Σε νέο ενεργειακό stand-off οδηγούνται -μάλλον αναπόδραστα- ΕΕ και Ρωσία, εξέλιξη για την οποία αμφότερες οι πλευρές δηλώνουν έτοιμες, οι αγορές όμως αγχώνονται…
Το σκάκι στο φυσικό αέριο αναθερμαίνεται, με την Αυστρία να επιλέγει σύγκρουση με τη Ρωσία τον βασικό και καταλυτικό πάροχο φυσικού αερίου, τη στιγμή που οι θερμοκρασίες υποχωρούν και οι καταναλώσεις αυξάνονται.
Επίσης, στο τέλος του έτους εκπνέει και η συμφωνία Ρωσίας – Ουκρανία για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου και για την ώρα δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για την ανανέωσή της. Έτσι, δημιουργείται σκηνικό οιονεί κρίσης στην ενέργεια, κάτι που διαβάζουν οι αγορές στέλνοντας την τιμή του φυσικού αερίου σε υψηλά έτους.
Προδιαγεγραμμένη σύγκρουση
Η OMV ανακοίνωσε την επιβολή της απόφασης της διαιτησίας σε διένεξη με τη Gazprom μέσω της παρακράτησης καταβολών για ποσότητες φυσικού αερίου. Η ρωσική εταιρία, επέλεξε επίσης τη σκληρή γραμμή ανακοινώνοντας την πλήρη διακοπή των προμηθειών προς την Αυστρία.
Το αδιέξοδο όμως είχε προαναγγελθεί από καιρό και όπως είχε δηλώσει ο CEO της OMV έχουν εδραιωθεί γραμμές και συμφωνίες για προμήθειες αερίου μέσω Γερμανίας και Γαλλίας. Ωστόσο
Οι εξελίξεις αυτές όμως προκαλούν ανησυχία στις αγορές, καθώς αυξάνεται η επιβάρυνση άλλων αγορών και αποθεμάτων και μειώνεται το επίπεδο της προσφοράς, σημαντικά. Επίσης, η επιλογή άλλης οδού οδηγεί και σε αύξηση του κόστους, δεδομένου ότι όλες οι άλλες πηγές είναι ακριβότερες από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Το νέο αυτό σκηνικό διαμορφώνεται καθώς δημιουργείται δυναμική αναπροσαρμογής γεωπολιτικών ισορροπιών μετά την εκλογή Τραμπ. Υπό το νέο πρίσμα, η επικοινωνία Σόλτς – Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν είναι τυχαία και είναι προφανές ότι αφορούσε στο ευρύτερο περιβάλλον γεωπολιτικής έντασης και γεωοικονομικής πίεσης που αναδύεται.
Η σύγκρουση Gazprom – OMV
Η ρωσική Gazprom PJSC αποφάσισε να παίξει το αγαπημένο της παιχνίδι: την πολιτική των αγωγών. Από τις 16 Νοεμβρίου, η Αυστρία βγαίνει από τη λίστα των χωρών που λαμβάνουν ρωσικό φυσικό αέριο, μετά από μια διένεξη διαιτησίας ύψους €230 εκατομμυρίων ($242 εκατομμυρίων) μεταξύ της Gazprom και της αυστριακής OMV AG. Η OMV, αρνούμενη να χάσει αυτά τα χρήματα, αποφάσισε να παρακρατήσει πληρωμές προς τη Gazprom.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτό δεν είχε καλή κατάληξη.
Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου δεν πήραν καλά τα νέα. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αυξήθηκαν κατά 2,7%, φτάνοντας τα €47,49 ανά μεγαβατώρα, καθώς οι traders προετοιμάζονται για μια ακόμη διαταραχή. Η παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί από την ενεργειακή κρίση του 2022, με κάθε ένδειξη προβλήματος να προκαλεί ανησυχία στις αγορές.
Η OMV, παραμένει ψύχραιμη και συνεχίζει ακάθεκτη. Η εταιρία διαβεβαίωσε ότι θα μπορέσει να καλύψει τις υποχρεώσεις προμήθειας μέσω «εναλλακτικών πηγών»—μια σαφής απόδειξη ότι το όλο και πιο διασυνδεδεμένο δίκτυο φυσικού αερίου της Ευρώπης σημαίνει πως η Αυστρία δεν εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από τη Gazprom.
Ωστόσο, η χρονική στιγμή είναι επώδυνη, καθώς ο χειμώνας πλησιάζει απειλητικά την Ευρώπη. Ακόμη και η παραμικρή υπόνοια για ελλείψεις προμηθειών κάνει τις κυβερνήσεις να ανησυχούν για τους λογαριασμούς θέρμανσης και την ενεργειακή ασφάλεια.
Η κίνηση της Gazprom υπενθυμίζει τη φθίνουσα αλλά ακόμα σημαντική ενεργειακή επιρροή της Ρωσίας στην Ευρώπη. Σίγουρα, η ήπειρος έχει περάσει τα τελευταία δύο χρόνια διαφοροποιώντας τις ενεργειακές της πηγές—προμηθευόμενη φορτία LNG και αξιοποιώντας εναλλακτικούς αγωγούς—αλλά η ικανότητα της Gazprom να προκαλεί αναστάτωση παραμένει ζωντανή.
Καθώς η περίοδος θέρμανσης ξεκινά, αυτή η διαμάχη μεταξύ της Gazprom και της OMV υπογραμμίζει πόσο εύθραυστο παραμένει το ενεργειακό τοπίο. Αν μη τι άλλο, είναι μια έγκαιρη υπενθύμιση για την Ευρώπη να συνεχίσει να εργάζεται πάνω στα σχέδια έκτακτης ανάγκης—και ίσως να αποθηκεύσει μερικές έξτρα κουβέρτες. Ο χειμώνας είναι εδώ, φέρνοντας μαζί του περισσότερα γεωπολιτικά παιχνίδια.
Οι κινήσεις της Gazprom
Τα νέα έρχονται καθώς η Gazprom αύξησε τον Οκτώβριο τα επενδυτικά της σχέδια για το 2024 κατά 4%, φτάνοντας τα $16,9 δισεκατομμύρια, και καθώς οι τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη εκτινάχθηκαν την Πέμπτη στα υψηλότερα επίπεδα από τον Νοέμβριο του περασμένου έτους.
Η ρωσική Gazprom ενημέρωση την Αυστρία ότι αναστέλλει τις παραδόσεις φυσικού αερίου από το Σάββατο, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, σε μια εξέλιξη που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην Ευρώπη.
Σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε σε πλατφόρμα του ευρωπαϊκού κόμβου φυσικού αερίου, η αυστριακή εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου OMV γνωστοποίησε ότι ενημερώθηκε από την Gazprom ότι θα μειώσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στο μηδέν από τις 05:00 GMT στις 16 Νοεμβρίου.
Η εξάρτηση της Αυστρίας
Η Αυστρία είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που εξακολουθούν να εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς μεγάλο μέρος της υπόλοιπης ηπείρου έχει μειώσει τις εισαγωγές μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.
Ο όγκος είναι 7.400 μεγαβατώρες ανά ώρα, που αντιστοιχεί σε περίπου 5 τεραβατώρες το μήνα.
Η συμφωνία Ρωσίας – Ουκρανίας εκπνέει
Η συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για τις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη λήγει στο τέλος του έτους σε κάθε περίπτωση. Η οδός διαμετακόμισης τροφοδοτεί κυρίως την Αυστρία και τη Σλοβακία μέσω Ουκρανίας. Το Κίεβο έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν θα επεκτείνει τη σύμβαση με την Gazprom.
Η OMV είπε ότι προετοιμάζεται για την ενδεχόμενη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου. Έχει εξασφαλίσει μεταφορική ικανότητα από τη Γερμανία και την Ιταλία, καθώς και μακροπρόθεσμες συμβάσεις με άλλους προμηθευτές φυσικού αερίου. Μπορεί επίσης να πάρει υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Ολλανδία.
«Η OMV είπε ότι έχει προμηθευτεί αρκετό φυσικό αέριο από αλλού για να καλύψει τις απώλειές της από τη Ρωσία. Ωστόσο, αναμένουμε ότι αυτό θα επιδεινώσει μια ενεργειακή κρίση στην Αυστρία που έχει προκαλέσει σημαντική πτώση της ζήτησης φυσικού αερίου και έχει πλήξει τον κατασκευαστικό της τομέα», είπε αναλυτές της Eurointelligence.
«Η οικονομία της Αυστρίας έχει κολλήσει αυτήν τη στιγμή σε ύφεση. Η Γερμανία φτερνίζεται και η Αυστρία κρυώνει. Αλλά είναι επίσης επειδή το υψηλότερο ενεργειακό κόστος έχει χτυπήσει τις δυνατότητες των επιχειρήσεων να κάνουν επενδύσεις», πρόσθεσαν.
Υπάρχουν εναλλακτικές
Ο Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson είπε στο Reuters, στο περιθώριο μιας διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα στο Αζερμπαϊτζάν, ότι όλες οι χώρες της ΕΕ που λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω της διαδρομής της Ουκρανίας έχουν πρόσβαση σε άλλες πηγές εφοδιασμού που θα μπορούσαν να καλύψουν το κενό.
«Ήμασταν πολύ ξεκάθαροι ότι υπάρχει εναλλακτικός εφοδιασμός και δεν υπάρχει ανάγκη για συνέχιση της διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη», είπε ο Σίμσον.
