Να επαναφέρει την πολιτική του πρόταση ως πλατφόρμα διακομματικής και κοινωνικής συνεννόησης προσπάθησε ο Αλέξης Τσίπρας μέσα από την εκδήλωση του ιδρύματός του, τόσο με την ομιλία του, όσο και με την επιλογή θέματος, κινδύνων και… ατόμων που την περιέβαλαν.
Με υπόνοιες για grass roots movements, με ασαφείς αναφορές σε “συμφέροντα” και μόνο πρόδηλο εχθρό την ακροδεξιά, στην ομιλία του ο Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε να είναι αφαιρετικά ενωτικός, αποφεύγοντας ιδεολογικές, κομματικές και ταξικές αναφορές και σκιαγραφώντας μια άμορφη κοινωνική πλειοψηφία που θα ομογενοποιηθεί μέσα από τις ελάχιστες συγκλήσεις.
Αν και πολλές ερμηνείες βλέπουν μια εκκολαπτόμενη πολιτική πρωτοβουλία, στην πραγματικότητα ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι η δική του πλατφόρμα θα επιβληθεί κοινωνικά. Όπερ σημαίνει ότι ο ίδιος δεν επιζητά ρόλο, αλλά θα είναι εκεί για να αναλάβει αυτόν που θα του αποδοθεί μέσα από τα αποτελέσματα εκλογικών διαδικασιών ως ανάγκη για την εμπέδωση της κοινωνικής έκφρασης στο πολιτικό σκηνικό και την αποφυγή ανόδου της ακροδεξιάς.
Ειδικότερα, ο Αλέξης Τσίπρας δημιούργησε την αίσθηση ότι οι υπόγειες διεργασίες για τη δημιουργία νέου υπερκομματικού πολιτικού φάσματος και την πολιτική έκφράσή του έχουν προχωρήσει, αλλά ότι δεν έχουν ακόμη ωριμάσει. Ο ίδιος προσπάθησε να εκπέμψει μια θολή οικουμενική προοδευτικότητα, προσπαθώντας να αναδειχθεί ως ενωτικός πόλος, έτοιμος να δώσει απαντήσεις και λύσεις σε αντιστοιχία με την άμορφη κοινωνική πλειοψηφία.
Ο πρώην πρωθυπουργός, που δημοσκοπικά καταγράφεται αρκετά χαμηλά και εσωκομματικά αντιμετωπίζει πυρά από πρώην υποστηρικτές του, επιχείρησε να σκιαγραφήσει τον χώρο ως “κοινωνική πλειοψηφία”, ενώ το μόνο πολιτικό χρώμα που έδωσε ήταν αυτό των “προοδευτικών δυνάμεων”, αποφεύγοντας ιδεολογικές ή ταξικές φορτίσεις.
Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε -με δημιουργική ασάφεια σε “μια μορφή δράσης που θα “εκτινάξει” τη συνεργασία και θα συσπειρώσει την κοινωνία. Μίλησε στην ουσία για grass roots movement από κοινωνικούς φορείς, που θα εκφράσουν την κοινωνική πλειοψηφία και θα επιβάλλει πολιτικές συνεργασίες. Δεν έδωσε όμως περαιτέρω στοιχεία για τον τρόπο που επιδιώκει ή συμμετέχει ο ίδιος μια τέτοια κοινωνική κινητοποίηση.
Στην κατακλείδα της ομιλίας του, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στον κίνδυνο να καλύψει η άκρα δεξιά το πολιτικό κενό εάν δεν δράσουν από κοινού οι προοδευτικές δυνάμεις.
Οι έννοιες που… απέφυγε
Αποφεύγοντας επιμελώς να χρησιμοποιήσει όρους όπως “κεντροαριστερά” ή “νέος προοδευτικός φορέας”, ο πρώην πρωθυπουργός μίλησε για την “κοινωνική πλειοψηφία” που πρέπει να μπει μπροστά, να διεκδικήσει και να “επιβάλλει” προοδευτικές συνεργασίες. Όχι απλώς για να μην ξαναπάει η χώρα στον τοίχο, όπως είπε, αλλά για να επιτευχθεί η σύγκλιση με την ΕΕ “με όρους συμπερίληψης των χαμηλών και των μεσαίων στρωμάτων”.
Θέλοντας να διατηρήσει την επίφαση της προοδευτικής οικουμενικότητας και να αποφύγει να βρεθεί στο στόχαστρο κομματικών φράξιων, ο Αλέξης Τσίπρας απέφυγε αναφορές στα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ. Προσπάθησε όμως να απαντήσει στην αποσάθρωση του χώρου και την προσωπική του δημοσκοπική κατάρρευση εμμέσως…
“Στην προηγούμενη εκδήλωσή μας τον Ιούνιο, είχα μιλήσει για την ανάγκη να δώσουμε οι προοδευτικές δυνάμεις και οι προοδευτικοί πολίτες περισσότερο χώρο στο «μαζί». Να μάθουμε πρόσθεση και πολλαπλασιασμό και να αφήσουμε τη διαίρεση και την αφαίρεση. Φοβάμαι ότι τους μήνες που πέρασαν συνέβη το αντίθετο. Αλλά και ταυτόχρονα οι πολιτικές εξελίξεις είναι τόσο σύνθετες που δε μπορούν να απαντηθούν με απλά εκλογικά μαθηματικά. Ίσως να μην αρκεί πια η πρόσθεση”, είπε χαρακτηριστικά.
Σε μια πιο προσεκτκική ανάλυση της ομιλίας του, φαίνεται ότι ο πρώην πρωθυπουργός προσπάθησε να αναγνωρίσει την αποτυχία των εκτιμήσεών του, από την προηγούμενη εκδήλωση, λέγοντας ότι δεν αρκεί πλέον μία “συγκόλληση” δυνάμεων, όπως του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ ή και άλλες προοδευτικές δυνάμεις, αλλά απαιτείται μία μορφή δράσης που θα “εκτινάξει” τη συνεργασία και θα συσπειρώσει την κοινωνία.
“Κανένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων και ρήξεων δε θα υλοποιηθεί αν πρώτα δεν εκφράσει και κινητοποιήσει τη πλειοψηφία της κοινωνίας μας”, είπε. Ενώ η συνεχής χρήση του όρου “κοινωνική αντιπολίτευση” και “κινητοποίηση” παρέπεμψε στην ανάγκη “δράσης” των πολιτών και των κοινωνικών φορέων. Σ’ αυτή τη γραμμή είχε κινηθεί νωρίτερα και ο Γιάννης Δραγασάκης, με τη φράση: “Τίποτα δεν μπορεί να γίνει με ανάθεση, χωρίς την κοινωνία, διότι στην αντίδραση των συμφερόντων θα χρειαστεί να γίνουν συγκρούσεις”.
Οι παράγοντες της πλειοψηφίας
Ο Αλέξης Τσίπρας απευθύνθηκε “στις δυνάμεις της παραγωγής και της δημιουργίας, της υγειούς επιχειρηματικότητας που ασφυκτιά μέσα στο πλαίσιο της διαφθοράς, των νέων επιστημόνων μας, που συνεχίζουν να μεταναστεύουν από τη χώρα, των σύγχρονων μη προνομιούχων που αρχίζουν σταδιακά να συνειδητοποιούν ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει”.
Εν τέλει, “της μεγάλης πλειοψηφίας που σήμερα δηλώνει ότι δε τα βγάζει πέρα” και που, όπως κατέληξε, “αργά ή γρήγορα θα απαιτήσει και θα αποκτήσει τη πολιτική εκπροσώπηση που της αξίζει”.
Η ανρθωπογεωγραφία της εκδήλωσης
Στο ακροατήριο της εκδήλωσης του ιδρύματος του Αλέξη Τσίπρα, κατά την ομιλία του ίδιου, βρέθηκαν βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ιδιαίτερη αξία έχει η παρουσία του Ευάγγελου Αποστολάκη, στενού συνεργάτη του Στέφανου Κασσελάκη και συνδαιτημόνα της οικογένειας Βαρδινογιάννη. Επίσης, μήνυμα αποτελεί η παρουσία εκπροσώπων φορέων -ακόμη και δεξιών στελεχών-. Μεταξύ αυτών ήταν οι πρόεδροι της ΓΣΕΒΕ και του ΔΣΑ, Γιώργος Καββαθάς και Δημήτρης Βερβεσός, αντίστοιχα, ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης, ο επικεφαλής της κίνησης “ΚΟΣΜΟΣ” Πέτρος Κόκκαλης και ο βουλευτής της Νέας Αριστεράς, Οζγκιουρ Φερχατ, η παρουσία του συγκεκριμένου έχει επίσης συγκεκριμένες αναφορές…
Στα πάνελ της εκδήλωσης συμμετείχαν αρκετά προβεβλημένα στελέχη και κυρίως “προοδευτικοί τεχνοκράτες”, όπως ο Γιώργος Χουλιαράκης, σύμβουλος του Γιάννη Στουρνάρα, η Λούκα Κατσέλη, ο Νίκος Χριστοδουλάκης και ο Γιάννης Δραγασάκης.
Συνδυαστικά, φαίνεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να εκπέμψει το στίγμα ότι ο προοδευτικός χώρος διαθέτει διαύλους συνεργασίας, ο ίδιος είναι σε θέση να τους χρησιμοποιήσει συνδυαστικά, συνεκτικά και παραγωγικά.
