Η επίθεση του Ισραήλ της 26ης Οκτωβρίου ήταν ομολογουμένως… αναμενόμενη, ενώ σε επίπεδο απωλειών, τρόπου διεξαγωγής και μεθόδων, φαίνεται ότι ήταν πολύ καλά μελετημένη και δεν ξεπέρασε τα όρια, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος, καθώς οι εξελίξεις επιδρούν δομικά στην ιεραρχία του Ιράν και το αποτέλεσμα των εξελίξεων δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί.
Το κύριο ερώτημα είναι αν το Ιράν θα προβεί σε αντίποινα ή όχι και αυτό δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει, καθώς οι καταλυτικές απαντήσεις δίδονται από ανακοινώσεις των Φρουρών της Επανάστασης.
Στην κατ’ αρχήν αντίδραση του Ιράν, όπως μεταδόθηκε από το IRNA και στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών γίνεται αναφορά στο δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Όταν εξετάζουμε τη δήλωση και τη γλώσσα που χρησιμοποιεί, δεν μας δίνει την αίσθηση ότι πρόκειται να απαντήσει, αλλά δεν αποκλείει και αυτήν την πιθανότητα.
Ωστόσο, σε θέματα ασφάλειας, τον τελευταίο λόγο έχουν οι ένοπλες δυνάμεις, και μέχρι στιγμής δεν έχουν εκδώσει κάποια ολοκληρωμένη ανακοίνωση. Αναφέρουν ότι η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, και μόλις ολοκληρωθεί, ίσως αποκτήσουμε μια καλύτερη κατανόηση των υπολογισμών της Τεχεράνης.
Ειδικότερα, ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε ότι «Δεν υπάρχουν όρια όταν πρόκειται για την υπεράσπιση των συμφερόντων, της εδαφικής ακεραιότητας και του λαού του Ιράν». Ενώ συνεχίζοντας αναφέρει, «Το Ιράν δεν θέτει κανένα όριο για τον εαυτό του στην προστασία και υπεράσπιση των συμφερόντων του, της εδαφικής του ακεραιότητας και του λαού του», σύμφωνα με το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Tasnim.
«Κατά τη διάρκεια των περιφερειακών μας επισκέψεων, παρουσιάσαμε ξεκάθαρα τις αποφασιστικές θέσεις του Ιράν σχετικά με τα περιφερειακά ζητήματα και την υπεράσπισή του, καθώς και του άξονα της αντίστασης. Επίσης, εξηγήθηκε σε όλους η ικανότητα του Ιράν να αμυνθεί και να αντεπιτεθεί εναντίον όσων σκοπεύουν να εισβάλουν στο Ιράν».
Εδώ η καταλυτική λέξη είναι “εισβάλουν”, καθώς ο βομβαρδισμός αν και αποτελεί πράξη επιθετικότητας, δεν συνιστά εισβολή.
Διεθνείς αντιδράσεις
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι το Ισραήλ φαίνεται πως χτύπησε αποκλειστικά στρατιωτικούς στόχους στην χθεσινή επίθεση κατά του Ιράν.
Όπως μεταδίδουν οι Times of Israel, ο Μπάιντεν εξέφρασε την ελπίδα ότι το χθεσινό χτύπημα του Ισραήλ θα σηματοδοτήσει το τέλος της διαρκούς κλιμάκωσης μεταξύ των δύο δυνάμεων.
«Φαίνεται ότι το Ισραήλ δεν χτύπησε κάτι που δεν ήταν στρατιωτικός στόχος. Ελπίζω ότι αυτό θα είναι το τέλος» ανέφερε σε δημοσιογράφους.
Νωρίτερα το Σάββατο, ο Λευκός Οίκος ζήτησε από το Ιράν να σταματήσει να επιτίθεται στο Ισραήλ προκειμένου να σπάσει ο κύκλος της βίας.
«Καλούμε το Ιράν να σταματήσει τις επιθέσεις του εναντίον του Ισραήλ προκειμένου να μπορέσει να κλείσει αυτός ο κύκλος συγκρούσεων χωρίς νέα κλιμάκωση», δήλωσε ο Σον Σαβέτ εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, δηλώνει ότι είναι «βαθιά ανήσυχος» από την κλιμάκωση της βίας στη Μέση Ανατολή μετά τις φονικές αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν.
Ο Γκουτέρες «επειγόντως επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς όλες τις πλευρές να σταματήσουν όλες τις στρατιωτικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων στη Γάζα και τον Λίβανο», ανέφερε σε δήλωση ο εκπρόσωπός του, Στεφάν Ντουζαρίκ.
Κάλεσε για «μέγιστες προσπάθειες ώστε να αποφευχθεί ένας ολοκληρωτικός περιφερειακός πόλεμος και να επιστρέψουμε στο δρόμο της διπλωματίας».
Ρωσία: Η Μόσχα καταδίκασε την κλιμάκωση, καλώντας για άμεση αποκλιμάκωση και δίνοντας έμφαση στη σημασία της διπλωματικής εμπλοκής για την αντιμετώπιση των εντάσεων μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Ρώσοι διπλωμάτες στη Μέση Ανατολή βρίσκονται σε επικοινωνία με το Ιράν και τη Συρία για να παρακολουθούν τις εξελίξεις.
Ευρωπαϊκή Ένωση: Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, επανέλαβε το μήνυμα του Γκουτέρες, προτρέποντας και τις δύο χώρες σε αυτοσυγκράτηση και υπογραμμίζοντας ότι οι διπλωματικοί δίαυλοι πρέπει να παραμείνουν ενεργοί. Η ΕΕ τόνισε τις δεσμεύσεις του Ιράν βάσει διεθνών συμφωνιών ως ουσιαστικές για την ασφάλεια της περιοχής.
Χεζμπολάχ και Λίβανος: Η Χεζμπολάχ εξέδωσε ανακοίνωση καταδικάζοντας τις ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις και εξέφρασε υποστήριξη στη στάση του Ιράν, αν και μέχρι στιγμής έχει περιορίσει την άμεση εμπλοκή. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Χεζμπολάχ μπορεί να απαντήσει έμμεσα, κλιμακώνοντας τις εντάσεις κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ, αν και πιθανόν να αποφύγει μεγαλύτερες συγκρούσεις λόγω των συνεχών ισραηλινών αντιμέτρων.
Κράτη του Κόλπου: Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κάλεσαν για αποκλιμάκωση και επανέλαβαν τη σημασία της περιφερειακής σταθερότητας. Τα ΗΑΕ, ειδικότερα, εξέφρασαν την προθυμία τους για διαμεσολάβηση, ευθυγραμμιζόμενα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειές τους για διατήρηση διπλωματικών σχέσεων στον Κόλπο.
Τουρκία και Κατάρ: Η Τουρκία καταδίκασε τις επιθέσεις, με τον πρόεδρο Ερντογάν να τις χαρακτηρίζει ως παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, ενώ το Κατάρ εξέφρασε παρόμοιες ανησυχίες για τη σταθερότητα και πρότεινε ότι οι διπλωματικές οδοί πρέπει να παραμείνουν ανοιχτές εάν τα δύο μέρη είναι πρόθυμα για εμπλοκή.
Background note
Στις 26 Οκτωβρίου 2024, το Ισραήλ πραγματοποίησε στοχευμένες αεροπορικές επιθέσεις σε ιρανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, με αναφορές να δείχνουν ότι επικεντρώθηκαν σε εργοστάσια παραγωγής πυραύλων στην Τεχεράνη. Η κλιμάκωση αυτή ακολούθησε μια περίοδο αυξημένων εχθροπραξιών μεταξύ των δύο χωρών. Οι άμεσες διεθνείς αντιδράσεις καταδεικνύουν αυξανόμενη ανησυχία για ενδεχόμενη περιφερειακή σύγκρουση, με δηλώσεις βασικών κρατικών παραγόντων να καλούν για αυτοσυγκράτηση.
Ο άξονας αντίστασης στην περιοχή, που περιλαμβάνει τη Χεζμπολάχ και άλλους συμμάχους του Ιράν, αντέδρασε με προσοχή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα Ηνωμένα Έθνη τονίζουν τη σημασία της αποκλιμάκωσης.
Λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπου που έγινε το χτύπημα του Ισραήλ στο Ιράν δημοσίευσαν οι New York Times. Σύμφωνα με δύο αναλυτές οι IDF χτύπησαν ουσιαστικά σε τρεις φάσεις τους στόχους που είχαν επιλέξει.
Μάλιστα, για τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του χτυπήματος επιλέχθηκαν διαφορετικοί τύποι επανδρωμένων και μη αεροσκαφών. Την ίδια ώρα οι δυνάμεις του Ιράν ανακοίνωσαν ότι έγιναν περιορισμένες ζημιές στα «συστήματα ραντάρ» χωρίς να μπουν σε περισσότερες λεπτομέρειες.
Πώς έγινε το χτύπημα του Ισράηλ
Πόσα αεροπλάνα συμμετείχαν: Η ισραηλινή επιχείρηση ξεκίνησε με το κάλυμμα της νύχτας νωρίς το Σάββατο. Σύμφωνα με τους New York Times περισσότερα από 100 μαχητικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, απογειώθηκαν από το Ισραήλ.
Πού έγιναν τα πρώτα χτυπήματα και γιατί: Για να αποτρέψουν την αναχαίτιση από τους συμμάχους του Ιράν, είπαν οι αξιωματούχοι, τα αεροσκάφη στόχευσαν πρώτα συστοιχίες αεράμυνας και ραντάρ στη Συρία και το Ιράκ.
Ποιοι ήταν οι στόχοι: Αφού άνοιξαν το δρόμο, τα αεροσκάφη πέταξαν προς το Ιράν, πάνω από 1.000 μίλια μακριά από το Ισραήλ, και έπληξαν τα συστήματα αεράμυνάς του, είπαν οι αξιωματούχοι. Σύμφωνα με τους δύο αξιωματούχους, ένα δεύτερο κύμα αεριωθούμενων στόχευσε τις εγκαταστάσεις παραγωγής πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς του Ιράν- η επίθεση στόχευε συγκεκριμένα στην καταστροφή ενός κρίσιμου εξαρτήματος στη διαδικασία παραγωγής.
Πόσες τοποθεσίες χτυπήθηκαν: Το Ισραήλ στόχευσε περίπου 20 τοποθεσίες κατά τη διάρκεια της νύχτας πριν επιστρέψουν στη βάση τους περίπου στις 6 π.μ. τοπική ώρα.
Αξιολόγηση και Προοπτικές
Πιθανότητα Αντιποίνων από το Ιράν: Η σταθερή στάση του Ιράν υποδηλώνει υψηλή πιθανότητα έμμεσης απάντησης, πιθανώς μέσω συμμάχων στη Συρία, το Ιράκ ή τον Λίβανο, αντί για άμεση ενέργεια κατά του Ισραήλ. Αυτή η τακτική ευθυγραμμίζεται με τις πρόσφατες επιχειρησιακές τάσεις του Ιράν και ταιριάζει με την έμφαση της Τεχεράνης σε μια «αμυντική απάντηση» χωρίς άμεση διεύρυνση του πεδίου της σύγκρουσης.
Επίπτωση στη Σταθερότητα της Περιοχής: Η κλιμάκωση αυτή ενέχει σημαντικό κίνδυνο ευρύτερης σύγκρουσης με τη συμμετοχή περιφερειακών συμμάχων και συμμάχων του Ιράν. Ο κίνδυνος συγκρούσεων παραμένει υψηλός κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ και στο Ιράκ, όπου πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν προειδοποιήσει για πιθανές ενέργειες κατά αμερικανικών συμφερόντων εάν συνεχιστούν οι εχθροπραξίες.
Προοπτικές Διεθνούς Διαμεσολάβησης: Οι διπλωματικές προσπάθειες από τον ΟΗΕ, τα κράτη του Κόλπου και την Τουρκία μπορεί να κερδίσουν έδαφος, καθώς οι περισσότεροι διεθνείς παράγοντες εκφράζουν προτίμηση για αυτοσυγκράτηση. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτών των προσπαθειών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση του Ιράν και του Ισραήλ να διαπραγματευτούν όρους για την αποκλιμάκωση
