρώ, κατά 13,2%. Ιδιαίτερα υψηλές αναμένονται οι δαπάνες από τα εξοπλίστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας λόγω των φυσικών παραλαβών (φρεγάτες κ.α.) στα 1,6 δισ. ευρώ το 2025 και στο 2,1 δισ. ευρώ το 2026.
- Με βάση τα παραπάνω το πρωτογενές πλεόνασµα προβλέπεται να διαµορφωθεί σε 2,5% το 2024 και 2,4% το 2025, ενώ το συνολικό έλλειµµα θα είναι 0,7% του ΑΕΠ το 2024 και 0,6% του ΑΕΠ το 2025.
- Σημαντική προβλέπεται και η μείωση του δημόσιου χρέους, από το 163,9% του ΑΕΠ το 2023 στο 154% του ΑΕΠ το 2024 και στο 147,5% του ΑΕΠ το 2025.
- Πιο περιορισμένη έναντι της φετινής χρονιάς αναμένεται να είναι η εκδοτική δραστηριότητα της Ελλάδας το 2025, αναφορικά με το συνολικό όγκο των κεφαλαίων που θα θελήσει να αντλήσει ο ΟΔΔΗΧ.
Τέλος σημειώνεται ότι η συζήτηση του κρατικού Προϋπολογισμού 2025 έχει προγραμματιστεί να εισαχθεί προς συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2024. Σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, η σχετική διαδικασία θα ολοκληρωθεί μετά από πενθήμερη συζήτηση, τα μεσάνυχτα (το αργότερο) της Κυριακής, 15 Δεκεμβρίου 2024, με ονομαστική ψηφοφορία, η οποία ενέχει χαρακτήρα παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.
