Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιοταλάχ Αλί Χαμενεΐ, απευθύνθηκε δημόσια κατά την προσευχή της Παρασκευής στις 4 Οκτωβρίου 2024.
Το διάγγελμα πραγματοποιήθηκε στη σκιά της δολοφονίας του Χασάν Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολάχ, και της πυραυλικής επίθεσης που εξαπέλυσε η Τεχεράνη κατά του Ισραήλ.
Ο Χαμενεΐ αξιοποίησε την ομιλία για να εδραιώσει τη στάση της Ισλαμικής Δημοκρατίας στο γεωπολιτικό σκηνικό και να ενισχύσει τη σύμπραξη μεταξύ Ιράν, Χεζμπολάχ, Χαμάς, και άλλων περιφερειακών συμμάχων. Η ομιλία του αποτελεί σαφές μήνυμα ότι οι εχθροπραξίες με το Ισραήλ δεν πρόκειται να σταματήσουν.
Κύρια Σημεία:
- Ισραήλ: Ο απόλυτος εχθρός
- Ο Χαμενεΐ υπέδειξε το Ισραήλ ως κοινό εχθρό των μουσουλμανικών χωρών, κατηγορώντας την ισραηλινή κυβέρνηση για επεκτατική και καταστροφική στρατηγική που στοχεύει να διχάσει τις μουσουλμανικές κοινότητες. Υποστήριξε ότι το χτύπημα του Ιράν ήταν «η ελάχιστη τιμωρία» για τα ακραία εγκλήματα του Ισραήλ.
- Το διάγγελμα συνοδεύτηκε από μια ισχυρή προειδοποίηση για ενδεχόμενες μελλοντικές επιθέσεις, με τον Χαμενεΐ να δηλώνει πως η Ισλαμική Δημοκρατία δεν θα διστάσει να χτυπήσει ξανά όταν το κρίνει απαραίτητο.
- Στήριξη προς τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς
- Μέσα από την ομιλία του, ο Αγιοταλάχ αναγνώρισε τη στρατηγική σημασία της Χεζμπολάχ και της Χαμάς, επισημαίνοντας τη νομιμότητα των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου 2023 από την Παλαιστίνη και τη Χαμάς κατά του Ισραήλ. Καθόρισε αυτές τις επιθέσεις ως απαραίτητες πράξεις αντίστασης ενάντια σε μια καταπιεστική κατοχική δύναμη.
- Η ενθάρρυνση για συνέχιση των επιθέσεων από τη Χεζμπολάχ υποδεικνύει τη σταθερή δέσμευση του Ιράν προς τους συμμάχους του στην περιοχή, υπογραμμίζοντας ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να βλάψει σοβαρά το λιβανέζικο σιιτικό κίνημα, παρά τις πρόσφατες απώλειες υψηλόβαθμων στελεχών.
- Μνήμη και επιρροή του Χασάν Νασράλα
- Ο Χαμενεΐ έκανε ειδική μνεία στον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, τον οποίο περιέγραψε ως ζωτικής σημασίας σύμμαχο για το Ιράν και τον αραβικό κόσμο. Η δολοφονία του Νασράλα θεωρείται ισχυρό πλήγμα, αλλά ο Χαμενεΐ διαβεβαίωσε ότι το όραμα του δεν θα σβήσει, και η Χεζμπολάχ θα συνεχίσει την αντίσταση κατά του Ισραήλ.
Αξιολόγηση:
- Η ομιλία του Χαμενεΐ προσπαθεί να εδραιώσει μια ευρύτερη ισλαμική ενότητα, προσεγγίζοντας συμμάχους σε όλο το αραβικό και μουσουλμανικό τόξο, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τη στρατηγική συμμαχία με τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς.
- Οι επιθέσεις κατά του Ισραήλ δικαιολογούνται ως νόμιμη αντίσταση, με το Ιράν να δηλώνει ότι δεν έχει πρόθεση να περιορίσει τις στρατιωτικές του δράσεις, κάτι που προδιαγράφει μια παρατεταμένη σύγκρουση στην περιοχή.
- Η πυρηνική και πυραυλική ισχύς του Ιράν μαζί με τη δέσμευση σε εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως η Χεζμπολάχ, δείχνουν ότι το Ιράν δεν θα υποχωρήσει εύκολα από το ρόλο του στην περιφερειακή σύγκρουση με το Ισραήλ.
Προβλέψεις και Κίνδυνοι:
- Ενδεχόμενο κλιμάκωσης: Οι δηλώσεις του Χαμενεΐ υποδεικνύουν αυξημένη πιθανότητα κλιμάκωσης της σύγκρουσης. Οι πυραυλικές επιθέσεις ή άλλα μέσα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ξανά κατά του Ισραήλ, ενώ οι αντιπαραθέσεις με τις ΗΠΑ ενδέχεται να ενταθούν, ειδικά αν υπάρξει δυτική παρέμβαση, όπως οι κυρώσεις που εξήγγειλε ο Μπάιντεν.
- Περιφερειακή Αποσταθεροποίηση: Η ενίσχυση της Χεζμπολάχ και η δέσμευση του Ιράν σε περαιτέρω δράσεις μπορεί να αυξήσουν τις εντάσεις σε Λίβανο, Συρία και Ιράκ, ενώ άλλοι περιφερειακοί σύμμαχοι του Ιράν ενδέχεται να εμπλακούν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Οι περιφερειακοί σύμμαχοι του Ιράν
Οι περιφερειακοί σύμμαχοι του Ιράν περιλαμβάνουν μια σειρά από κρατικούς και μη κρατικούς φορείς, με τους οποίους το Ιράν έχει αναπτύξει στρατηγικές συμμαχίες, κυρίως με στόχο την προώθηση της επιρροής του στη Μέση Ανατολή και την αντίσταση κατά του Ισραήλ και της Δύσης. Οι κύριοι σύμμαχοι του Ιράν είναι:
- Συρία: Το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ αποτελεί έναν από τους βασικότερους κρατικούς συμμάχους του Ιράν. Η υποστήριξη του Ιράν στη συριακή κυβέρνηση κατά τον εμφύλιο πόλεμο, τόσο με υλικούς πόρους όσο και με στρατιωτική παρουσία, είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της εξουσίας του Άσαντ.
- Χεζμπολάχ (Λίβανος): Η σιιτική πολιτικοστρατιωτική οργάνωση Χεζμπολάχ αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς μη κρατικούς συμμάχους του Ιράν. Η οργάνωση χρηματοδοτείται και εξοπλίζεται από την Τεχεράνη και λειτουργεί ως προέκταση της ιρανικής επιρροής στον Λίβανο και τη νότια Μεσόγειο.
- Χαμάς (Παλαιστίνη): Αν και η Χαμάς είναι σουνιτική οργάνωση, το Ιράν υποστηρίζει την ένοπλη πτέρυγα της οργάνωσης, κυρίως λόγω της κοινής τους θέσης απέναντι στο Ισραήλ. Η Χαμάς έχει λάβει στρατιωτική και οικονομική στήριξη από το Ιράν για την ενίσχυση της αντίστασής της κατά του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
- Ανσάρ Αλλάχ (Χούθι – Υεμένη): Οι Χούθι, η σιιτική οργάνωση που ελέγχει μεγάλες περιοχές της Υεμένης και βρίσκεται σε πόλεμο με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, υποστηρίζονται από το Ιράν. Το Ιράν τους παρέχει όπλα και τεχνική υποστήριξη, καθιστώντας τους έναν σημαντικό σύμμαχο στην περιοχή της Αραβικής Χερσονήσου.
- Ιρακινές Σιιτικές Πολιτοφυλακές (Popular Mobilization Units – PMU): Στο Ιράκ, το Ιράν διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με σιιτικές πολιτοφυλακές, όπως οι “Κατάιμπ Χεζμπολάχ” και οι “Ασαΐμπ Αχλ αλ-Χακ”. Οι ομάδες αυτές, που έχουν ενσωματωθεί στις επίσημες ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, έχουν λάβει εκπαίδευση και υποστήριξη από το Ιράν και συχνά λειτουργούν ως μέσο άσκησης επιρροής της Τεχεράνης στο Ιράκ.
- Σιιτικές Ομάδες στο Μπαχρέιν και την Ανατολική Σαουδική Αραβία: Το Ιράν διατηρεί σχέσεις με σιιτικές κοινότητες και οργανώσεις που αντιτίθενται στις κυβερνήσεις του Μπαχρέιν και της Σαουδικής Αραβίας. Αν και δεν έχουν την ίδια δυναμική όπως οι σύμμαχοι σε Συρία και Λίβανο, αποτελούν μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Ιράν να ενισχύσει την επιρροή του στον Περσικό Κόλπο.
Αυτές οι συμμαχίες, που συνδέονται κυρίως με σιιτικές ομάδες και κυβερνήσεις, επιτρέπουν στο Ιράν να ασκεί επιρροή σε ευρύ φάσμα περιοχών στη Μέση Ανατολή και να διατηρεί την πίεση στους αντιπάλους του, ιδιαίτερα στο Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία.
