Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια για δεύτερη συνεχόμενη συνεδρίαση – επιταχύνοντας την ταχύτητα μείωσης μετά τα στοιχεία που έδειξαν ότι η ταχεία υποχώρηση του πληθωρισμού συνοδεύεται από μια επιδείνωση της οικονομίας.
Μόλις πέντε εβδομάδες μετά την τελευταία μείωση, όλοι οι αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg προβλέπουν ότι το επιτόκιο καταθέσεων θα μειωθεί κατά 0,25% την Πέμπτη, στο 3,25%.
Ενώ ο πληθωρισμός είναι τώρα κάτω από το 2% για πρώτη φορά από το 2021, είναι περισσότερο οι πιο ζοφερές προοπτικές για την οικονομία της ευρωζώνης που επισπεύδουν αυτό που θεωρούνταν ότι θα ήταν ένας ρυθμός ανά τρίμηνο για τη μείωση του κόστους δανεισμού. Παράγοντες κινδύνου, εν τω μεταξύ, υπάρχουν πολλοί – από την ίδια την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης της Federal Reserve μέχρι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών και τις πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.
«Η εστίαση της ΕΚΤ έχει μετατοπιστεί από τον υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό στην υπερβολικά αδύναμη ανάπτυξη», δήλωσε ο Paul Hollingsworth, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στην BNP Paribas. «Από την άποψη της διαχείρισης του κινδύνου, είναι απολύτως λογικό να επιταχυνθεί ο ρυθμός χαλάρωσης, ακόμη και αν η υψηλή αβεβαιότητα εξακολουθεί να απαιτεί κάποια προσοχή».
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ αναμένεται σήμερα το μεσημέρι. Η πρόεδρος Christine Lagarde θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου 30 λεπτά αργότερα στο Brdo της Σλοβενίας, όπου οι αξιωματούχοι έχουν συγκεντρωθεί για τη μοναδική συνεδρίαση πολιτικής του έτους που πραγματοποιούν εκτός της έδρας τους στη Φρανκφούρτη.
Επιτόκια
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ έδωσαν σήμα τον Σεπτέμβριο ότι η τρίτη μείωση των επιτοκίων αυτού του κύκλου θα έρθει πιθανότατα μόνο στην τελευταία συνεδρίαση του 2024, τον Δεκέμβριο, όταν θα είναι διαθέσιμες οι επικαιροποιημένες προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό -συμπεριλαμβανομένης της πρώτης για το 2027-.
Αλλά με πρόσφατα στοιχεία, όπως η μηνιαία δημοσκόπηση της S&P Global για τους διαχειριστές αγορών, να υποδεικνύουν μείωση της παραγωγής του ιδιωτικού τομέα και τη Γερμανία να προετοιμάζεται για δεύτερη συνεχόμενη ετήσια μείωση της παραγωγής, οι αναλυτές και οι οικονομολόγοι άρχισαν να στοιχηματίζουν σε ένα ακόμη βήμα ήδη αυτόν τον μήνα – καθώς και σε άλλα που θα ακολουθήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Τα στοιχεία του PMI σίγουρα έγειραν τη ζυγαριά υπέρ μιας μείωσης των επιτοκίων τον Οκτώβριο», δήλωσε η Michala Marcussen, επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου της Societe Generale.
Πολλοί αξιωματούχοι υποστήριξαν άμεσα ή έμμεσα τέτοιες προσδοκίες. Η Lagarde δήλωσε ότι η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο θα ληφθεί υπόψη αυτόν τον μήνα. Ο Γάλλος Francois Villeroy de Galhau χαρακτήρισε μια κίνηση τον Οκτώβριο ως «πολύ πιθανή».
Ορισμένα «γεράκια» εμφανίζονται λιγότερο ικανοποιημένα με τις προσδοκίες για επιθετική χαλάρωση έως το 2025. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, ο Martins Kazaks της Λετονίας προειδοποίησε τις αγορές «να μην τρέχουν».
Ανάπτυξη και πληθωρισμός
Η ΕΚΤ περιόρισε ελαφρώς τις οικονομικές προβλέψεις της για τα επόμενα τρία χρόνια τον Σεπτέμβριο – προβλέποντας ανάπτυξη 0,8% για το 2024. Αλλά ακόμη και αυτό φαίνεται αισιόδοξο τώρα.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι μια βραδύτερη ανάκαμψη μπορεί κάποια στιγμή να κλονίσει τη μέχρι στιγμής ανθεκτική αγορά εργασίας, επιβραδύνοντας περαιτέρω τη δραστηριότητα. Για τον Πορτογάλο Mario Centeno, ο κίνδυνος είναι η επιστροφή στο περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού και χαμηλής ανάπτυξης που προηγήθηκε της πανδημίας.
Παρά τις αναφορές στον κίνδυνο υποεκπλήρωσης του στόχου στον απολογισμό της συνεδρίασης του Σεπτεμβρίου, ορισμένα «γεράκια» εξακολουθούν να ανησυχούν περισσότερο για τις υπερβολικές υποκείμενες πιέσεις στις τιμές -ιδιαίτερα για τον κολλώδη πληθωρισμό των υπηρεσιών- λέγοντας ότι είναι πολύ νωρίς για να κηρύξουμε τη νίκη.
Αλλά μια ταχύτερη από την αναμενόμενη επιστροφή στο 2% θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για πιο δυναμικές περικοπές. Ο επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί στα μέσα του επόμενου έτους ή και νωρίτερα, ενώ οι προβλέψεις της ΕΚΤ βλέπουν ότι αυτό θα γίνει μόνο προς το τέλος του 2025.
Γεωπολιτικοί κίνδυνοι
Τα πράγματα περιπλέκουν περαιτέρω οι παγκόσμιες εξελίξεις, των οποίων οι επιπτώσεις είναι δύσκολο να εκτιμηθούν.
Ο πρόεδρος της Bundesbank Joachim Nagel προειδοποίησε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σημαντικά χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερο πληθωρισμό σε περίπτωση επανεκλογής του Donald Trump ως προέδρου των ΗΠΑ.
Ορισμένοι αναλυτές, ωστόσο, λένε ότι τα σχέδια του Trump για δραστική αύξηση των δασμών, επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και αυστηρούς περιορισμούς στη μετανάστευση θα μπορούσαν επίσης να καταλήξουν σε αποπληθωρισμό.
Ταυτόχρονα, μια σημαντική κλιμάκωση στη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν θα μπορούσε να βυθίσει την ευρύτερη περιοχή σε σύγκρουση, προκαλώντας άλμα στις τιμές του πετρελαίου. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει επίσης να σταθμίσουν πώς η τόνωση της κινεζικής οικονομίας θα μπορούσε να αλλάξει τα οικονομικά αποτελέσματα στην Ευρώπη.
«Η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και η νομισματική πολιτική θα μπορούσαν να ακολουθήσουν πολλαπλά μονοπάτια το 2025», ανέφεραν οι αναλυτές της Deutsche Bank σε πρόσφατο σημείωμά τους.
«Επαρκώς περιοριστική» πολιτική
Ως εκ τούτου, η Lagarde είναι πιθανό να παραμείνει σιωπηλή σχετικά με τον ρυθμό και την έκταση της περαιτέρω δράσης – υπογραμμίζοντας την «εξαρτώμενη από τα δεδομένα» και τη «συνάντηση προς συνάντηση» προσέγγιση της ΕΚΤ, χωρίς να διορθώσει τις προσδοκίες της αγοράς για άλλη μια μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι βλέπουν επίσης τους αξιωματούχους να επαναλαμβάνουν ότι το Διοικητικό Συμβούλιο θα διατηρήσει την πολιτική «επαρκώς περιοριστική» για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο πληθωρισμός θα φθάσει – και θα παραμείνει – στο 2% μεσοπρόθεσμα.
Ορισμένοι αξιωματούχοι, ωστόσο, εξετάζουν ήδη την προοπτική να φέρουν τα επιτόκια σε ένα ουδέτερο επίπεδο που δεν θα τονώνει ούτε θα περιορίζει την ανάπτυξη, σε περίπτωση που επιτευχθεί ο στόχος για τον πληθωρισμό.
Αν και το ουδέτερο επιτόκιο μπορεί μόνο να εκτιμηθεί, θεωρείται ότι βρίσκεται κάπου μεταξύ 1,5% και 3%. Η συζήτηση γύρω από την «κατάλληλη διαμόρφωση του ουδέτερου επιτοκίου πολιτικής» αναμένεται να ενταθεί το επόμενο έτος, δήλωσε ο Konstantin Veit, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Pimco.
