Σενάριο για δύο μειώσεις επιτοκίων εντός καλοκαιριού προωθεί ο Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος εντάσσεται στα “περιστέρια” της ΕΚΤ, ενώ στις προσεχείς συνεδριάσεις δεν αναμένονται κινήσεις στο μέτωπο των επιτοκίων, αλλά σε αυτό της οργάνωσης και διάρθρωσης του “οπλοστασίου” της ΕΚΤ.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια δύο φορές πριν τις καλοκαιρινές διακοπές του Αυγούστου και άλλες δύο φορές πριν από το τέλος του έτους, χωρίς να επηρεαστεί από τη Fed, δήλωσε στο Bloomberg ο Γιάννης Στουρνάρας.
«Πρέπει να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια σύντομα, ώστε η νομισματική μας πολιτική να μη γίνει πολύ περιοριστική», δήλωσε ο επικεφαλής της, σε συνέντευξή του στο Λονδίνο. «Είναι σκόπιμο να γίνουν δύο μειώσεις επιτοκίων πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές και τέσσερις κινήσεις κατά τη διάρκεια του έτους φαίνονται λογικές. Μέχρι στιγμής, συμφωνώ με τις προσδοκίες των αγορών».
Οι δηλώσεις Στουρνάρα θέτουν ταυτόχρονα δύο ζητήματα, αυτό της μείωσης των επιτοκίων και των προσδοκιών των αγορών. Μέχρι τώρα η ΕΚΤ είχε υιοθετήσει τη στάση ότι οι αγορές βιάζονται και αυτό δεν βοηθάει και ότι το ζήτημα των επιτοκίων είναι εκτός ατζέντας και θα συζητηθεί τον Ιούνιο. Υπ’ αυτό το πρίσμα η τοποθέτηση του Έλληνα κεντρικού τραπεζίτη γίνεται αντιληπτή ως προσπάθεια των “περιστεριών” να αναλάβουν ισχυρές διαπραγματευτικές θέσεις. Μέχρι πρότινος τέτοιες μαξιμαλιστικές θέσεις διατυπώνονταν ευκολότερα από τα γεράκια και αποτελούσε ένδειξη έλλειψης κυριαρχίας στο ΔΣ, καθώς η Λαγκάρντ και τα περισσότερα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής κατατάσσονται στα περιστέρια.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα οι περισσότερες αποφάσεις της ΕΚΤ λαμβάνονται είτε με ομοφωνία, είτε με ευρεία πλειοψηφία και με ελάχιστες διαφοροποιήσεις από μειοψηφίες προκειμένου να καταγραφεί και η άλλη άποψη και να υπάρξει αναλυτική συζήτηση που αιτιολογεί επαρκώς την απόφαση πολιτικής.
Καθώς όμως το σκηνικό αλλάζει, ιδιαίτερα στις συνεδριάσεις του Ιουνίου και του Ιουλίου, τα “περιστέρια” φαίνεται ότι κινούνται στρατηγικά και επιχειρούν να δημιουργήσουν δυναμική και εκτός συμβουλίου. Συνήθως, τέτοιες πρωτοβουλίες είναι τροχιοδεικτικές και επιστρατεύονται για να προετοιμάσουν τις αγορές και να καταγράψουν πολιτικές αντιδράσεις. Πρακτικά, οι δηλώσεις του Γιάννη Στουρνάρα είναι πρώιμες, δεδομένου ότι το ζήτημα των επιτοκίων θα τεθεί επί τάπητος τον Ιούνιο. Ωστόσο, μέχρι τότε η ΕΚΤ θα κληθεί να λάβει σειρά αποφάσεων πολιτικής για την συρρίκνωση του ισολογισμού, την απόσυρση εργαλείων και τον περιορισμό της ευελιξίας.
Συνδυαστικά, πλέον αναδιαρθρώνεται το πλήρες μίγμα και τα εργαλεία εφαρμογής νομισματικής πολιτικής, καθιστώντας τις μειώσεις επιτοκίων πιθανώς το λιγότερο ενδιαφέρον ζήτημα. Τα υπόλοιπα θέματα, όπως ο καθορισμός του επιπέδου των καταθέσεων, οι επαναγορές ομολόγων από το PEPP και το TLTRO και το εργαλείο κατά του κατακερματισμού των αγορών, αποτελούν ζητήματα που μπορεί να επηρεάσουν αμεσότερα και ευρύτερα το τραπεζικό σύστημα και κατ επέκταση τις συνθήκες δανεισμού στην Ευρωζώνη.
Auditor’s note: Τί έχει δείξει η έρευνα για τα “γεράκια’ και τα “περιστέρια”
Κατά πολλούς οι προσεγγίσεις των κεντρικών τραπεζιτών είναι αμφιλεγόμενες, όμως έρευνα που δημοσιεύθηκε από την ΕΚΤ παρουσιάζει στοιχεία σχετικά με το ρόλο που παίζει η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ στον τρόπο με τον οποίο οι δημοσιονομικές δαπάνες επηρεάζουν την οικονομία. Όταν η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) επηρεάζεται από “περιστέρια” καθυστερεί τις αυξήσεις των επιτοκίων, ενώ όταν κυριαρχούν τα “γεράκια” συσφίγγει τη νομισματική πολιτική πιο γρήγορα, μετά την αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών. Στην έρευνα αναδεικνύεται ότι η επικράτηση των “περιστεριών” αναπτύσσεται η οικονομία. Αντίθετα, η επιθετική απάντηση οδηγεί σε μείωση του ΑΕΠ αλλά ελέγχει αποτελεσματικά τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Πρόωρη η μείωση τον Απρίλιο
Η ΕΚΤ διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια την περασμένη εβδομάδα για τέταρτη συνεχόμενη συνεδρίαση, με τους αξιωματούχους να συγκλίνουν στο ότι ο Ιούνιος είναι η κατάλληλη συγκυρία για να αρχίσει η χαλάρωση.
Όπως μετέδωσε το Bloomberg, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ είναι πιο σίγουροι ότι ο πληθωρισμός οδεύει προς τον στόχο του 2%, αλλά αναζητούν περαιτέρω επιβεβαίωση πριν αποφασίσουν μειώσεις επιτοκίων.
Η κεντρική τράπεζα έχει προγραμματισμένες συνεδριάσεις νομισματικής πολιτικής στις 11 Απριλίου, 6 Ιουνίου και 18 Ιουλίου. Μετά από αυτό δεν συνεδριάζει ξανά παρά στις 12 Σεπτεμβρίου. Ο Στουρνάρας είναι γνωστό «περισέρι» στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, αν και πρόσφατα ευθυγραμμίστηκε με τα «γεράκια» στην ανάγκη να περιμένουν μέχρι τον Ιούνιο.
«Θα έχουμε ελάχιστες νέες πληροφορίες πριν τη συνεδρίαση του Απριλίου, ειδικά για τους μισθούς στις αρχές του 2024, αλλά θα λάβουμε πολλά περισσότερα στοιχεία πριν τη συνεδρίαση του Ιουνίου», είπε ο Γ. Στουρνάρας, απηχώντας τα σχόλια της προέδρου της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ την περασμένη εβδομάδα. «Νομίζω ότι για να μειώσουμε τα επιτόκια ήδη τον Απρίλιο, θα χρειαστεί να δούμε την οικονομία να καταρρέει και δεν το περιμένω».
Οι προσδοκίες των αγορών
Στον απόηχο των σχολίων, οι αγορές διατήρησαν τα στοιχήματά τους για πρώτη μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο, ακολουθούμενη από ακόμη δύο και πιθανότητα 70% για μια τέταρτη μείωση.
Ο κ. Στουρνάρας δήλωσε ότι «η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ πιο αδύναμη από την αναμενόμενη και οι κίνδυνοι είναι προς τα κάτω, ενώ ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά και οι κίνδυνοι είναι ισορροπημένοι».
Υποβάθμισε επίσης τις ισχυρές ονομαστικές αυξήσεις των μισθών, τονίζοντας ότι οι πραγματικοί μισθοί θα φτάσουν σε προ πανδημίας επίπεδα μόνο το 2025.
«Έτσι οι μισθοί συνεχίζουν να ακολουθούν, δεν οδηγούν αυτοί τον πληθωρισμό. Δεν πρέπει να μεγαλοποιούμε τον κίνδυνο ενός σπιράλ μισθών – τιμών», είπε. Ακόμη περισσότερο καθώς «η αύξηση των ονομαστικών μισθών μετριάζεται και τα κέρδη απορροφούν μέρος των αυξήσεων των μισθών.
Η μάχη “περιστεριών” – γερακιών
Η λήψη αποφάσεων στην ΕΚΤ είναι μια αρκετά σύνθετη διαδικασία, καθώς αν και λαμβάνονται με ευρεία, μεγάλη ή απόλυτη πλειοψηφία εν τούτοις η εμπέδωση των ισορροπιών αποτελεί μια ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση…
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε μήνα δεν ψηφίζουν όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Ψήφο σε όλες τις συνεδριάσεις έχουν μόνο η πρόεδρος και τα μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου. Αναλυτικά μπορείτε να δείτε εδώ ποιοί ψηφίζουν κάθε μήνα.
Συνοπτικά, το παρακάτω γράφημα δίνει μια αρκετά σαφή αίσθηση των μελών που ψηφίζουν και της έως τώρα στάσης τους. Ωστόσο, οι προηγούμενες αποφάσεις δεν αποτελούν προπομπό για τις επόμενες, καθώς το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ έχει συμφωνήσει ότι θα αποφασίζει καθοδηγούμενο από τα δεδομένα και τα στοιχεία.
Για παράδειγμα ο Γιάννης Στουρνάρας και ο Ηροδότου, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου δεν ψηφίζουν τον Ιούνιο και αμφότεροι είναι περιστέρια. Τον Ιούλιο δεν ψηφίζουν τρία γεράκια και ένα περιστέρι…
