Στον προθάλαμο για νέα αναβάθμιση του αξιόχρεου -πιο βαθιά μέσα στο IG- διατηρεί την Ελλάδα η S&P, με τον οίκο να θέτει τέσσερις βασικές προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και την πολιτική σταθερότητα, γεγονός που θα μπορούσε να περιπλέξει τα πράγματα, με βάση τις δυναμικές που αναπτύσσονται στο πολιτική σκηνικό της Ελλάδας και ιδιαίτερα εντός του κυβερνώντος κόμματος της ΝΔ.
Σταθερή, όπως ήταν αναμενόμενο, διατήρησε η S&P την αξιολόγηση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομία στην έκθεσή στις 20 Οκτωβρίου, με τις πιθανότητες για αναβάθμιση στις αρχές του 2025 να αυξάνονται.
Το χρονικό
Η S&P, διατήρησε την Ελλάδα στο ΒΒΒ- με θετικές προοπτικές, επίπεδο που αρχικά την έθεσε τον Οκτώβριο του 2023, με σταθερές προοπτικές τότε. Τις αναβάθμισε σε θετικές τον Απρίλιο του 2024. Συνήθως, μετά την αναθεώρηση των προοπτικών σε θετικές, η αναβάθμιση του αξιόχρεου θέλει 12 με 18 μήνες.
Πολιτικό ρίσκο
Αν και οι προοπτικές είναι θετικές σε όλα τα επίπεδα, το πολιτικό σκηνικό που δημιουργείται στην Ελλάδα παράγει ενδογενές ρίσκο. Η ανησυχία για την αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησης θα μπορούσε να ενισχύσει τον κίνδυνο δυσκυβερνησίας. Ακολούθως, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να βρεθεί μπροστά σε πολιτικά αδιέξοδα, δεν αποκλείεται να επιλέξει την μετάβαση στην Κομισιόν, σενάριο που επανέρχεται χωρίς να διαψεύδεται αυτή την περίοδο. Η S&P -και οι άλλοι οίκοι- περιλαμβάνουν την πολιτική σταθερότητα στους αναγκαίους για την εμπέδωση της δυναμικής παράγοντες. Υπ’ αυτό το πρίσμα, ενδεχόμενη περαιτέρω κλιμάκωση του πολιτικού ρίσκου θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προοπτικές αναβάθμισης του αξιόχρεου.
Η λογική
Πλέον, όπως αναφέρει τόσο η S&P όσο και οι άλλοι οίκοι, στο επίκεντρο δεν βρίσκονται οι τράπεζες, η εξυγίανση των οποίων αποτέλεσε το εφαλτήριο για την επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, αλλά η δυναμική μείωσης του χρέους σε απόλυτες τιμές και ως προς προς ΑΕΠ, συγκριτικά με τις άλλες χώρες στην ίδια κατηγορία.
Καθώς η Ευρωζώνη και οι μεγαλύτερες δυτικές οικονομίες έχουν εισέλθει σε βάση χαμηλής ανάπτυξης και δημοσιονομικού περιορισμού, οι οίκοι αξιολόγησης επικεντρώνουν στην βιωσιμότητα και αποτελεσματικότητα των πολιτικών. Έτσι, το χρέος και οι δομικές μεταρρυθμίσεις παίρνουν την πρώτη θέση έναντι της δυναμικής της αγοράς.
Η στάση της S&P αντικατοπτρίζει το γενικότερο κλίμα μεταξύ των οίκων αξιολόγησης δίνει στην Ελλάδα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, καθώς η δημοσιονομική ισορροπία επιτυγχάνεται και διατηρείται ευκολότερα, ως αποτέλεσμα των μηχανισμών που δημιουργήθηκαν από τα Μνημόνια και των “μαξιλαριών” ρευστότητας, που εγγυόνται την ομαλή αποπληρωμή του χρέους. Παράλληλα, η επανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας και η αποκρατικοποίηση των τραπεζών συνέβαλλαν καθοριστικά στην βελτίωση της αποτίμησης των κτίσεων του δημοσίου και στη βελτίωση των προοπτικών ανακτησιμότητας.
Οι προοπτικές
Όπερ σημαίνει ότι δεν αναμένονται εκπλήξεις στις επικείμενες αξιολογήσεις από τη Fitch στις 22 Νοεμβρίου και από τη Scope στις 6 Δεκεμβρίου. Ωστόσο, υπάρχουν σαφώς ισχυρότερες προσδοκίες για αναβάθμιση της Ελλάδας εντός του εξαμήνου του 2025. Η Moody’s αποτελεί τον μόνο οίκο που δεν δώσει στην Ελλάδα, ακόμη, επενδυτική βαθμίδα, στάση που έχει ιδιαίτερη αξία.
Ωστόσο, ενδεχόμενη αναβάθμιση από οίκο που έχει ήδη την Ελλάδα σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας, θα δημιουργήσει νέα δυναμική επιβεβαιώνοντας ότι η δυναμική βελτίωσης εμπεδώνεται και ότι η ελληνική οικονομία παραμένει σε τροχιά περαιτέρω αναβαθμίσεων, μέσα στο κλαμπ των χωρών με επενδυτική βαθμίδα.
Η δυναμική αυτή, εφόσον επιβεβαιωθεί θα έρθει τη στιγμή που χώρες εντός της Ευρωζώνης όπως το Βέλγιο και η Γαλλία χάνουν βαθμίδες, ενισχύοντας έτι περαιτέρω την ελκυστικότητα του ελληνικού χρέους. Έτσι, θα δημιουργηθεί δυναμική… αρμπιτράζ η οποία μπορούσε να έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την ζήτηση ελληνικών χρεογράφων.
Τα τέσσερα προαπαιτούμενα
Κομβική σημασία στη διαδρομή αυτή θα έχουν τέσσερις παράγοντες:
- H διαπίστωση πως η Ελλάδα κάνει ότι είναι δυνατόν για να διατηρήσει το χρέος σε πτωτική τροχιά, να περιορίσει το λόγο χρέους προς ΑΕΠ αλλά και το χρέος σε απόλυτα νούμερα.
Πρόκειται μεν για ένα μέγεθος που είναι ελεγχόμενο καθώς έχει γίνει η καλύτερη δυνατή διευθέτηση για την εξυπηρέτηση του μακροπρόθεσμα, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που πρέπει να διαχειρίζεται η χώρα τις επόμενες δεκαετίες.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται στο 133% το 2028 με στόχο τότε η χώρα να μην είναι εκείνη με το μεγαλύτερο χρέος στην ευρωζώνη.
Σημαντικό αναμένεται να είναι το σήμα που θα δοθεί το Δεκέμβριο για το ξεκλείδωμα του σκληρού πυρήνα του «μαξιλαριού ασφαλείας» για την πρόωρη αποπληρωμή 8 δισ. ευρώ.
- Η δυνατότητα η χώρα να διατηρήσει υπεραπόδοση στην ανάπτυξη η οποία τρέχει με σαφώς υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με τους εταίρους δεν παύει όμως να στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό σε παραμέτρους όπως η κατανάλωση και ο τουρισμός με διαρκές ζητούμενο την αύξηση των επενδύσεων και τη στροφή σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο.
- Η συνέχιση μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσουν ουσιωδώς τη χώρα ως έναν φιλικό προς τις επενδύσεις προορισμό ενώ θα θωρακίσουν τα φορολογικά έσοδα περιορίζοντας τη δυνατότητα φοροδιαφυγής.
- Η δυνατότητα συνέχισης της πολιτικής σταθερότητας στη χώρα καθώς σε μια τριετία η χώρα θα πρέπει να προσφύγει σε εκλογές μετά από 8 χρόνια διακυβέρνησης από τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Οι εκλογές θα βρουν τη χώρα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την οικονομία καθώς θα τελειώνει σιγά – σιγά η δεξαμενή του ΤΑΑ και η όποια πολιτική ηγεσία θα κληθεί να σταθεροποιήσει την οικονομία σε ένα περιβάλλον χαμηλότερων εισροών δωρεάν ρευστότητας προκειμένου να διατηρηθεί η ανάπτυξη σε επίπεδα που να μπορούν να υποστηρίξουν τη συνεχιζόμενη βελτίωση των δημοσιονομικών.
Αυτό θα είναι ένα ισχυρό διακύβευμα καθώς η χώρα θα έχει ήδη περάσει τότε πάνω από 15 χρόνια σκληρής προσαρμογής, στα οποία απαιτήθηκαν και θα απαιτηθούν θυσίες από όλους προκειμένου να κτιστούν τα θηριώδη πλεονάσματα που στηρίζουν τη βελτίωση του χρέους.
Αυτό το πλαίσιο, η ύπαρξη δηλαδή μιας κυβέρνησης ικανής αλλά και σταθερής, είναι ένας δείκτης που όπως εκτιμούν αναλυτές θα αρχίσει να μετράει ολοένα περισσότερο καθώς θα πλησιάζουμε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση με τις εξελίξεις στην αντιπολίτευση αλλά και στο εσωτερικό της ΝΔ να παρακολουθούνται ολοένα και πιο στενά…
