Κλυδωνισμούς στη Νέα Δημοκρατία και στο πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα προκαλούν οι ταυτόχρονες παρεμβάσεις του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή σε εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο.
Αν και σε διαφορετικό τόνο και ύφος οι δύο πρώην πρωθυπουργοί είχαν κοινή συνισταμένη στις παρεμβάσεις τους την απομάκρυνση της ηγεσίας της κυβέρνησης από την κοινωνία και τη την κομματική βάση. Αμφότεροι έθεσαν θέμα αποδυνάμωσης κοινωνικών ερεισμάτων, αναντιστοιχίας κοινωνικής βούλησης και κυβερνητικής πολιτικής και ελιτισμού, ενώ αμφότεροι έστρεψαν τα βέλη κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά.
Τόσο η ωμή, υψηλών τόνων τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά όσο και η πιο “χειρουργική” του Αντώνη Σαμαρά ακολουθούν τις δημόσιες τοποθετήσεις του Απόστολου Κακλαμάνη και του Μάριου Σιαλμά, αποτελώντας ένδειξη εσωκομματικής κλιμάκωσης. Ακολουθούν και τον ανασχηματισμό, που αποτέλεσε τη μείζονα προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να δείξει ότι έλαβε το μήνυμα των Ευρωεκλογών, καταδεικνύοντας ότι τον θεωρούν ανεπαρκή.
Το Μαξίμου, επισήμως δεν σχολιάζει, ανεπισήμως περιμένει “the other shoe to drop”, ενώ διαπιστώνει προσπάθεια οργάνωσης εσωκομματικής αντιπολίτευσης σε δύο τάσεις.
Ωστόσο, πολλές από τις ερμηνείες των παρεμβάσεων δεν είναι εύκολα αντιληπτές και ιδιαίτερα χωρίς τα κατάλληλα “κλειδιά” για την αποκρυπτογράφησή τους. Αυτά μπορεί να κρύβονται στις επιλογές προσώπων για τις Ευρωεκλογές, στον ανασχηματισμό, καθώς και στα μείζονα ζητήματα της κυβερνητικής ατζέντας. Επίσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί το σενάριο οι παρεμβάσεις να αποσκοπούν στη συγκράτηση της βάσης, η έχει επιδείξει καταγεγραμμένη δυναμική αποσυσπείρωσης. Επειδή, οι οπτικές γωνίες που μπορεί να ερμηνευτεί κάθε παρέμβαση είναι πολλές, ενώ η ταυτόχρονη εκδήλωσή τους θα μπορούσε να έχει και χαρακτήρα εσωτερικής επανεξισορρόπησης, η εξαγωγή συμπερασμάτων θα είναι σταδιακή, με επιφυλάξεις και παραδοχές.
Auditor’s note: Οι νέες ισορροπίες
Το Crisis Monitor έχει και στο παρελθόν επισημάνει την εκ των έσω κριτική στον Κυριάκο Μητσοτάκη, αναδεικνύοντας ζητήματα και ερμηνείες που προκύπτουν από την σύνθετη ανάλυση της πολιτικής συγκυρίας. Σε αυτή τη φάση, το ύφος και ο τόνος των παρεμβάσεων από τους πρώην πρωθυπουργός αποτελεί ένδειξη κλιμάκωσης του πολιτικού ρίσκου.Με δεδομένο ότι το πολιτικό κεφάλαιο του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει φθαρεί αισθητά, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, οι παρεμβάσεις των πρώην πρωθυπουργών και προέδρων της ΝΔ αποτυπώνουν τη φθορά αυτή και επιβάλλουν εσωκομματικά τη νέα πολιτική πραγματικότητα. Στην πραγματικότητα τόσο ο Αντώνης Σαμαράς όσο και ο Κώστας Καραμανλής αισθάνονται ότι ο νέος συσχετισμός δυνάμεων που προέκυψε από την κάλπη των Ευρωεκλογών του προσφέρει νέο εσωκομματικό εφαλτήριο.
Συνδυαστικά, Καραμανλής και Σαμαράς επιχειρούν εξωθεσμικά, αφού ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν συγκάλεσε τα όργανα του κόμματος, να αποτυπώσουν τις νέες πολιτικές ισορροπίες, στέλνοντας στον πρωθυπουργό το μήνυμα ότι “the cat is out of the bag”.
Η βάση της κριτικής
Ο κ. Σαμαράς, που υπήρξε και ο αιχμηρότερος, χαρακτήρισε «ηχηρό χαστούκι» το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, κάνοντας λόγο για τη μικρότερη και πλέον φοβική Ν.Δ. όλων των εποχών. Παράλληλα άσκησε ευθεία κριτική σε επιλογές όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών και οι χειρισμοί στην εξωτερική πολιτική. Με πολλές αναφορές στην Ευρώπη, αλλά «φωτογραφίζοντας» με ιδιαίτερα αιχμηρό τρόπο και τις εξελίξεις στο εσωτερικό, ο κ. Καραμανλής μίλησε για αδυναμία των ηγεσιών να ακούσουν την «καμπάνα δυσφορίας» των πολιτών, ενώ σημείωσε πως είναι αδιανόητη η διολίσθηση επί εθνικών θέσεων στα ελληνοτουρκικά.
Ο Αντώνης Σαμαράς με το πρόσχημα της “ιδεολογικοποίησης” της πολιτικής, υιοθέτησε ρητορική Τραμπ τόσο στο γάμο των ομοφύλων, όσο και στη Συμφωνία των Πρεσπών. Ο Κώστας Καραμανλής εστίασε στην απομάκρυνση από την κοινωνία και τον ελιτισμό -ξεχνώντας ότι και ο ίδιος κατηγορείται ακόμη για το ίδιο-.
Επίσης, κανείς εκ των δύο δεν επανάφερε το θέμα των υποκλοπών -που αμφότεροι είχαν θέσει-, ούτε το ζήτημα των Τεμπών, που αποτελεί ζήτημα που εμπλέκει το πελατειακό κράτος της Δεξιάς και μπαίνει στην οικογένεια Καραμανλή.
Η πολιτική ερμηνεία του Σαμαρά
ο κ. Σαμαράς χαρακτήρισε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών «ένα ισχυρό χαστούκι», κατηγορώντας την κυβέρνηση πως συμμετέχει στην αποϊδεολογικοποίηση της πολιτικής «σε όφελος της επικοινωνίας και του TikTok». Τονίζοντας πως το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα ήταν «το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα, σε αριθμό ψήφων, στην ιστορία της παράταξης», κατηγόρησε την κυβέρνηση πως «δείχνει αδυναμία κατανόησης της κρισιμότητας των περιστάσεων». Ο κ. Σαμαράς ανέφερε πως το 41% ήταν αποτέλεσμα της δημιουργίας του «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου», ενώ πήρε φράσεις από την πρόσφατη ομιλία του πρωθυπουργού και τις αποδόμησε. «Συνιστά μήπως πολιτική πρόταση το “ούτε Δεξιά, ούτε Κέντρο, ούτε Αριστερά, μόνο μπροστά”; Τι σημαίνει όταν λέμε ότι τα προβλήματα δεν έχουν χρώμα; Πώς δεν έχουν; Για παράδειγμα, ο γάμος των ομοφύλων για την Αριστερά είναι μια χαρά, για εμάς είναι πρόβλημα. Πώς και γιατί δημιουργήθηκε “η μικρότερη και πιο φοβική” Νέα Δημοκρατία όλων των εποχών σε αυτές τις εκλογές; Μήπως ο ιστορικά μικρότερος αριθμός ψήφων δείχνει ότι το δέντρο, πράγματι, ούτε ψηλώνει, ούτε απλώνεται, ακριβώς διότι αποκόπηκε από τις ρίζες του;», είπε, κατηγορώντας τη Ν.Δ. πως αναζητά διαρκώς «τους ανεμόμυλους ενός φαντασιακού Κέντρου».
Σαμαράς σε ρητορική Τραμπ κατά Μητσοτάκη
Κριτική σε σειρά επιλογών της κυβέρνησης άσκησε από το βήμα της εκδήλωσης στο Πολεμικό Μουσείο για την παρουσίαση του βιβλίου του Μανώλη Κοττάκη «Οι απόρρητοι φάκελοι Καραμανλή» ο Αντώνης Σαμαράς, που ξεκίνησε την ομιλία του με τα πρόσφατα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Ο πρώην πρωθυπουργός άφησε σαφείς αιχμές για την Ε.Ε., η οποία όπως είπε «πρέπει να αποφασίσει αν θα σεβαστεί τις αξίες της ή θα αφεθεί στη δίνη της καταστροφικής ατζέντας που λέγεται πολιτική ορθότητα και ακραίος δικαιωματισμός».
Ο κ. Σαμαράς, ωστόσο, δεν άργησε να περάσει στο εσωτερικό μέτωπο, όπου ήταν ιδιαίτερα επικριτικός για την κυβέρνηση ασκώντας προσωπική κριτική στον πρωθυπουργό για σχεδόν όλη την γκάμα των θεμάτων, ξεκινώντας από τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. «Διερωτήθηκα», είπε, «δημοσίως για τα εθνικά θέματα, “μα τόσο λάθος κάνουμε δύο πρώην πρόεδροι και πρωθυπουργοί;”. Κι όχι μόνο δεν άκουγε ποτέ κανείς, αλλά αντιμετωπιστήκαμε με απαξίωση από την κυβέρνηση. Φθάσαμε στο σημείο, στο περιβόητο νομοσχέδιο για τον γάμο, να θέτω συγκεκριμένα ερωτήματα επί της ουσίας, κι όχι μόνο δεν μου απάντησε κανείς, αλλά οργανώθηκαν “κενά έδρανα” την ώρα που μιλούσα». Και συνέχισε: «Και συνεχίστηκαν τα πανηγύρια υπουργών, αγκαλιά με ΛΟΑΤΚΙ, στα θεωρεία της Βουλής την ώρα που το ένα τρίτο των βουλευτών της παράταξής μας δεν το ψήφισε. Αφήστε και τα γλέντια που ακολούθησαν σε μπαρ αμέσως μετά». Και έκλεισε αυτό το κεφάλαιο λέγοντας πως «αφού λοιπόν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει έτσι ακόμη και τον πρώην πρωθυπουργό και πρόεδρό της, γιατί να μη σας θεωρήσει ο κόσμος αλαζόνες, κύριοι;».
Εν συνεχεία, χαρακτήρισε «ισχυρό χαστούκι» το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, ενώ υποστήριξε πως δημιουργήθηκε «η μικρότερη και πιο φοβική» Ν.Δ. όλων των εποχών.
Ο πρώην πρωθυπουργός δεν σταμάτησε εκεί, καθώς συνέχισε την κριτική στην κυβέρνηση σε όλους τους τομείς. «Το μοντέλο διακυβέρνησης με την ιδεολογία της παράταξης στο περιθώριο, με το αποκαλούμενο επιτελικό κράτος των 63 μελών του υπουργικού συμβουλίου, με ανακυκλούμενους υπουργούς είναι επιτυχημένο;», αναρωτήθηκε, εστιάζοντας με ειρωνική διάθεση στους «πάμπολλους και πάντα αλάνθαστους εξωκοινοβουλευτικούς» και «με τους βουλευτές σχεδόν απαξιωμένους». Τόνισε, δε, πως η πολιτική αυτή αποδοκιμάστηκε «δίχως πολιτικό αντίπαλο, δίχως τρόικα κι επιτήρηση και σε συνθήκες πρωτοφανούς επικοινωνιακής παντοδυναμίας».
Tesla… VS δημογραφικού
Ο Αντώνης Σαμαράς αναφέρθηκε και στο δημογραφικό λέγοντας πως «η κυβέρνηση πριμοδοτεί με 8.000 ευρώ την αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου και με 2.000-3.000 τα παιδιά», ενώ αναφερόμενος στη Δικαιοσύνη άφησε νέα αιχμή λέγοντας πως «δικαιούμαι προσωπικά να μιλάω για τη Δικαιοσύνη, μετά τα όσα τράβηξα, μαζί με άλλους συναδέλφους, με την άθλια σκευωρία Novartis και υπομένω ακόμη, καθώς πέντε χρόνια τώρα, επί της δικής μας κυβερνήσεως δηλαδή, δεν μου επιτρέπεται να μάθω ποιοι ήταν επιτέλους οι κουκουλοφόροι ψευδομάρτυρες».
Απεμπλοκή από τη Συμφωνία των Πρεσπών
Τέλος, αναφερόμενος στα εθνικά θέματα χαρακτήρισε την εικόνα της χώρας «αποκαρδιωτική», καθώς «τρώμε τη μια προσβολή, τη μια ταπείνωση μετά την άλλη, από τους Σκοπιανούς, τους Αλβανούς και, φυσικά, τους… φίλους μας τους Τούρκους», καλώντας τον πρωθυπουργό «να αποφασίσει, άμεσα, την αλλαγή της ακολουθούμενης εξωτερικής πολιτικής: να επιστρέψει στις ιστορικές παρακαταθήκες της παράταξης» και «να ασκήσει βέτο στην Αλβανία, να προετοιμάσει, μέσω δημιουργίας μιας ισχυρής νομικής και πολιτικής ομάδας εμπειρογνωμόνων, την απεμπλοκή από την εθνικά επικίνδυνη συμφωνία των Πρεσπών, να ασκήσει, όπως και η Βουλγαρία, βέτο σε κάθε βήμα των Σκοπίων, τον αλυτρωτισμό των οποίων οφείλουμε να καταγγείλουμε εδώ και τώρα, παντού» και «να αναθεωρήσει πλήρως τη… φιλία με την Τουρκία». Τέλος ξεκαθάρισε πως δεν διαπραγματεύεται «μεγάλα αξιώματα».
Κρίση εμπιστοσύνης αναγνωρίζει ο Καραμανλής
Χωρίς να απευθυνθεί ούτε μία φορά στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό, αλλά «φωτογραφίζοντάς» τους σχεδόν σε όλη την ομιλία του, ο Κώστας Καραμανλής άσκησε σκληρή κριτική στο Μέγαρο Μαξίμου ανεβαίνοντας στο βήμα λίγο μετά τον Αντώνη Σαμαρά.
«Παρατηρώντας τις ευρωπαϊκές εξελίξεις διαχρονικά είναι ολοφάνερο ότι προσεγγίζουμε με αυξανόμενη ταχύτητα μια κρίση εμπιστοσύνης, όπου οι αρχόμενοι δεν εμπιστεύονται τους άρχοντές τους, τη φιλοπατρία, την ακεραιότητα, την κοινωνική ενσυναίσθηση και ανθρωπιά των αρχόντων τους, και οι άρχοντες αδυνατούν να κατανοήσουν τους προβληματισμούς, τις αγωνίες, τις αντιρρήσεις και επιφυλάξεις των αρχομένων»,
είπε αρχικά, εστιάζοντας ακολούθως στη μεγάλη αποχή των πρόσφατων εκλογών.
Σκόπιμη Παρερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος
Μάλιστα «απάντησε» σε όσα είχε πει ο πρωθυπουργός, χωρίς να τον κατονομάσει:
«Οι καθησυχαστικές ερμηνείες ότι οι ευρωεκλογές από τη φύση τους ενδιαφέρουν λιγότερο τους πολίτες από τις εθνικές εκλογές, αφού δεν αφορούν τη διακυβέρνηση μιας χώρας, ότι αυξανόμενα τμήματα κυρίως των νεανικών κοινών αδιαφορούν για τα κοινά, ότι τάχα η καλοκαιρία ωθεί τους ψηφοφόρους στις παραλίες αντί στις κάλπες, μικρή αξία έχουν. Αν δεν είναι παντελώς έωλες, μοιάζουν περισσότερο με παρηγοριά στον άρρωστο».
Πριν επανέλθει στις έμμεσες αναφορές στα ελληνικά πράγματα, άσκησε κριτική και στην Ε.Ε. για το πώς αντιμετώπισε το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα. «Το πρώτο μέλημα στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων ήταν η αγωνία κατ’ αρχήν και η μερική ανακούφιση ότι μπορούν να επιβάλουν τις επιλογές τους» και «αντί το σοκ να τους αφυπνίσει, η προτεραιότητά τους είναι μην τυχόν και δεν μπορούν να επιβάλουν τις εκ των προτέρων προκαθορισμένες αποφάσεις τους».
Ελιτιστικές συμπεριφορές
Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε διεξοδικά στην ομιλία του και σε ελιτίστικες συμπεριφορές και νοοτροπίες που απαξιώνουν τους πολίτες που διαμαρτύρονται. «Στην προσπάθειά τους μάλιστα να υποβαθμίσουν τη σημασία του εκλογικού μηνύματος, δεν διστάζουν με δημόσιες αναφορές να μετέρχονται με μεγάλη ευκολία περιφρονητικών και απαξιωτικών χαρακτηρισμών για τους διαμαρτυρόμενους πολίτες», ανέφερε, καταγγέλλοντας πως «αίφνης η Ευρώπη γέμισε από λαϊκιστές, ακροδεξιούς, φιλοφασίζοντες και θρησκόληπτους» που «δεν μπορούν να συλλάβουν τις σύγχρονες τάσεις και προτεραιότητες της πολυπολιτισμικότητας, του άκρατου δικαιωματισμού, της παντοκρατορίας των αγορών κι ενός αδιαφανούς τραπεζικού συστήματος, του σταδιακού εξοβελισμού του έθνους-κράτους». Και προσέθεσε πως «αν δεν καταλαβαίνεις γιατί δυσανασχετούν και διαμαρτύρονται οι πολλοί» και «η μόνη παραδοχή που κάνεις είναι ότι θα έπρεπε απλώς να το επικοινωνήσεις καλύτερα, είναι βέβαιο ότι εκείνοι έχουν δίκιο κι εσύ άδικο. Αν ούτε αυτό καταλαβαίνεις, τα πράγματα είναι απείρως χειρότερα».
Τα παραπάνω ο κ. Καραμανλής τα χαρακτήρισε «δείγματα νοσηρής και επικίνδυνης νοοτροπίας», καθώς «η αυταρέσκεια και η αλαζονεία, ο δύσκολα συγκαλυπτόμενος ελιτισμός δεν φανερώνουν μόνο ρηχότητα και επιπολαιότητα», αλλά «φανερώνουν στην ουσία υπεροψία για την άλλη άποψη».
Κατηγορίες για κρυφή ατζέντα στα ελληνοτουρκικά
Ο κ. Καραμανλής ήταν αυστηρός και για τα εθνικά θέματα. Αρχικά είπε πως πιστεύει ότι καμία κυβέρνηση δεν θα ήταν διατεθειμένη να υποχωρήσει σε μείζονα εθνικά θέματα, διότι «αποκλείω την πιθανότητα να το επιθυμεί», αλλά και «επιπρόσθετα δεν θα μπορούσε, διότι θα βρισκόταν αντιμέτωπη με την ομόθυμη και σθεναρή αντίδραση των Ελληνίδων και των Ελλήνων». Στο πλαίσιο αυτό έστειλε μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις πως «είναι αδύνατη και αδιανόητη η σύναψη συνυποσχετικού που θα κρύβει τεχνηέντως και εκ του πονηρού, υπό το πρόσχημα της προσφυγής στο Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, την εκχώρηση με ασαφείς και διπλωματικά ευρηματικές διατυπώσεις, δικαιώματος στο Δικαστήριο να αποφανθεί περί του εύρους των χωρικών υδάτων ή ακόμη και της εδαφικής κυριαρχίας νήσων και βραχονησίδων», καταλήγοντας πως «είμαι κατηγορηματικός σε αυτό». Με αφορμή τις τοποθετήσεις των κ. Καραμανλή και Σαμαρά, το Μέγαρο Μαξίμου μετέδιδε ότι η κυβέρνηση δεν σχολιάζει τοποθετήσεις πρώην πρωθυπουργών.
