Μνήμες από το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, ανησυχία για την επόμενη ημέρα και σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια της ΕΕ αποκαλύπτουν τα οριακά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στη Μολδαβία ου αφορούσε στην ένταξη στην ΕΕ.
Η πρόεδρος της Μολδαβίας, Maia Sandu, δήλωσε ότι τόσο οι εκλογές, όσο και το δημοψήφισμα της Κυριακής δέχτηκαν μια «άνευ προηγουμένου» επίθεση από εξωτερική παρέμβαση, αφού τα προκαταρκτικά αποτελέσματα έδειξαν ότι ότι οι εκλογές οδεύουν προς μια στενή επαναληπτική διαδικασία και το δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ βρίσκεται σε αμφίρροπη κατάσταση.
Με πάνω από το 92% των ψήφων καταμετρημένο, το 52% ψήφισε «όχι» στο δημοψήφισμα, ενώ το 47% των Μολδαβών ψήφισε «ναι». Παρά τη διαφορά, οι αναλυτές ανέφεραν ότι η πλευρά του «ναι» μπορεί ακόμα να επικρατήσει, καθώς οι ψήφοι της κυρίως φιλο-ΕΕ διασποράς δεν είχαν ακόμη καταμετρηθεί.
Η Sandu, εν τω μεταξύ, έλαβε το 38% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές, ενώ ο κύριος αντίπαλός της, ο πρώην Γενικός Εισαγγελέας Alexandr Stoianoglo, έλαβε 28%, διαμορφώνοντας τις συνθήκες για μια επαναληπτική αναμέτρηση στις 3 Νοεμβρίου.
Οι εκλογές οδηγούνται σε επαναληπτική διαδικασία αν κανένας υποψήφιος δεν ξεπεράσει το 50%.
Στην πραγματικότητα η Sandu και η Ευρώπη έχασαν, ο διχασμός στη Μολδαβία επιβεβαιώθηκε και εμπεδώθηκε και η Ρωσία πέτυχε να δείξει ότι διαθέτει μέσα, πρακτικές και μπορεί να πάρει αποτελέσματα. Το ενδεχόμενο πολιτικής αποσταθεροποίησης της φτωχής και διχασμένης Μολδαβίας είναι ορατό. Η Ευρώπη βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα που δεν είχε υπολογίσει.
Ευθείες κατηγορίες για ρωσική παρέμβαση
Σε δήλωσή της προς πολίτες της Μολδαβίας, η Sandu ανέφερε ότι υπάρχουν «σαφή στοιχεία» ότι εγκληματικές ομάδες που συνεργάζονται με ξένες δυνάμεις, εχθρικές προς τα συμφέροντα της Μολδαβίας, προσπάθησαν να αγοράσουν 300.000 ψήφους, κάτι που χαρακτήρισε «απάτη άνευ προηγουμένου κλίμακας».
«Ο στόχος τους ήταν να υπονομεύσουν μια δημοκρατική διαδικασία. Η πρόθεσή τους ήταν να σπείρουν φόβο και πανικό στην κοινωνία… Περιμένουμε τα τελικά αποτελέσματα και θα απαντήσουμε με αποφασιστικές ενέργειες», δήλωσε.
Η προεκλογική περίοδος επισκιάστηκε από μια σειρά καταγγελιών της Μολδαβίας για παρέμβαση στις εκλογές από τον φυγά μεγιστάνα Ilan Shor, ο οποίος ζει στη Ρωσία. Η Μόσχα έχει αρνηθεί την εμπλοκή της, ενώ ο Shor αρνείται τις κατηγορίες.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η αστυνομία της Μολδαβίας απήγγειλε κατηγορίες στον Shor, ο οποίος καταδικάστηκε ερήμην για απάτη και κλοπή, ότι προσπάθησε να δωροδοκήσει τουλάχιστον 130.000 ψηφοφόρους για να ψηφίσουν «όχι» και να στηρίξουν «τον υποψήφιό μας» στις εκλογές.
Ο Shor έχει προσφερθεί ανοιχτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να πληρώσει Μολδαβούς για να πείσουν άλλους να ψηφίσουν με συγκεκριμένο τρόπο και δήλωσε ότι αυτό είναι νόμιμη χρήση των χρημάτων που κέρδισε.
Στις πρώτες ώρες της Δευτέρας, δήλωσε ότι οι Μολδαβοί ψήφισαν κατά του δημοψηφίσματος, προσθέτοντας «σήμερα σας συγχαίρω, χάσατε τη μάχη», απευθυνόμενος στη Sandu απλά ως Maia.
“Πόλεμος” στο internet
Πριν από τις εκλογές, οι αρχές της Μολδαβίας έκλεισαν διαδικτυακούς πόρους που, όπως ανέφεραν, φιλοξενούσαν παραπληροφόρηση, ανακοίνωσαν ότι είχαν αποκαλύψει ένα πρόγραμμα στη Ρωσία για την εκπαίδευση Μολδαβών στη διοργάνωση μαζικών ταραχών και άνοιξαν ποινικές υποθέσεις εναντίον συμμάχων του Shor.
Περικυκλωμένη από τη Ρουμανία και την Ουκρανία, που μαστίζεται από πόλεμο, η Μολδαβία έχει εναλλάσσει τη στάση της μεταξύ φιλοδυτικών και φιλορωσικών προσανατολισμών από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
Οι σχέσεις με τη Μόσχα έχουν επιδεινωθεί υπό τη Sandu, η οποία έχει προωθήσει την ένταξη στην ΕΕ. Η κυβέρνησή της έχει καταδικάσει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, κατηγορήσει τη Ρωσία ότι σχεδιάζει την ανατροπή της και διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας μετά τη μείωση της προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η Ρωσία έχει κατηγορήσει την κυβέρνηση της Sandu για ρωσοφοβία.
Το δημοψήφισμα της Κυριακής στόχευε στο να αποφασιστεί εάν θα ενσωματωθεί μια διάταξη στο Σύνταγμα που θα ορίζει την ένταξη στην ΕΕ ως στόχο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που μαίνεται στα ανατολικά, έχει στρέψει την πολιτική και διπλωματική προσοχή στη Μολδαβία, επιταχύνοντας την προσπάθειά της να απομακρυνθεί από την επιρροή της Μόσχας και να ξεκινήσει τη μακρά διαδικασία συνομιλιών για ένταξη στην ΕΕ.
Μια ψήφος «όχι» δεν θα είναι νομικά δεσμευτική, αλλά θα ενίσχυε την καμπάνια του Stoianoglo και θα αποτελούσε πλήγμα για τη Sandu. Η φιλοδυτική πρόεδρος επιθυμεί η Μολδαβία να ενταχθεί στην ΕΕ έως το 2030.
Εκτός τόπου οι δημοσκοπήσεις
Οι δημοσκοπήσεις είχαν δείξει ότι σαφής πλειοψηφία των Μολδαβών να υποστηρίζουν την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση λίγο πριν το δημοψήφισμα.
Τουλάχιστον πέντε από τους υποψήφιους κάλεσαν τους υποστηρικτές τους είτε να μποϊκοτάρουν το δημοψήφισμα είτε να ψηφίσουν «όχι», υποστηρίζοντας ότι το δημοψήφισμα ήταν ένα τέχνασμα για να αυξηθεί το ποσοστό της Sandu στις εκλογές.
Ο Stoianoglo, η υποψηφιότητα του οποίου στηρίχθηκε από το παραδοσιακά φιλορωσικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, μποϊκόταρε το δημοψήφισμα κατά την ψηφοφορία του, δηλώνοντας ότι η χώρα χρειάζεται μια νέα κυβέρνηση και ότι, εάν κερδίσει, θα αναπτύξει σχέσεις με την ΕΕ, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Ο Oazu Nantoi, βουλευτής του κόμματος PAS της Sandu, απέδωσε το ασθενέστερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα σε αυτό που χαρακτήρισε «υβριδική» παρέμβαση της Ρωσίας. «Βρισκόμαστε στη γκρίζα ζώνη και υπό μεγάλη επιρροή του Πούτιν», είπε.
