Μέσα σε ένα περιβάλλον ανθεκτικών οικονομιών και αναπτυσσόμενων αγορών παρά τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτικών νοικοκυριών σημείωσαν ισχυρή αύξηση το 2023: Με άνοδο 7,6%, οι απώλειες του προηγούμενου έτους (-3,5%) αναπληρώθηκαν πλήρως. Συνολικά, τα συνολικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ανήλθαν στα 239 τρισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2023.
- Απροσδόκητη ανακούφιση: Τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτικών νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 7,6% το 2023, καλύπτοντας πλήρως και τις απώλειες του προηγούμενου έτους.
- Δεν υπάρχει χώρος για τραπεζικές καταθέσεις: Οι νέες αποταμιεύσεις επανήλθαν στα φυσιολογικά επίπεδα μετά τα χρόνια άνθησης λόγω της πανδημίας, καθώς οι αποταμιευτές άρχισαν να περιφρονούν τις τράπεζες.
- Αναμενόμενη συγκράτηση: Με την αύξηση των επιτοκίων, η ανάπτυξη του ιδιωτικού χρέους επιβραδύνθηκε περαιτέρω, φθάνοντας το 4,1% παγκοσμίως, το χαμηλότερο ποσοστό ανάπτυξης των τελευταίων εννέα ετών.
- Ανατροπή: Τα αυξημένα επιτόκια επιβάρυναν επίσης τα περιουσιακά στοιχεία των ακινήτων, τα οποία κατέγραψαν τη χαμηλότερη αύξηση των τελευταίων 10 ετών, με πενιχρή αύξηση 1,8%.
- Ελλάδα: Ο Πρωταθλητής ανάπτυξης στη Δυτική Ευρώπη.
H Allianz παρουσίασε την 15η έκδοση του “Global Wealth Report”, η οποία θέτει στο μικροσκόπιο την κατάσταση που επικρατεί στα περιουσιακά στοιχεία και το χρέος των νοικοκυριών σε σχεδόν 60 χώρες.
Το 2023 χαρακτηρίστηκε από έντονη νομισματική σύσφιξη. Ωστόσο, οι οικονομίες αποδείχθηκαν ανθεκτικές και οι αγορές άνθισαν. Παρά την νομισματική σύσφιξη που επικράτησε, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτικών νοικοκυριών κατέγραψαν ισχυρή ανάπτυξη: Με αύξηση 7,6%, οι απώλειες της προηγούμενης χρονιάς (-3,5%) υπερκαλύφθηκαν. Γενικά, τα συνολικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ανήλθαν στα 239 τρισ. ευρώ στο τέλος του 2023. Η ανάπτυξη στις τρεις κύριες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων ήταν αρκετά άνιση.
- Τα χρεόγραφα και οι μετοχικοί τίτλοι (11,0%) και οι ασφαλίσεις/συντάξεις (6,2%) ωφελήθηκαν από την άνθιση των χρηματιστηρίων και τα υψηλότερα επιτόκια και αναπτύχθηκαν ταχύτερα από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας.
- Αντίθετα, η αύξηση των τραπεζικών καταθέσεων μειώθηκε στο 4,6% μετά τα χρόνια της άνθησης την περίοδο της πανδημίας, καταγράφοντας μία από τις χαμηλότερες αυξήσεις των τελευταίων 20 ετών.
Από μία άποψη, το 2023 αντιπροσώπευε μια επιστροφή στη νέα πραγματικότητα ενός κατακερματισμένου κόσμου: Το πλεονέκτημα ανάπτυξης των αναδυόμενων οικονομιών έναντι των προηγμένων οικονομιών έχει μειωθεί σημαντικά, φθάνοντας μόλις στο 2 ποσοστιαίες μονάδες το προηγούμενο έτος. Μέχρι το 2017, το έτος κατά το οποίο ξεκίνησαν οι εμπορικές διαμάχες μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας υπό την προεδρία Τραμπ, το χάσμα στην ανάπτυξη μεταξύ αυτών των ομάδων χωρών ξεπερνούσε το 10 ποσοστιαίες μονάδες. Το 2022, το χάσμα αυτό διευρύνθηκε και πάλι, εξαιτίας των αναταράξεων στις αγορές που προκλήθηκαν από την αλλαγή των επιτοκίων, που επηρέασε κυρίως τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη. Όπως αναμενόταν, η επιστροφή του χάσματος φαίνεται ότι ήταν απλώς μια «παρένθεση».
Οι φτωχοί δεν γίνονται φτωχότεροι
Με την πρώτη ματιά, η συγκέντρωση πλούτου σε εθνικό επίπεδο έχει αλλάξει ελάχιστα: το 2003, το μερίδιο του πλουσιότερου δεκατημορίου στα καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ήταν 60,6% (μη σταθμισμένος μέσος όρος), ενώ 20 χρόνια αργότερα ήταν 61,1% – αύξηση κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Ασήμαντο. Ωστόσο, αυτό κρύβει σημαντικές αλλαγές σε επιμέρους χώρες, με διαφορές που κυμαίνονται από -7,4 ποσοστιαίες μονάδες έως +16,4 ποσοστιαίες μονάδες, με περισσότερες χώρες να παρουσιάζουν αύξηση στο μερίδιο από ό,τι μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στην Κίνα, αντικατοπτρίζοντας τις δυσκολίες στο να συμφιλιωθεί η απελευθέρωση των δυνάμεων ανάπτυξης με τη διατήρηση μιας «δίκαιης» κατανομής. Ωστόσο, παρά τη συγκέντρωση πλούτου που αυξάνεται σε πολλές χώρες, η μεσαία τάξη παραμένει σταθερή σε αριθμούς στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών.
Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, αλλά αυτό δεν συνοδεύεται από κατάρρευση της μεσαίας τάξης· δεν υπάρχουν ενδείξεις κοινωνικής παρακμής ευρέων τμημάτων του πληθυσμού στα στοιχεία πλούτου των τελευταίων ετών.
Ευρεία ανάκαμψη
Η ανάκαμψη το 2023 ήταν ευρεία. Συγκεκριμένα, μόνο δύο χώρες, η Νέα Ζηλανδία και η Ταϊλάνδη, κατέγραψαν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Επιπλέον, η ανάπτυξη ήταν σχετικά ομοιόμορφη σε όλες τις περιοχές, κυρίως στην Ασία και τη Βόρεια Αμερική, όπου και οι δύο αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 8% – με τις ΗΠΑ (8,6%) να καταγράφουν ακόμα πιο ισχυρή ανάπτυξη από την Κίνα (8,2%). Ως αποτέλεσμα, το πλεονέκτημα ανάπτυξης των αναδυόμενων οικονομιών έναντι των προηγμένων οικονομιών συρρικνώθηκε και πάλι σημαντικά, φτάνοντας μόλις στις 2 ποσοστιαίες μονάδες το περασμένο έτος. Τα τελευταία έξι από τα επτά χρόνια, οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν κατά κύριο λόγο χάσει το προβάδισμα στην ανάπτυξη.