Σε πεδίο υβριδικού πολέμου μετατράπηκε η Eurovision 2024, καθώς αρχής γενομένης με την αποδοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό, άρχισε να ξεδιπλώνεται προσπάθεια πολιτικοποίησης και εργαλειοποίησης του θεσμού.
Πολιτικές δηλώσεις, καλλιτεχνικοί ακτιβισμοί, συλλήψεις διαδηλωτών, πολιτικό παρασκήνιο και εμπρηστικές αναρτήσεις στα social media, ανέβασαν το ενδιαφέρον για τη Eurovision στα ύψη το 2024!
Παραδοσιακά στη Eurovision το ζήτημα είναι οι συμμαχίες χωρών και η ψήφος του κοινού, ο τρόπος όμως που φέτος, το 2024, διαμορφώθηκαν οι τελικές ισορροπίες ήταν πολύ διαφορετικός.
Η συμμετοχή του Ισραήλ ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος στη Γάζα, στον οποίο αντιδρούν ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων παγκοσμίως, ενώ το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξετάζει την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά του Νετανιάχου και άλλων Ισραηλινών για εγκλήματα πολέμου, ήταν η θρυαλλίδα που οδήγησε στην πολιτικοποίηση του θεσμού.
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του διαγωνισμού και της ημέρας του τελικού, ξεδιπλώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν μηχανισμοί επηρεασμού της κοινής γνώμης, εκδηλώθηκαν πολιτικές παρεμβάσεις στα media για τον καθορισμό της ειδησεογραφικής ατζέντας και καταγράφηκε πρόδηλη προσπάθεια εργαλειοποίησης του θεσμού της Eurovision από το Ισραήλ, πρώτα με στίχους τραγουδιών και μετά με δηλώσεις. Η EBU έχασε το στοίχημα όταν επέτρεψε τη συμμετοχή του Ισραήλ, ενώ είχε μπλοκάρει τη Ρωσία. Εταιρίες κυβερνοασφάλειας κατέγραψαν εκτεταμένη και ασυνήθη χρήση εργαλείων υβριδικού πολέμου σε πολλές χώρες και στην Ελλάδα και εκδηλώθηκαν επιθέσεις hackers.
Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση
Η προσπάθεια της Ισραηλινής τραγουδίστριας να θέσει πολιτικά θέματα μέσω των στοίχων και μετά στη συνέντευξη Τύπου ήταν επίσης ζήτημα, ενώ οι συντονισμένες προσπάθειες των Ισραηλινών μέσω media και social media να απαξιώσουν τους διαφωνούντες και να ελέγξουν τη δυναμική των ειδήσεων απέδειξαν ότι η πολιτικοποίηση του θεσμού και η εργαλειοποίησή του ήταν απόφαση του Νετανιάχου.
Τα όσα ακολούθησαν ήταν αναμενόμενα. Μέσα ενημέρωσης προσκείμενα στο Ισραήλ ή σε κυβερνήσεις που στηρίζουν το Ισραήλ “έθαψαν” ή υποβάθμισαν τις αντιδράσεις. Από την άλλη πλευρά media από την Ασία και τη Μέση Ανατολή ανέδειξαν τις συγκρούσεις στις πραγματικές διαστάσεις τους, δίνοντας μάθημα δημοκρατίας, πολυφωνίας και ελευθερίας του Τύπου.
Στην Ελλάδα καταγράφηκε μια θεμελιώδης αντίφαση: Η Μαρίνα Σάττι συντάχθηκε με το μπλοκ των καλλιτεχνών κατά του Ισραήλ, ενώ η κυβέρνηση, τα media και το μεγαλύτερο μέρος των troll accounts στα social media στήριζαν το Ισραήλ.
Αντιδράσεις εντός και εκτός στο Μάλμε
Οι ενδείξεις πολιτικοποίησης και διεθνοποίησης του θεσμού ήταν εκεί εξ αρχής, όταν τέθηκε το θέμα συμμετοχή του Ισραήλ, αφού είχε αποκλειστεί η Ρωσία και όταν εν συνεχεία η Eden Golan προσπάθησε να περάσει πολιτικό μήνυμα με το τραγούδι της, κάτι που απετράπη και αναγκάστηκε να αλλάξει στίχους εν τέλει. Ακολούθησαν οι μορφασμοί αρκετών καλλιτεχνών κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, όταν μιλούσε η Eden Golan, που τελικά οδήγησαν στον αποκλεισμό της Ολλανδίας. Ωστόσο, στο μεταξύ η πολιτική συζήτηση είχε αναζωπυρωθεί, τα social media γέμισαν posts και ο παρακμάζων θεσμός έδειξε να αναβιώνει, αν και με αναμφισβήτητη αλλαγή χαρακτήρα.
Ρόλο σε αυτό έπαιξε και η Ελλάδα με τη Μαρίνα Σάττι, το τραγούδι της οποίας “το ζάρι” είχε εξ αρχής θεωρηθεί αμφιλεγόμενο. Η στάση της τραγουδίστριας όμως ανέβασε την έννοια “αμφιλεγόμενο” σε άλλο επίπεδο. Η Μαρίνα Σάττι έλαβε ξεκάθαρα στάση κατά του Ισραήλ, αν και απέφυγε με δηλώσεις να υποστηρίξει την συμπεριφορά της, εν τούτοις η σημειολογία ήταν ξεκάθαρη. Η πολιτική της τοποθέτηση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να δεχθεί επιθέσεις στα social media από συντηρητικούς και πολλά troll accounts που συνδέονται με τη Νέα Δημοκρατία και άλλα δεξιά κόμματα, ενώ έλαβε υποστήριξη από προοδευτικούς πολίτες και άλλα troll accounts.
Έντονες ήταν και οι αντιδράσεις έξω από τον χώρο που διεξήχθη η Euroviosion με χιλιάδες διαδηλωτές να εκφράζουν την αντίθεσή τους με τη συμμετοχή του Ισραήλ, εξαιτίας του πολέμου στη Γάζα. Αρκετοί διαδηλωτές τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία, ενώ συνελήφθη και η νεαρή ακτιβίστρια για το κλίμα Γκρέτα Τόυνμπεργκ.
Το Σάββατο, πλήθος διαδηλωτών συγκεντρώθηκε στην κεντρική πλατεία του Μάλμε και εν συνεχεία πραγματοποίησε πορεία προς τον χώρο της Eurovision, κυματίζοντας παλαιστινιακές σημαίες και φωνάζοντας «Eurovision ενωμένη με τη Γενοκτονία» – παραφράζοντας το επίσημο σύνθημα του διαγωνισμού «ενωμένοι με τη μουσική».
Μέτωπο κατά του Ισραήλ
Μείζον θέμα όμως δεν είναι μεμονωμένα η στάση της 37χρονης Μαρίνας Σάττι, η οποία θεωρείται πολυδιάστατη καλλιτέχνις, με κλασική παιδεία και πολιτικές αναφορές, αλλά η διαμόρφωση ομάδας καλλιτεχνών, εντός της Eurovision, που αντιτέθηκαν στην εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα με τη στάση τους απέναντι στην Eden Golan.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης (EBU) αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει συνάντηση διαχείρισης κρίσης αφού αρκετοί διαγωνιζόμενοι από διάφορες χώρες δεν παρευρέθηκαν στην παρέλαση σημαιών κατά τη διάρκεια της πρόβας για τον τελικό του Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision 2024.
Τα νέα έρχονται μετά τη δημόσια διαμαρτυρίας της Alessandra Mele, της Νορβηγίδας τραγουδίστριας που είχε τον ρόλο του κριτή για λογαριασμό της Νορβηγίας, η οποία με ανάρτησή της ανακοίνωσε ότι αποσύρεται. Η Mele αποκάλυψε μια φλεγμονώδη κατάσταση που επισκίασε το φετινό μουσικό φεστιβάλ στο Μάλμο της Σουηδίας.
Σε μια ανάρτηση στο Instagram που δημοσίευσε το Σάββατο, είπε: «Το μότο της Eurovision είναι το United by music και ο λόγος που κάνω μουσική – για να ενώνω τους ανθρώπους. Αλλά αυτή τη στιγμή, είναι κενές λέξεις. Πραγματοποιείται Γενοκτονία. Ελεύθερη Παλαιστίνη».
Δεν ήταν όμως η μόνη: Η Bambie Thug, η Ιρλανδή διαγωνιζόμενη στη Eurovision, είχε ζητήσει νωρίτερα από τους διοργανωτές να απαντήσουν σε σχόλια που έγιναν στην ισραηλινή τηλεόραση πριν από την εμφάνισή τους στον ημιτελικό της Τρίτης, ανέφερε το Irish RTE.
Είπε ότι τα σχόλια παραβιάζουν τους κανόνες της Eurovision και ότι το Ισραήλ δεν θα πρέπει πλέον να επιτρέπεται να συμμετέχει στον διαγωνισμό.
«Ενώ περιμέναμε να βγούμε στη σκηνή δημιουργήθηκε μια κατάσταση που ένιωσα ότι έπρεπε να επιστήσω την προσοχή της EBU.
«Η EBU το έλαβε σοβαρά υπόψη και είχαμε μια συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει.
«Αυτό σημαίνει ότι θα χάσω την πρόβα τζενεράλε. Λυπάμαι όλους τους οπαδούς που ήρθαν να με δουν. Ελπίζω να σας δω από τη σκηνή απόψε», είπε η τραγουδίστρια, η οποία προηγουμένως φόρεσε παλαιστινιακό keffiyeh κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης, σύμφωνα με το SVT.
Τα σχόλια της Bambie Thug έρχονται αφού οι διοργανωτές της Eurovision αποφάσισαν να εκδιώξουν τον Ολλανδό τραγουδιστή το Σάββατο λόγω διαμάχης για ένα «περιστατικό», υποστηρίζοντας ότι η απόφασή τους δεν αφορούσε άλλον ερμηνευτή ή μέλος της αποστολής.
Η EBU ξεκίνησε έρευνα για τον Ολλανδό τραγουδιστή Joost Klein την Παρασκευή, αφού ακούστηκε να ζητά από την ισραηλινή διαγωνιζόμενη Eden Golan να δικαιολογήσει τη συμμετοχή της σε συνέντευξη Τύπου εν μέσω του εντεινόμενου πολέμου του Τελ Αβίβ στην πολιορκημένη Λωρίδα της Γάζας.
Ωστόσο, η EBU ισχυρίστηκε ότι η απόφασή της να αποκλείσει τον Κλάιν προήλθε από τις υποτιθέμενες λεκτικές απειλές του σε μια γυναίκα εργαζόμενη στην παραγωγή στον χώρο της εκδήλωσης στο Μάλμε το βράδυ της Πέμπτης.
Αντίδραση υψηλής σημειολογικής είχε και ο Γάλλος καλλιτέχνης Slimane, ο οποίος χρησιμοποίησε την πρόβα τζενεράλε ως ευκαιρία για να κάνει μια μικρή έκκληση ειρήνης από τη σκηνή. Διέκοψε το τραγούδι πριν από το τελευταίο ρεφρέν, λέγοντας: «Πρέπει να μας ενώνει η μουσική. Αυτό είναι για αγάπη και για ειρήνη, ευχαριστώ πολύ Ευρώπη!», σύμφωνα με SVT.
Η Ελληνίδα, Μαρίνα Σάττι έκανε μορφασμούς κατά τη συνέντευξη Τύπου, ενώ μιλούσε η Ισραηλινή Eden Golan, αλλά στη συνέχεια με βίντεο στο Instagram ανέφερε ότι δεν ήθελε να προσβάλει κανέναν, χωρίς όμως να ανακαλέσει.
Η βελγική τηλεόραση με παρέμβαση των εργαζομένων κατά τη συνέντευξη Τύπου μετέδωσε μήνυμα κατά του Ισραήλ, ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα.
Η κατάταξη στη Eurovision
Η Ελβετία με το Nemo και το τραγούδι “The Code” κέρδισε την πρωτιά στον 68ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision αφού συγκέντρωσε 591 βαθμούς.
Δεύτερη βγήκε η Κροατία με τον Baby Lasagna και το τραγούδι «Rim Tim Tagi Dim» που συγκέντρωσε 547 βαθμούς και τρίτη η Ουκρανία με τις Αlyona Αlyona και Jerry Heil να συγκεντρώνουν 453 ψήφους με το τραγούδι τους «Teresa & Maria». Την πεντάδα συμπληρώνουν η Γαλλία και το Ισραήλ.
«Το “The Code” αφορά το ταξίδι που ξεκίνησα με τη συνειδητοποίηση ότι δεν είμαι ούτε άνδρας ούτε γυναίκα. Το να βρω τον εαυτό μου ήταν μια μακρά και συχνά δύσκολη διαδικασία για μένα. Αλλά τίποτα δεν με κάνει να αισθάνομαι καλύτερα από την ελευθερία που κέρδισα συνειδητοποιώντας ότι είμαι non-binary» είχε αναφέρει το Nemo.
Η Ελλάδα κατέκτησε την 11η θέση, ενώ η Κύπρος τη 15η θέση. Ένα 12άρι έδωσε στην Ελλάδα η Ελβετία, ενώ η Κύπρος έδωσε στη χώρα μας 7 βαθμούς. Αντίστοιχα, η Ελλάδα έδωσε στην Κύπρο 10 βαθμούς και στην Ελβετία το 12άρι της.
Η τελική λίστα όμως διαμορφώθηκε από τις ψήφους του κοινού. Η Ελλάδα έλαβε από τον κόσμο 85 ψήφους και έτσι βρέθηκε στην 11 θέση με συνολικά 126 βαθμούς. Η Κύπρος πέρασε στην 15η θέση με 78 βαθμούς.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα:
Eurovision 2024: Μεγάλη νικήτρια η Ελβετία – Το Nemo με το “The Code” κέρδισε την Ευρώπη
Από τις στιγμές που ξεχώρισαν ήταν εκείνη κατά την οποία η Charlotte Perrelli, η Carola και η Conchita Wurst εμφανίστηκαν στη σκηνή της αρένας του Μάλμε για να αποδώσουν φόρο τιμής στους ABBA. Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τότε που οι ABBA κέρδισαν τον διαγωνισμό με το «Waterloo».
Εκτός από το αφιέρωμα για τους ABBA στη σκηνή εμφανίστηκε και η περυσινή νικήτρια του διαγωνισμού Loreen.
Στον τελικό συμμετείχαν συνολικά 25 χώρες και όχι 26, αφού η Ολλανδία αποκλείστηκε. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η EBU αναφέρει: «Θα θέλαμε να καταστήσουμε σαφές ότι, σε αντίθεση με ορισμένες αναφορές των μέσων ενημέρωσης και εικασίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτό το περιστατικό δεν αφορούσε κανέναν άλλο ερμηνευτή ή μέλος της αντιπροσωπείας. Διατηρούμε μια πολιτική μηδενικής ανοχής για ανάρμοστη συμπεριφορά στην εκδήλωσή μας και δεσμευόμαστε να παρέχουμε ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας για όλο το προσωπικό του Διαγωνισμού. Υπό αυτό το πρίσμα, η συμπεριφορά του Joost Klein προς ένα μέλος της ομάδας θεωρείται ότι παραβιάζει τους κανόνες του Διαγωνισμού».
