Μπορεί στην Ελλάδα η στρατηγική της κυβέρνησης να στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων σε data centers, τα γηρασμένα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας όμως αποτελούν σημαντική τροχοπέδη, ενώ αν τελικά καταστεί η Ελλάδα hub για κέντρα δεδομένων, τότε τα προβλήματα θα είναι πολλαπλά και θα έχουν αντίκτυπο τόσο στην επάρκεια και αποτελεσματικότητα του δικτύου, όσο και στις ενεργειακές ανάγκες, τις τιμές και την ασφάλεια της χώρας.
Με δεδομένο ότι τα δίκτυα ενέργειας της Ευρώπης είναι από τα πλέον γηρασμένα, ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες διαμαρτύρονται ήδη για το πολύ υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, που πλήττει την ανταγωνιστικότητά τους, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη. Η Goldman Sachs μάλιστα, σε ανάλυσή της αναφέρει ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί περισσότερα από 1 τρισ. ευρώ για εκσυγχρονίσει τα δίκτυά έως το 2030 της ώστε να μπορέσει να καλύψει την προσδοκώμενη ζήτηση από τα κέντρα δεδομένων, η οποία αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο λόγω του AI.
Συνολικά, η χρήση ενέργειας από τα data centers αναμένεται να τριπλασιαστεί παγκοσμίως από λιγότερες από 15 τεραβατώρες (TWh) το 2023 σε 46 TWh φέτος, σύμφωνα με την έρευνα της Morgan Stanley.
Η πρόβλεψη της IEA
Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας στο κέντρο δεδομένων πρόκειται να διπλασιαστεί έως το 2026, σύμφωνα με μια νέα έκθεση, η οποία κατηγορεί την αύξηση του φόρτου εργασίας υψηλής έντασης ενέργειας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η εξόρυξη κρυπτονομισμάτων για αυτήν την αυξανόμενη ζήτηση. Η ετήσια έκθεση ηλεκτρικής ενέργειας από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) αναφέρει ότι τα κέντρα δεδομένων κατανάλωναν 460 TWh το 2022, ένα ποσοστό που θα μπορούσε να ανέλθει σε περισσότερες από 1.000 TWh έως το 2026 στο worst case scenario.
«Οι ενημερωμένοι κανονισμοί και οι τεχνολογικές βελτιώσεις, συμπεριλαμβανομένης της απόδοσης, θα είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό της αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων», αναφέρει η έκθεση.
Ο ρυθμός με τον οποίο θα αυξηθεί η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2026 εξαρτάται από «τον ρυθμό ανάπτυξης, το εύρος των βελτιώσεων της απόδοσης, καθώς και τις τάσεις της τεχνητής νοημοσύνης και των κρυπτονομισμάτων», ανέφερε η έκθεση, αλλά οι συγγραφείς αναμένουν ότι η ζήτηση θα αυξηθεί κάπου μεταξύ 650TWh και 1.050 TWh.
Αυτή η αύξηση ισοδυναμεί με την προσθήκη ολόκληρης της κατανάλωσης ενέργειας μιας χώρας όπως η Σουηδία στο χαμηλότερο άκρο της κλίμακας ή της Γερμανίας στο υψηλότερο.
Η πρόβλεψη της McKinsey
Στο κόκκινο η Ιρλανδία
Στις ΗΠΑ, όπου η έκθεση αναφέρει ότι φιλοξενεί το 33% των παγκόσμιων κέντρων δεδομένων, η κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί από 200TWh το 2022 σε 260TWh το 2026, περίπου το 6% της συνολικής χρήσης ενέργειας σε ολόκληρη τη χώρα.
Η κατάσταση είναι πιο οξεία στην Ιρλανδία όπου, έως το 2026, τα κέντρα δεδομένων θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν το 32% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας λόγω του μεγάλου αριθμού νέων που έχουν προγραμματιστεί. Αυτό συγκρίνεται με 17 τοις εκατό το 2022. Όπως αναφέρεται από το DCD, οι εκκλήσεις για περιορισμό του αριθμού νέων έργων κέντρων δεδομένων στην Ιρλανδία λόγω της χρήσης ενέργειας τους απορρίφθηκαν από την ιρλανδική κυβέρνηση πέρυσι.
Η νομοθεσία θα μπορούσε να περιορίσει μέρος αυτής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, ανέφερε η έκθεση, με την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενεργειακή απόδοση, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, θέτοντας νέες υποχρεώσεις στους φορείς εκμετάλλευσης κέντρων δεδομένων στην ήπειρο, η πρώτη από τις οποίες είναι η απαίτηση για υποβολή εκθέσεων εκπομπών από οποιοδήποτε κέντρο δεδομένων μεγαλύτερο από 500 kW. Αυτά τέθηκαν σε ισχύ τον Μάιο.
Οι διαχειριστές των κέντρων δεδομένων πειραματίζονται επίσης με πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες ψύξης και επαναχρησιμοποίησης θερμότητας, με τους παρόχους, όπως το Aligned και το Stack, να κυκλοφορούν υδρόψυκτα rack υψηλής πυκνότητας για φόρτους εργασίας υψηλής ισχύος, όπως η τεχνητή νοημοσύνη τις τελευταίες εβδομάδες.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η DCD ανέφερε ότι η Microsoft είχε τροφοδοτήσει με επιτυχία ένα από τα κέντρα δεδομένων της για δύο ημέρες χρησιμοποιώντας ένα πειραματικό σύστημα κυψελών καυσίμου υδρογόνου, αν και η βιωσιμότητα αυτής της τεχνολογίας παραμένει αμφίβολη.
Το ελληνικό πρόβλημα
Στην Ελλάδα, το τοπίο είναι πολύ χειρότερο. Τα δίκτυα ήταν από καιρό προβληματικά και ενώ η παραγωγή ενέργειας αυξάνεται και διαφοροποιείται, πολλές φορές τα προβλήματα στη μεταφορά είναι τέτοια που προκαλούν διακοπές και πολλά καλοκαίρια οι βιομηχανίες αναγκάζονται να περιορίζουν την παραγωγή τους εκτός ωρών αιχμής.
Έτσι, ο κίνδυνος οι επενδύσεις σε data centers να προκαλέσουν έμφραγμα στην παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι όχι απλά υπαρκτός αλλά και ορατός.
Στις ΗΠΑ, η American Electric Power, στο Οχάιο, ζητά παρέμβαση της πολιτείας ώστε να υποχρεωθούν οι εταιρίες που ελέγχουν τα data centers να υπογράψουν 10ετή ή και μεγαλύτερα συμβόλαια, με ρήτρα πληρωμής ακόμη και για κιλοβατώρες που δεν καταναλώνουν προκειμένου να καταστεί εφικτός ο εκσυγχρονισμός των δικτύων και ανάπτυξη νέων, υπερυψηλής τάσης,. Οι προβλέψεις της Goldman Sachs μάλιστα, κάνουν λόγο για καλπάζουσα ζήτηση ενέργειας εξαιτίας της ανάπτυξης του κλάδου λόγω της ψηφιοποίησης και της χρήσης του AI. Συνδυαστικά, είναι ορατός ο κίνδυνος η ανεπάρκεια ενέργειας και οι υψηλές ανάγκες να οδηγήσουν σε επιδείνωση της ενεργειακής ασφάλειας, προκαλώντας -εν τω μεταξύ- και αύξηση της τιμής, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κοινωνικές εκρήξεις και αναταραχές.
Η American Electric Power ζητά 10ετείς συμβάσεις
Ειδικότερα, η American Electric Power ζητά από τις κρατικές ρυθμιστικές αρχές κοινής ωφέλειας να εγκρίνουν το σχέδιό της να αναγκάσουν τις εταιρίες κέντρων δεδομένων να υπογράψουν συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας 10ετούς διάρκειας με ρήτρα για καταβολή τουλάχιστον του 90% της ηλεκτρικής τους ενέργειας εκ των προτέρων κάθε μήνα, ακόμα κι αν δεν χρησιμοποιούν όλη την ισχύ.
Στις 13 Μαΐου, η AEP κατέθεσε το σχέδιο στην Επιτροπή Δημοσίων Υπηρεσιών του Οχάιο. Η πρόταση θα δημιουργήσει μια νέα κατηγορία τιμών για πελάτες κέντρων δεδομένων με φορτία μεγαλύτερα από 25 MW και λειτουργίες εξόρυξης κρυπτονομισμάτων/κινητών κέντρων δεδομένων με φορτία μεγαλύτερα από 1 MW, σύμφωνα με την οποία συμφωνούν να πληρούν ορισμένες απαιτήσεις πριν από την κατασκευή νέων υποδομών μεταφοράς και διανομής ενέργειας για την εξυπηρέτησή τους.
Ο πρόεδρος και CEO της AEP Ohio Marc Reitter δήλωσε ότι το σχέδιο θα βοηθήσει την εταιρία ηλεκτρικής ενέργειας «να διασφαλίσει ότι θα γίνουν οι σωστές μακροπρόθεσμες επενδύσεις στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
Η πρόταση θα βοηθήσει επίσης την AEP στην εξυπηρέτηση αυτών των μεγάλων νέων πηγών ζήτησης, “διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι πελάτες δεν πληρώνουν για αχρησιμοποίητες υποδομές”, αυτός πρόσθεσε. Η AEP Ohio χρειάζεται «στιβαρές δεσμεύσεις από μεγάλους πελάτες κέντρων δεδομένων, ώστε οι κατάλληλες εγκαταστάσεις να δημιουργηθούν τη σωστή στιγμή».
Η ζήτηση ενέργειας από data centers θα εκτοξευθεί
Η AEP είπε ότι αντιμετωπίζει «άνευ προηγουμένου ζήτηση» που προέρχεται από κέντρα δεδομένων, που τροφοδοτείται από την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων νέων τεχνολογιών, ειδικά στην κεντρική περιοχή του Οχάιο κοντά στην πρωτεύουσα της πολιτείας Κολόμπους. Η Amazon, για παράδειγμα, ανακοίνωσε πέρυσι ότι θα ξοδέψει σχεδόν 8 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή κέντρων δεδομένων στο κέντρο του Οχάιο τα επόμενα έξι χρόνια.
Η AEP αναμένει ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στο κέντρο του Οχάιο, που οδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τα κέντρα δεδομένων, θα υπερδιπλασιαστεί έως το 2030, δημιουργώντας ζήτηση στην περιοχή περίπου ίση με αυτή του Μανχάταν.
Ο Reitter είπε ότι η εταιρία δεν ανησυχεί για την εξυπηρέτηση των υφιστάμενων ή νέων οικιακών και εμπορικών ή βιομηχανικών πελατών με την επέκταση.
Το σχέδιο επιδιώκει μόνο να διασφαλίσει ότι οι νέοι πελάτες δεδομένων πληρώνουν για νέα μετάδοση και τις υποδομές που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ότι αυτές οι εγκαταστάσεις λαμβάνουν ηλεκτρική ενέργεια όλο το εικοσιτετράωρο.
Θα χρειαστούν έως 10 χρόνια για την αύξηση της χωρητικότητας του δικτύου
«Η προσθήκη επιπλέον μεγάλων χρηστών θα απαιτήσει επενδύσεις σε νέες γραμμές μεταφοράς εξαιρετικά υψηλής τάσης για να φέρει περισσότερη ενέργεια στην περιοχή», αναφέρει σε δελτίο Τύπου η AEP. «Αυτές οι γραμμές μπορεί να χρειαστούν 7-10 χρόνια για να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν». Το σχέδιο επιδιώκει να διασφαλίσει ότι τα ποσοστά από αυτούς τους χρήστες μεγάλης ισχύος δεδομένων είναι σταθερά και σε αρκετά υψηλά επίπεδα ώστε να διασφαλιστεί ότι τα επενδυτικά δολάρια θα συνεχίσουν να ρέουν καθώς η AEP προσπαθεί να καλύψει αυτήν την αυξανόμενη πηγή ζήτησης.
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι φορείς εκμετάλλευσης κέντρων δεδομένων όπως η Amazon θα υποχρεωθούν να δεσμευτούν για 10 χρόνια να πληρώνουν για ένα «τουλάχιστον 90% της ενέργειας που λένε ότι χρειάζονται κάθε μήνα – ακόμα κι αν χρησιμοποιούν λιγότερη», ανέφερε η AEP.
Αυτή η νέα προτεινόμενη δομή τιμών θα παρέχει στην AEP και στους πελάτες της την απαραίτητη βεβαιότητα για την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων σχεδίων, ενώ προσφέρει στους πελάτες του κέντρου δεδομένων και της εξόρυξης κρυπτονομισμάτων «μια ξεκάθαρη κατανόηση των υποχρεώσεών τους ως πελάτες», εξήγησε η AEP.
Η AEP Ohio έχει κατασκευάσει ένα εκτεταμένο δίκτυο γραμμών μεταφοράς για να παρέχει την ενέργεια που χρειάζονται τα data centers, που είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι developers που εστιάζουν στον κλάδο έχουν επικεντρωθεί το κέντρο του Οχάιο.