Εντάσεις στη Γερμανία και στην Ευρώπη πυροδοτεί ξανά η συζήτηση για το μεταναστευτικό, καθώς η άνοδος της ακροδεξιάς στις πρόσφατες εκλογές στη Θουριγγία και τη Σαξονία έδειξαν έξαρση της ακροδεξιάς και κατάρρευση των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού, προκαλώντας πολιτικό σεισμό, ιδιαίτερα ενόψει των εθνικών εκλογών που θα διεξαχθούν το 2025.
Σε εκρηκτικούς τόνους πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στην Bundestag η συζήτηση επί του δύσκολου προϋπολογισμού περικοπών για το 2025 και ήδη από τα πρώτα λεπτά επισκιάστηκε από το μεταναστευτικό.
Η γερμανική κυβέρνηση παρουσιάζει αύριο το νέο πακέτο για τη μετανάστευση και την εσωτερική ασφάλεια, την ώρα που η πολυδιαφημισμένη συμφωνία με την αξιωματική αντιπολίτευση ανήκει στο παρελθόν, αφού ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς δεν παρέστη σε σχετική συνεδρίαση, θεωρώντας ανεπαρκή τα προτεινόμενα μέτρα της κυβέρνησης Σολτς.
Το νέο μεταναστευτικό πακέτο, παρά τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης που δεν το θεωρεί αυστηρό, σηματοδοτεί σε κάθε περίπτωση μια στροφή της γερμανικής στάσης με ευρύτερες συνέπειες και για χώρες πρώτης υποδοχής όπως η Ελλάδα.
“Να επιλέγουμε ποιός θα έρθει”
Η Γερμανία, όπως είπε, χρειάζεται μετανάστες, θα παραμείνει μια ανοιχτή κοινωνία και θα συνεχίσει να προσφέρει προστασία σε όσους διώκονται αλλά «δεν μπορεί απλώς να έρχεται στη Γερμανία όποιος θέλει. Πρέπει να μπορούμε να επιλέγουμε ποιος θα έρθει». Πάντως από την πλευρά της Χριστιανικής Ένωσης δεν εμφανίστηκε στο βήμα της βουλής ο Φρίντριχ Μερτς, αλλά ο Αλεξάντερ Ντόμπριντ από την ομάδα των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών βουλευτών.
Τα μέτρα που προωθεί ο Σολτς
Τα σχέδια της Γερμανίδας υπ. Εσωτερικών υπό τη Νάνσι Φέζερ περιλαμβάνουν συνοριακούς ελέγχους, περισσότερες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου αλλά και ταχείες επιστροφές στις χώρες πρώτης εισόδου στην ΕΕ ή απελάσεις σε τρίτες χώρες. Οι διαδικασίες ελέγχων θα διενεργούνται γρήγορα στα σύνορα από την αστυνομία, η οποία αποκτά ενισχυμένες αρμοδιότητες. Εκεί θα εξετάζεται δηλαδή ποια χώρα είναι αρμόδια, βάσει του Κανονισμού του Δουβλίνου, να χειριστεί την κάθε υπόθεση ασύλου ενώ εξετάζεται και η δημιουργία κέντρων κράτησης στα γερμανικά σύνορα.
Την κρισιμότητα της κατάστασης αποτυπώνει και η ανακοίνωση της Φέζερ για επέκταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων σε όλα τα χερσαία σύνορα της χώρας από 16 Σεπτεμβρίου και για έξι μήνες. Πέραν της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Αυστρίας και της Ελβετίας, όπου ήδη ίσχυαν έλεγχοι, αυτοί τώρα επεκτείνονται στα σύνορα και με τις Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Δανία. Αντίστοιχοι έλεγχοι είχαν επιβληθεί κατά τη διάρκεια του Euro 2024/
Οι βασικές αιτίες είναι δύο: ο περιορισμός της παράτυπης μετανάστευσης και η αντιμετώπιση της ισλαμιστικής απειλής μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Ζόλινγκεν, με ανάληψη της ευθύνης από το Ισλαμικό Κράτος.
Deep dive
1. Η Μετανάστευση στη Γερμανία
Η Γερμανία αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις σχετικά με τη μεταναστευτική της πολιτική, λόγω οικονομικών αναγκών, ανησυχιών για την ασφάλεια και πολιτικών δυναμικών. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει τονίσει τη σημασία της μετανάστευσης, ειδικά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, για να αντιμετωπίσει τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάγκη ενίσχυσης της οικονομίας.
Ωστόσο, η πρόσφατη επίθεση με μαχαίρι από έναν Σύριο αιτούντα άσυλο έχει εντείνει τις ανησυχίες του κοινού για την παράτυπη μετανάστευση, ενισχύοντας την ανάγκη για αυστηρότερη ασφάλεια. Επιπλέον, το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει αυξήσει τη δημοτικότητά του, εκμεταλλευόμενο τη δυσαρέσκεια των πολιτών για τη μετανάστευση.
2. Τρέχουσα Κατάσταση: Μέτρα Μεταναστευτικής Πολιτικής
Η Γερμανία έχει λάβει αυστηρότερα μέτρα για τη μετανάστευση, όπως:
- Αυστηρότερες απελάσεις: Η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στις απελάσεις ατόμων που έχουν εμπλακεί σε εγκληματικές ενέργειες, περιλαμβάνοντας ακόμα και χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν.
- Περικοπή επιδομάτων: Στόχος είναι η περικοπή επιδομάτων για αιτούντες άσυλο που υποχρεούνται να ζητήσουν άσυλο σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Δουβλίνου.
- Επέκταση συνοριακών ελέγχων: Εισάγονται συστηματικοί έλεγχοι στα σύνορα με γειτονικές χώρες της Ζώνης Σένγκεν, όπως το Βέλγιο, η Δανία και η Ολλανδία.
3. Πολιτικό Τοπίο στη Γερμανία
Το πολιτικό τοπίο στη Γερμανία το 2024 είναι έντονα πολωμένο, κυρίως λόγω της μεταναστευτικής πολιτικής. Η κυβέρνηση συνασπισμού, η οποία αποτελείται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP), αντιμετωπίζει σοβαρές εσωτερικές εντάσεις. Το SPD και το FDP πιέζουν για αυστηρότερους ελέγχους στη μετανάστευση, ενώ οι Πράσινοι επιμένουν στη διατήρηση των ευρωπαϊκών ιδανικών, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία.
Οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις για τη μετανάστευση κατέρρευσαν, αποκαλύπτοντας την ευθραυστότητα του συνασπισμού. Το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα (CDU) και το ακροδεξιό AfD επωφελούνται πολιτικά από τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων.
Πρόσφατα Εκλογικά Αποτελέσματα
Το AfD καταγράφει σημαντική άνοδο, ειδικά στις ανατολικές περιοχές της Γερμανίας, με νίκες ή σημαντικές επιδόσεις στις κρατιδιακές εκλογές στη Θουριγγία και τη Σαξονία.
). Οι επερχόμενες εκλογές στο Βρανδεμβούργο αναμένονται με ανησυχία, καθώς το AfD πλησιάζει το 30% στις δημοσκοπήσεις.
Το SPD καταγράφει τη χειρότερη εκλογική του επίδοση εδώ και δεκαετίες, τόσο στις κρατικές όσο και στις ευρωπαϊκές εκλογές, ενώ οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) πασχίζουν να διατηρήσουν τη στήριξή τους.
4. Τοπίο στην Ευρώπη: Αντιδράσεις της ΕΕ
Η αυστηροποίηση των συνοριακών ελέγχων από τη Γερμανία έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τα κράτη μέλη της ΕΕ, ειδικά λόγω του κινδύνου διασπαστικής επίδρασης στη Ζώνη Σένγκεν. Ο Σολτς έχει προτείνει επίσης μεταρρυθμίσεις στο κοινό σύστημα ασύλου της ΕΕ, αλλά υπάρχουν ανησυχίες ότι οι μονομερείς ενέργειες της Γερμανίας θα εντείνουν τις διαιρέσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Οι γειτονικές χώρες, όπως η Πολωνία, εκφράζουν ανησυχίες ότι τα γερμανικά μέτρα μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω περιορισμούς στη μετακίνηση, δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.
5. Ο Ρόλος της Ακροδεξιάς
Το AfD επηρεάζει σημαντικά τη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία και την Ευρώπη. Οι θέσεις του για περιορισμό της μετανάστευσης έχουν προσελκύσει ευρεία υποστήριξη, ιδιαίτερα σε οικονομικά υποβαθμισμένες περιοχές. Η αυξημένη επιρροή του AfD δημιουργεί πιέσεις στους παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς να υιοθετήσουν αυστηρότερη ρητορική.
6. Κίνδυνοι από τις Προτάσεις του Σολτς
Πολιτικοί Κίνδυνοι:
- Εσωτερική πολιτική αστάθεια: Οι διαιρέσεις στο συνασπισμό μπορεί να οδηγήσουν στην κατάρρευσή του πριν από τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές.
- Άνοδος του AfD: Εάν τα μέτρα θεωρηθούν αναποτελεσματικά, μπορεί να ενισχύσουν περαιτέρω την υποστήριξη προς το AfD.
Κίνδυνοι για την ΕΕ:
- Διατάραξη της Ζώνης Σένγκεν: Οι αυστηροί έλεγχοι στα σύνορα απειλούν να υπονομεύσουν την ελεύθερη μετακίνηση στην Ευρώπη.
- Διχασμός στην ΕΕ: Οι μονομερείς ενέργειες της Γερμανίας μπορεί να επιδεινώσουν τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, δυσχεραίνοντας τη συνεργασία σε μεταναστευτικά ζητήματα.
Κοινωνικοί Κίνδυνοι:
- Δημόσια αντίδραση: Τα αυστηρότερα μέτρα μπορεί να προκαλέσουν κοινωνικές αναταραχές και να αυξήσουν τις ρατσιστικές εντάσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές με ισχυρή υποστήριξη του AfD.
7. Συμπέρασμα
Η μεταναστευτική πολιτική του Όλαφ Σολτς αντιμετωπίζει πολλαπλούς κινδύνους σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ενώ τα μέτρα στοχεύουν να απαντήσουν σε ανησυχίες για την ασφάλεια και τις οικονομικές ανάγκες, απειλούν να βαθύνουν τις πολιτικές διαιρέσεις, να ενισχύσουν την ακροδεξιά και να διαταράξουν τις σχέσεις της Γερμανίας με την ΕΕ. Μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, με συνεργασία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι αναγκαία για να μετριαστούν αυτοί οι κίνδυνοι και να επιτευχθεί μια ισορροπημένη και βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική
