Με αιχμή του δόρατος τη θετική ατζέντα και προαναγγελία τριών ακόμη διμερών συναντήσεων κορυφής εντός του 2024 ολοκλήρωσαν τη συνάντησή τους Ταγίπ Ερντογάν και Κυριάκος Μητσοτάκης στην Άγκυρα.
Με κυρίαρχη τη δέσμευση για διπλασιασμό του διεθνούς εμπορίου στα 10 δισ., αίτημα της Τουρκίας για στήριξη από την Ελλάδα των διεθνών πρωτοβουλιών της και επίδειξη μοντέλου παραγωγικών διαφωνιών στο ζήτημα της Χαμάς, Ταγίπ Ερντογάν και Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησαν να προωθήσουν νέο υπόδειγμα διαλόγου, εν μέσω κρίσεων στην Ουκρανία και τη Λωρίδα της Γάζας.
Οι δύο ηγέτες αν και αναφέρθηκαν στην προοπτική περαιτέρω σύσφιξης των διμερών σχέσεων και έκαναν υπόμνηση στις διμερείς διαφωνίες, εν τούτοις δεν αποκάλυψαν πολλά για την ατζέντα των διμερών τους επαφών. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αρχικά αναφέρθηκε στη θεσμοθέτηση των συναντήσεων ως “παραγωγική κανονικότητα”, ενώ αναφέρθηκε εκτενώς σε πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αναληφθεί και εκπληρώνονται. Ο Ταγίπ Ερντογάν έδωσε βάρος στην ανάπτυξη των διμερών εμπορικών σχέσεων και στη διμερή συνεργασία σε διεθνή θέματα.
Οι διαφωνίες των δύο ηγετών εστιάστηκαν στον χειρισμό των θεμάτων της κρίσης στη Μέση Ανατολή, ενώ αμφότεροι αναγνώρισαν τη διαφωνία τους για τον χαρακτηρισμό της Χαμάς και υπογράμμισαν τη δέσμευσή τους να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την προοπτική άμεσης και διαρκούς εκεχειρίας, χωρίς νέα επέμβαση στη Ράφα.
Από τις δηλώσεις τόσο του Ταγίπ Ερντογάν όσο και του Κυριάκου Μητσοτάκη προκύπτει ότι προετοιμάζονται τρεις ακόμη διμερείς συναντήσεις κορυφής. Η πρώτη στην Ουάσιγκτον στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του NATO, η δεύτερη στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ και η τρίτη στην Άγκυρα στο πλαίσιο του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας.
Auditor’s note: Θολά σημεία
Από τη συνάντηση θολό έμεινε το σημείο που ο Ταγίπ Ερντογάν κάνει λόγο για συναντίληψη με την Ελλάδα στη μάχη κατά της τρομοκρατίας και κάνει συγκεκριμένες αναφορές σε PKK, YPG και FETΟ. Η αναφορά αυτή θα μπορούσε να υποβαθμιστεί, αλλά η ανάδειξη του ζητήματος διαφωνίας για τον χαρακτηρισμό της Χαμάς ως τρομοκρατικής οργάνωσης, δεν αφήνει περιθώρια παρανόησης. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έδειξε ότι έστω ατύπως αποδέχεται τον χαρακτηρισμό των δύο κουρδικών οργανώσεων και των αντι-ερντογανικών ως τρομοκρατες.
Επίσης, ερωτηματικά προκάλεσε η γραπτή διατύπωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι το Κυπριακό θα εξεταστεί στο ίδιο πλαίσιο με τη λύση στη Μέση Ανατολή, καθώς αυτό συνεπάγεται λύση δύο κρατών. Βέβαια, ο Έλληνας πρωθυπουργός στην επόμενη πρόταση κάνει λόγο για πλαίσιο αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας…
Τί είπαν Ερντογάν και Μητσοτάκης
Οπως ανέφερε ο Ελληνας πρωθυπουργός «και σήμερα δείξαμε ότι δίπλα στις διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε και μία παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας». Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «το σήμερα δεν πρέπει να μένει αιχμάλωτος στο χθες» ενώ υπογράμμισε ότι «επιθυμούμε να πυκνώσουμε τις διμερείς μας επαφές».
«Δεν μπορώ παρά να ξεκινήσω με τις ευχαριστίες μου για τη ζεστή φιλοξενία σήμερα στην Αγκυρα, σε μια συνάντηση που αξίζει να σημειωθεί είναι η τέταρτη μέσα στους τελευταίους 12 μήνες. Κάτι το οποίο πιστεύω ότι αποδεικνύει πως οι δύο γείτονες μπορούμε πλέον να καθιερώσουμε αυτήν την προσέγγιση της αμοιβαίας κατανόησης, όχι πλέον ως κάποια εξαίρεση, αλλά ως μια παραγωγική κανονικότητα που δεν αναιρείται από τις γνωστές διαφορές στις θέσεις μας», τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός.
«Σας χαιρετώ εγκάρδια και με σεβασμό. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που φιλοξενώ τον αξιότιμο κύριο Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του στην Αγκυρα» ανέφερε αρχικά στις δηλώσεις του ο Ταγίπ Ερντογάν.
«Οπως γνωρίζετε επισκέφθηκα την Αθήνα τον Δεκέμβριο, είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία μας να διατηρήσουμε ανοιχτούς τους διαύλους. Καταγράψαμε αυτή τη συναντίληψη με τη Διακήρυξη των Αθηνών. Η ανταποδοτική επίσκεψη αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας. Τον ευχαριστώ για την ειλικρίνειά του στο θέμα της ανάπτυξης των διμερών σχέσεων», πρόσθεσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Ο Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε πως η συζήτηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήταν «παραγωγική, ειλικρινής και εποικοδομητική». Σημείωσε πως συζητήθηκαν διμερή ζητήματα, όπως επίσης και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Δύο κράτη στη Μέση Ανατολή
Αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι « Πρόκειται για γεγονότα τα οποία είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, φέρνουν μόνο οδύνη και πόνο και τα οποία πρέπει να σταματήσουν με έναν τρόπο μόνο με την καταδίκη της δεσποτικής επιθετικότητας αλλά και της ωμής τρομοκρατίας, με την υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου, της κυριαρχίας των κρατών, το απαραβίαστο των συνόρων, σε μία πορεία με διαρκή πυξίδα τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής. Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα τα οποία αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μια αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφος της. Μια επίθεση με θύματα αθώους οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν, βασανίστηκαν και μάλιστα μια τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό. Μέχρι εδώ δεν συμφωνούμε. Όμως συμφωνούμε σε άλλα:
- Συμφωνούμε στο ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και το αιματοκύλισμα στην περιοχή και να οδηγηθούμε σε μια ανακωχή διαρκείας.
- Συμφωνούμε ότι πρέπει να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Συμφωνούμε ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια.
- Συμφωνούμε ότι αυτή τη στιγμή θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να εκδηλωθεί μια χερσαία επίθεση στη Ράφα.
- Όπως επίσης συμφωνούμε και στο γεγονός ότι μόνη βιώσιμη προοπτική είναι η επιστροφή στην πολιτική διαδικασία και η λύση των δύο κρατών. Θέση την οποία υποστηρίζουμε απόλυτα και ενεργά ως μέλη της διεθνούς κοινότητας και ως χώρες της περιοχής.
…Αντιφατικός ο Μητσοτάκης για το Κυπριακό
»Και στο ίδιο πλαίσιο συζητήσαμε προφανώς και το Κυπριακό ζήτημα, ένα ζήτημα το οποίο παραμένει ύψιστης σημασίας για εμάς. Ένα ζήτημα στο οποίο προφανώς και διαφωνούμε. Όμως το αντίδοτο σε οποιοδήποτε αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι άλλο από τον διάλογο.
Γι’ αυτό και χαίρομαι για τον ορισμό της κυρίας Ολγκίν ως προσωπικής εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και θεωρώ ότι πρέπει να της δοθεί χρόνος για την αναζήτηση μιας λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού ξεκινώντας με την εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ των δύο μερών και αναφερόμενος μάλιστα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εγώ θα επαναλάβω από το βήμα αυτό ότι η Ελλάδα υποστήριξε και υποστηρίζει παρά τις μεγάλες δυσκολίες, την ενταξιακή διαδρομή της Τουρκίας, με την προϋπόθεση βέβαια της ενσωμάτωσης της στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
