Να σηματοδοτήσει την έμπρακτη στήριξή του στον Βόλοντμιρ Ζελένσκι επιχείρησε με την επίσκεψή του στην Οδησσό ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ακριβώς πριν την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του ΕΛΚ για τις Ευρωεκλογές και μετά την αποκάλυψη επικοινωνιών Γερμανών αξιωματικών.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που παραχώρησε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Βόλοντμιρ Ζελένσκι μπροστά από ένα βομβαρδισμένο κτίριο διοίκησης στην Οδησσό. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στη ρωσική επίθεση που δέχθηκε η Οδησσός τη στιγμή που βρισκόταν εκεί η ελληνική αποστολή.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε ιδιαίτερη ιστορική αναφορά στην Οδησσό και τη φιλική εταιρία, θέλοντας έτσι να δημιουργήσει νοητή σύνδεση εποχών και καταστάσεων. Είμαι διπλά συγκινημένος που βρίσκομαι σήμερα σε αυτήν την πόλη-μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού. Εδώ όπου η Φιλική Εταιρεία άναψε τη φλόγα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, με το σύνθημα “Ελευθερία ή Θάνατος”, αλλά και στον τόπο-σύμβολο όπου αντιστέκεται ο ουκρανικός λαός παλεύοντας για τη δική του ελευθερία.
Μαζί με τη Μαριούπολη, άλλωστε, η Οδησσός υπήρξε επί πολλούς αιώνες ζωτικός κόμβος του Ελληνισμού στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. Και είχα την ιδιαίτερη χαρά πριν από λίγο να συναντήσω εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας, που αποτελούν τη ζωντανή συνέχεια της μακραίωνης αυτής σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών μας. Και καθώς στις μέρες μας η πόλη αποτυπώνει τον αγώνα κατά της ρωσικής εισβολής και κατοχής, κάνει διπλούς τους δεσμούς που ενώνουν τα κράτη, τις κοινωνίες, αλλά και την κοινή ιστορική μας διαδρομή.
«Μας έκαναν μια ξενάγηση στο λιμάνι (…) Όταν ακούσαμε κάποιες σειρήνες και λίγο μετά όταν πηγαίναμε στα αυτοκίνητά μας ακούσαμε μια μεγάλη έκρηξη, είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην επίθεση.
Επίσης, ο κ Μητσοτάκης έδωσε και γεωοικονομική χροιά, αναφερόμενος στον ρόλο των λιμένων της Οδησσού και της Αλεξανδρούπολης, ως πύλες διασφάλισης της τροφοδοσίας τροφίμων.
Για μας είναι η καλύτερη υπενθύμιση ότι εδώ γίνεται πραγματικός πόλεμος. Κάθε μέρα. Ο οποίος δεν επηρεάζει μόνο το μέτωπο» ανέφερε ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του από την Οδησσό.
Με τις σχέσεις με τη Ρωσία να βρίσκονται σταθερά σε πολύ χαμηλό επίπεδο, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι της επίσκεψης είναι περιορισμένοι. Ωστόσο, ενδεχόμενη μεταφορά αντιαεροπορικών ή άλλου υψηλού προφίλ οπλισμού εκτιμάται ότι θα προκαλέσει νέες αναταράξεις.
Το τέλος της… ουδετερότητας
Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στη στάση της Ελλάδας όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Δεν μπορούσαμε να παραμείνουμε ουδέτεροι στην υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών» είπε χαρακτηριστικά και υπογράμμισε την ιδιαίτερη σημασία της Οδησσού για τους Έλληνες καθώς εκεί, περίπου 200 μέτρα από το σημείο που γινόταν η συνέντευξη Τύπου, βρίσκεται το ιστορικό κτίριο της Φιλικής Εταιρείας.
«Η Οδησσός είναι ταυτισμένη στη συνείδηση της πατρίδας με την αγώνα της ανεξαρτησίας, με την Ελληνική επανάσταση» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Στη διάρκεια των συνομιλιών, ο πρωθυπουργός επανέλαβε τη συνεχιζόμενη στήριξη της χώρας μας προς την Ουκρανία, καθώς και τη σταθερή στήριξη στην ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική προοπτική της. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε τη βούληση της Ελλάδας να συνδράμει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, με έμφαση στην Οδησσό, πόλη που έχει ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική σημασία για τη χώρα μας.
Εξετάστηκαν επίσης άλλοι τομείς συνεργασίας, όπως στον τομέα της ενέργειας, όπου η Ελλάδα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του νότιου διαδρόμου εφοδιασμού της Ευρώπης και αναπτύσσει τον κάθετο συνδετήριο διάδρομο για την καλύτερη κάλυψη των αναγκών των Βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης. Οι δύο ηγέτες μετέβησαν αμέσως μετά στο οικιστικό συγκρότημα που επλήγη πριν λίγες μέρες με συνέπεια τον θάνατο 12 αμάχων, περιλαμβανομένων πέντε παιδιών, όπου κατέθεσαν ανθοδέσμες στο μνημείο προς τιμήν των θυμάτων.
Οι S-300 ή TORM1;
Αναλυτές εστιάζουν στις δηλώσεις Ζελένσκι, όπου έγινε αναφορά στην ανάγκη συστήματος αεράμυνας, που κατά πολλούς φάνηκε να φωτογραφίζει τους ελληνικούς S-300 που είναι τοποθετημένοι στην Κρήτη.
Υπενθυμίζεται πως ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Blinken είχε αποστείλει στον Ιανουάριο του 2024 επιστολή στον Έλληνα πρωθυπουργό προτείνοντας τη μεταφορά ή την πώληση των όπλων με αντάλλαγμα τη βοήθεια από την Ουάσιγκτον ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων.
«Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα μπορεί να μεταβιβάσει ή να πουλήσει στην Ουκρανία.
Εάν αυτά ενδιαφέρουν την Ουκρανία και εκκρεμεί αξιολόγηση της κατάστασης και της αξίας τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε τις δυνατότητες πιθανής πρόσθετης χρηματοδότησης για τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις μέχρι το ποσό των 200 εκατομμυρίων δολαρίων», ανέφερε ο Blinken στην επιστολή του.
Βέβαια, η Ελλάδα διαθέτει και άλλα αντιαεροπορικά συστήματα ρωσικής κατασκευής, τα TORM1, η επιχειρησιακή κατάσταση των οποίων είναι αμφιλεγόμενη.
Η αντίδραση της Ρωσίας
Ειρήσθω εν παρόδω η Μόσχα έχει προειδοποιήσει σε αυστηρούς τόνους την Αθήνα να μην μεταφέρει τους S-300 στην Ουκρανία, λέγοντας ότι θα ήταν «παράλογη επίδειξη εχθρότητας προς τη Ρωσία».
«Μια τέτοια κίνηση της Αθήνας δεν θα ήταν μόνο μια παράλογη επίδειξη εχθρότητας προς τη Ρωσία, αλλά και ένα επικίνδυνο βήμα προς τα δικά της εθνικά συμφέροντα, καθώς η ελληνική κοινή γνώμη είναι ήδη ανήσυχη», έχει διαμηνύσει η ρωσική διπλωματία.
Tι δήλωσε ο Zelensky
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky σχολίασε τη σημερινή πυραυλική επίθεση στην Οδησσό.
Όπως είπε, υπάρχουν νεκροί και τραυματίες.
«Είδαμε το χτύπημα σήμερα. Βλέπετε με ποιον έχουμε να κάνουμε, δεν τους νοιάζει πού θα χτυπήσουν.
Ξέρω ότι υπήρξαν θύματα σήμερα, δεν ξέρω ακόμη όλες τις λεπτομέρειες, αλλά ξέρω ότι υπάρχουν νεκροί και τραυματίας», είπε ο Zelensky.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας σημείωσε ότι η χώρα του χρειάζεται ένα σύστημα αεράμυνας
«Αυτοί είναι στρατιωτικοί, πολίτες, διεθνείς επισκέπτες – δεν τους νοιάζει.
Είναι είτε τρελοί είτε έχουν τον απόλυτο έλεγχο του τι κάνει ο τρομοκρατικός στρατός τους.
Αυτό δείχνει ότι πρέπει πρώτα να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας.
Αναλυτικά οι δηλώσεις του πρωθυπουργού από την Οδησσό:
«Αξιότιμε κύριε πρόεδρε, φίλε Βολοντίμιρ, ευχαριστώ και εκ μέρους της αντιπροσωπείας μας γι’ αυτήν την πολύ ζεστή υποδοχή. Θα ξεκινήσω εκφράζοντας τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια για τον αποτρόπαιο βομβαρδισμό της 2ας Μαρτίου κατά αστικών συγκροτημάτων εδώ στην Οδησσό.
Τον αποτροπιασμό μας για τις ενέργειες της Ρωσίας κατά της χώρας σας τον έχουμε εκφράσει πολλές φορές, αλλά δεν θα σταματήσει ποτέ να μας προκαλεί οδύνη τέτοιος βαθμός βιαιότητας και βαρβαρότητας, που οδηγεί στον θάνατο αμάχους, μικρά παιδιά, ακόμα και βρέφη.
Περιηγηθήκαμε σήμερα εδώ στην Οδησσό, επισκεφθήκαμε τον τόπο της ρωσικής επίθεσης και μου εντυπώθηκε ξεκάθαρα από τη μία η εικόνα της καταστροφής που έχετε υποστεί αλλά από την άλλη και η εικόνα της ανθεκτικότητας και της γενναιότητας του ουκρανικού λαού.
Και είμαι διπλά συγκινημένος που βρίσκομαι σήμερα σε αυτήν την πόλη-μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού. Εδώ όπου η Φιλική Εταιρεία άναψε τη φλόγα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, με το σύνθημα “Ελευθερία ή Θάνατος”, αλλά και στον τόπο-σύμβολο όπου αντιστέκεται ο ουκρανικός λαός παλεύοντας για τη δική του ελευθερία.
Μαζί με τη Μαριούπολη, άλλωστε, η Οδησσός υπήρξε επί πολλούς αιώνες ζωτικός κόμβος του Ελληνισμού στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. Και είχα την ιδιαίτερη χαρά πριν από λίγο να συναντήσω εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας, που αποτελούν τη ζωντανή συνέχεια της μακραίωνης αυτής σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών μας. Και καθώς στις μέρες μας η πόλη αποτυπώνει τον αγώνα κατά της ρωσικής εισβολής και κατοχής, κάνει διπλούς τους δεσμούς που ενώνουν τα κράτη, τις κοινωνίες, αλλά και την κοινή ιστορική μας διαδρομή.
Η παρουσία μου εδώ αντανακλά, πιστεύω, τον σεβασμό όλου του ελεύθερου κόσμου προς τον ηρωικό λαό σας. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει τη δέσμευση της πατρίδας μου, της Ελλάδας, να παραμείνει στο πλευρό σας. Συμπαραστάτης στη δίκαιη προσπάθεια να υπερασπιστείτε το έδαφός σας, την εθνική σας κυριαρχία, αλλά και την αξιοπρέπεια των δεκάδων εκατομμυρίων πολιτών της Ουκρανίας.
Είναι μία στάση αρχής, την οποία τηρήσαμε με συνέπεια από την πρώτη στιγμή, τόσο διμερώς, όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Ηνωμένων Εθνών. Γιατί τον 21ο αιώνα κανείς πόλεμος δεν μπορεί να ματώνει την καρδιά της Ευρώπης. Ούτε να παραβιάζει με βία το Διεθνές Δίκαιο και κυρίως τα καθορισμένα σύνορα και την εδαφική ακεραιότητα μίας ανεξάρτητης χώρας.
Γνωρίζετε καλά, αγαπητέ Βολοντίμιρ, ότι η χώρα μου υπερασπίζεται διαχρονικά την ειρήνη, απορρίπτοντας τον όποιο ανιστόρητο αναθεωρητισμό. Πολύ περισσότερο καθώς και η ίδια έχει στο παρελθόν βρεθεί αντιμέτωπη με επιθετικότητα. Και σε καιρούς που ο αυταρχισμός και ο δεσποτισμός αποτελούν μαύρες κηλίδες στο χάρτη και στον πολιτισμό μας.
Δεν χρειάζεται, λοιπόν, καμία άλλη ερμηνεία η συμμετοχή της Ελλάδας στην αμυντική συνδρομή της Ευρώπης στην Ουκρανία. Οπως και στην πολύπλευρη προσπάθεια που κάνει η χώρα σας για να αντέξει και να ανασυγκροτηθεί εν μέσω μαχών, εν μέσω βομβαρδισμών που κρατούν ήδη δύο χρόνια.
Είναι μια βοήθεια για την οποία η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει διαθέσει κοντά στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ και η Ελλάδα υπήρξε πρωταγωνίστρια στην πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου –πάρθηκε με κάποιες δυσκολίες και καθυστερήσεις– για την εκταμίευση ενός πρόσθετου ποσού, ύψους 50 δισ. ευρώ, για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Γιατί σωστά είπε ο κ. πρόεδρος ότι η Ουκρανία χρειάζεται προβλεψιμότητα, όχι απλά βραχυπρόθεσμη, αλλά και μεσοπρόθεσμη. Και πριν από ένα μήνα μάλιστα οργανώσαμε στην Αθήνα, μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το ειδικό Συνέδριο για την Ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, με συμμετοχή δεκάδων επιχειρήσεων.
Ενώ τα λιμάνια μας, και κυρίως αυτό της Αλεξανδρούπολης έχει πλέον εξελιχθεί σε έναν βασικό κόμβο για τις διεθνείς μεταφορές, από αλλά και προς τη δοκιμαζόμενη χώρα σας. Και φυσικά η Οδησσός αποτελεί μία περιοχή πρώτης προτεραιότητας και στην οποία θέλουμε να επικεντρώσουμε τα ελληνικά προγράμματα ανασυγκρότησης.
Κύριε πρόεδρε, στηρίζουμε την ευρωπαϊκή και την ευρωατλαντική προοπτική σας, πιστεύοντας ότι οι προϋποθέσεις τους θα αποτελέσουν τελικά ένα κέρδος για όλους τους Ουκρανούς. Είναι κάτι το οποίο επιβεβαιώνει και η εμπειρία όλων των κρατών-μελών της Ευρώπης. Γι’ αυτό και οι δικές σας ταχύτητες προς τις ευρωπαϊκές δομές θα πρέπει τώρα να αυξηθούν.
Και γνωρίζετε τέλος, κ. πρόεδρε, πως έχουμε ταχθεί υπέρ της “Φόρμουλας για την Ειρήνη”, αυτού του ειρηνευτικού σχεδίου των δέκα σημείων το οποίο έχετε εκπονήσει και θα είμαστε και εμείς παρόντες στην επικείμενη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη, όχι μόνο γιατί δεν πρέπει να σβήσει η ελπίδα της ειρήνης στην Ουκρανία, αλλά γιατί η Ελλάδα και ο κόσμος την έχουμε ανάγκη.
Φίλε Βολοντίμιρ, ευχαριστώ και πάλι για τη φιλοξενία. Η Ελλάδα θα εξακολουθεί να στηρίζει την Ουκρανία σε αυτόν τον δίκαιο αγώνα για την προάσπιση της εθνικής της ακεραιότητας. Και το ότι είμαι προσωπικά εδώ στην Οδησσό τώρα, σημαίνει ότι ο Ελληνισμός θα είναι πάντα εδώ, όπως εξάλλου το θέλει η κοινή μας ιστορία».
Ερώτηση: Βρισκόμαστε πλέον δύο χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή και αυτό που διαπιστώνεται είναι ένα είδος κόπωσης του ουκρανικού λαού αλλά και κόπωσης, αν μου επιτρέπετε, της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. Ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται, έχουμε και πολιτικές ηγεσίες οι οποίες ζυγίζουν το πολιτικό κόστος της στήριξης της Ουκρανίας υπό τον φόβο της ανόδου ακραίων δυνάμεων.
Ηθελα να σας ρωτήσω, πόσο σας προβληματίζει αυτή η ατμόσφαιρα και αν είχατε την ευκαιρία να απευθυνθείτε στους σκεπτικιστές τι ακριβώς θα λέγατε.
Και, κ. Μητσοτάκη, γιατί επισκέπτεστε σήμερα την Οδησσό και όχι το Κίεβο; Σας ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Επισκέπτομαι την Οδησσό και όχι το Κίεβο, σε συνεννόηση με τον πρόεδρο Ζελένσκι, όχι μόνο για να βρεθώ και να ζήσω ο ίδιος την εμπειρία τού να βρίσκεσαι στην πρώτη γραμμή αυτού του πολέμου, αλλά και γιατί, όπως είπα, η Οδησσός είναι ταυτισμένη στη συνείδηση της πατρίδας μας με τον αγώνα για ανεξαρτησία, με την Ελληνική Επανάσταση, καθώς εδώ συγκροτήθηκε η Φιλική Εταιρεία και δρομολογήθηκαν οι εξελίξεις που οδήγησαν τελικά στην ανεξαρτησία της πατρίδας μου.
Βρίσκομαι όμως εδώ για ένα λόγο ακόμα: για να καταδείξω και την οικονομικά πολύ μεγάλη σημασία της Οδησσού ως του βασικού λιμανιού των ουκρανικών εξαγωγών προς την Ευρώπη και προς τον κόσμο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί ανοιχτός αυτός ο δίαυλος της ναυσιπλοΐας για να μπορεί η Ουκρανία να εξάγει τα προϊόντα της, έτσι ώστε να μπορεί να έχει και πρόσθετα έσοδα και με αυτό τον τρόπο να στηρίζεται και η οικονομία της, η οποία προφανώς δοκιμάζεται από αυτόν τον διετή πόλεμο.
Τέλος, στο πρώτο σας ερώτημα θα σας απαντούσα ότι ο πόλεμος αυτός μας αφορά όλους, αφορά όλους τους Ευρωπαίους. Πριν από δύο χρόνια έγινε το αδιανόητο: ξεκίνησε ένας πόλεμος ουσιαστικά στην καρδιά της Ευρώπης. Από μία επιθετική δύναμη η οποία αμφισβήτησε το Διεθνές Δίκαιο και παραβίασε με τη χρήση των όπλων τα αναγνωρισμένα σύνορα μιας άλλης χώρας.
Δεν μπορούμε, λοιπόν, ούτε να στεκόμαστε σιωπηλοί ούτε να παραμένουμε ουδέτεροι σε αυτόν τον αγώνα που δίνει η Ουκρανία για την υπεράσπιση του πυρήνα των ευρωπαϊκών αξιών.
Και γι’ αυτό και η Ευρώπη συνολικά, παρέμεινε και παραμένει –και θέλω να διαβεβαιώσω τον πρόεδρο Ζελένσκι σε αυτό– ενωμένη στον αγώνα που δίνει για να στηρίζει την Ουκρανία στο νόμιμο δικαίωμα της άμυνας απέναντι στη ρωσική εισβολή. Και γι’ αυτό και κάθε χώρα κάνει το καλύτερο που μπορεί –συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα σε αυτό– αναγνωρίζοντας τις ανάγκες της Ουκρανίας και τις δικές μας δυνατότητες, έτσι ώστε με σταθερό τρόπο να μπορούμε να ενισχύουμε την Ουκρανία με εκείνο το αμυντικό υλικό το οποίο έχει τόσο πολύ ανάγκη».
«Ημασταν στο λιμάνι της Οδησσού και ο πρόεδρος Ζελένσκι και το επιτελείο του μας έκαναν μία ξενάγηση, εξηγώντας μας από τη μία τη σημασία του λιμανιού για τις εξαγωγές της Ουκρανίας και από την άλλη δείχνοντάς μας τις σημαντικές ζημιές τις οποίες έχει υποστεί αυτή η κρίσιμη υποδομή, όταν ακούσαμε κάποιες σειρήνες. Kαι λίγο μετά, καθώς μπαίναμε στα αυτοκίνητά μας, ακούσαμε και μία μεγάλη έκρηξη, δήλωσε ο πρωθυπουργός ύστερα από ερώτηση.
Και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι αυτό για εμάς είναι η καλύτερη, ζωντανότερη υπενθύμιση ότι εδώ γίνεται πραγματικός πόλεμος. Κάθε μέρα γίνεται πόλεμος, ο οποίος δεν επηρεάζει μόνο το μέτωπο, τους στρατιώτες, επηρεάζει αθώους συμπολίτες μας. Επηρεάζει, όπως βλέπετε εδώ. Καταστρέφονται πολιτιστικά μνημεία τεράστιας αξίας.
Και νομίζω ότι αυτός είναι και ένας λόγος παραπάνω που όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να έρθουν στην Ουκρανία. Διότι είναι άλλο να βλέπει κανείς, να ακούει την περιγραφή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή από τον πρόεδρο Ζελένσκι με τον οποίο επικοινωνούμε τακτικά και είναι τελείως διαφορετικό να βιώνει κανείς την εμπειρία του πολέμου από πρώτο χέρι».
