Σε τροχιά αναπόδραστων εξελίξεων έχει εισέλθει πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα περιόρισε τα περιθώρια ελιγμών του Στέφανου Κασσελάκη, ο οποίος αν και είναι βέβαιο ότι θα επανεκλεγεί εφόσον ζητήσει ανανέωση της εντολής, πάντα όμως είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο η αποσυσπείρωση που πυροδότησε η εκλογή του να εμπεδωθεί σε μια ακόμη εκλογική διαδικασία…
Η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε εσωκομματικές εκλογές, ως λύση για την αμφισβήτηση του Στέφανου Κασσελάκη και με στόχο να ανασχέσει τη δυναμική αποσυσπείρωσης του κόμματος, μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι.
Η επανεκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θεωρείται βέβαιη ανεξαρτήτως αντιπάλου, ενώ ο όποιος επιλέξει ή επιλεγεί για να τον αμφισβητήσει στην ουσία θα το πράξει για να κατοχυρώσει τη θέση του και να αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς εσωκομματικά. Υπ’ αυτό το πρίσμα και με νωπή ακόμη την εντολή που έλαβε ο Στέφανος Κασσελάκης στο προηγούμενο συνέδριο τα ζητήματα που εγείρονται και θα μπορούσε να λύσει η νέα εσωκομματική εκλογική διαδικασία είναι δύο: Η ανάσχεση της αποσυσπείρωσης και η εσωστρέφεια.
Κάτω από αυτά όμως κρέμονται και αρκετά οργανωτικού χαρακτήρα και με πολιτική ουσία θέματα: Η διαμόρφωση του νέου οργανογράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, με κεντρικό την επιλογή γραμματέων, η εκλογή στελεχών για το Πολιτικό Γραφείο και η νέα Κεντρική Επιτροπή. Μετά θα ακολουθήσουν οι υποψηφιότητες για τις ευρωεκλογές και η επιλογή κεντρικών πολιτικών γραμμών και των εκφραστών τους.
Ο οδικός χάρτης προς την κρίση
Αν και ο Στέφανος Κασσελάκης μέχρι στιγμής έχει επιδείξει παντελή αδιαφορία για τα όργανα -όπως άλλωστε και ο Αλέξης Τσίπρας- αντιμετωπίζει την κλιμακούμενη κριτική από τους εσωκομματικούς θεσμούς, τους οποίους όμως κληρονόμησε από τον προκάτοχό του, ο οποίος είχε τοποθετήσει εκεί τη φρουρά του και είχε αποδεχθεί και εκπροσώπους τάσεων… Μετά την παραίτηση Τσίπρα, την εκλογή Κασσελάκη -όντας εξωκοινοβουλευτικός- και την διάσπαση, τα μέλη της “προεδρικής φρουράς” του Αλέξη Τσίπρα ήταν μεν λοχαγοί αλλά χωρίς στρατηγό, ρόλος που σε πολλές περιστάσεις είναι πιο επιδραστικός και λιγότερο απολογητικός από αυτόν του αρχηγού. Έτσι, ενός του κόμματος δημιουργήθηκε η λογική του στελεχιακού αυτονομισμού. Με δεδομένο ότι η αποδυναμωμένη θεσμικά και αποστεωμένη πολιτικά Κεντρική Επιτροπή δεν είχε πλέον ως σημείο αναφοράς τις οργανώσεις βάσης που έχουν αποσαρθρωθεί, η ΠΓ ήταν το μόνο όργανο με στελέχη που διέθεταν τον έλεγχο μηχανισμών εξουσίας και με αυτούς διαπραγματεύονταν με τον Στέφανο Κεσσελάκη.
Ο νέος πρόεδρος, αρχικά έδειξε πρόθυμος για πολιτικά deals εντός του ΣΥΡΙΖΑ, πρώτα τον Παύλο Πολάκη, μετά με τον Νίκο Παππά και μετά σε μικρότερη κλίμακα με άλλους. Σύντομα διαπίστωσε ότι οι πολιτικές συμφωνίες αυτές περιόριζαν την σφυρηλάτηση της ηγετικής του προσωπικότητας και τον έκαναν να φαίνεται παρακολούθημα τον εσωκομματικών ηγητόρων. Έτσι αποφάσισε να σπάσει τις άβολες εξαρτήσεις και να επιδιώξει ad hoc συναινέσεις. Χωρίς δικά του στελέχη όμως στον μηχανισμό και ενόψει δύσκολων πολιτικών αποφάσεων ο Στέφανος Κασσελάκης διαπίστωσε ότι οι πρωτοβουλίες του δεν έχουν αντίκτυπο πέραν του ορόφου που έχει το γραφείο του στην Κουμουνδούρου.
Το πατρονάρισμα Τσίπρα και η προσπάθεια διαφυγής
Η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα λίγο πριν την έναρξη του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ και ενώ είχε προαποφασίσει ότι δεν θα παρακολουθούσε την ομιλία του Στέφανου Κασσελάκη ήταν ηγετική, κι όσο κι αν αυτό αρέσει στη βάση, για τον Στέφανο Κασσελάκη ήταν… πατρονάρισμα.
Στην ομιλία του ενώπιον του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε επίκληση στους προεδρικούς του Τσίπρα, αποδίδοντας ευθύνες για την κατάρρευση από το 32 στο 18% στους υπονομευτές του και κατ επέκταση για τη δική του δημοσκοπική κατάρρευση στους νέους υπονομευτές. Προανήγγειλε καταστατικό συνέδριο, χωρίς όμως να θέσει τα ζητήματα, μίλησε για αμφισβήτησή του, αλλά απέφυγε να προκηρύξει νέες εσωκομματικές εκλογές, πετώντας το μπαλάκι σε όποιον θέλει να τον αμφισβητήσει. Επίσης, δήλωσε ότι δεν μπορεί να είναι πρόεδρος υπό προθεσμία, ότι οι Ευρωεκλογές δεν θα είναι η λυδία λίθος του και ότι χρειάζεται χρόνο για να αποδώσει.
Με τον τρόπο αυτό ο Στέφανος Κασσελάκης θα προσπαθήσει να αποφύγει μια νέα εσωκομματική εκλογική διαδικασία, ενώ μέσω του καταστατικού συνεδρίου θα επιχειρήσει να απομακρύνει τους αμφισβητίες και ανυπάκουους, διαμορφώνοντας ο ίδιος την προσωπικότητα των οργάνων, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο κίνδυνος μιας νέας εκλογικής διαδικασίας
Όπως αποδείχθηκε και με το συνέδριο, η αποχώρηση των στελεχών που συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά δημιούργησε μεγάλα δομικά κενά στον ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία υποτιμήθηκαν αρχικά με αποτέλεσμα ο κομματικός μηχανισμός να μην είναι σε θέση να τηρήσει το καταστατικό και να προετοιμάσει το συνέδριο, ούτε θεματικά, ούτε σε συμμετοχές. Έτσι επιλέχθηκαν μια σειρά από εξωθεσμικές διαδικασίες, τόσο στον διάλογο, όσο και στην συμμετοχή των στελεχών.
Με το κόμμα σε αποσύνθεση, η προκήρυξη νέων εκλογών, τέσσερις μήνες μετά τις προηγούμενες θα μπορούσε να έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το προσδοκώμενο: Αντί να ανακόψει την τάση αποσυσπείρωσης να την αποτυπώσει στη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία. Κάτι τέτοιο, θα οδηγούσε σε ντε φάκτο αποδυνάμωση του προέδρου που θα εκλεγεί. Με δεδομένο ότι ο Στέφανος Κασσελάκης θα ήταν το απόλυτο φαβορί σε μια τέτοια διαδικασία, η χαμηλότερη συμμετοχή θα σήμαινε ότι “έτρεξε μόνος του και βγήκε δεύτερους”
Επίσης, μια νέα εκ των έσω αμφισβήτηση από άλλους υποψηφίους, θα τον ανάγκαζε σε νέες πολιτικές συμφωνίες, ενώ ακόμη προσπαθεί να ξεφύγει από τις προηγούμενες. Συνεπώς, ο Στέφανος Κασσελάκης επιμένει στη λογική της νωπής εντολής, πετά το μπαλάκι για νέες εσωκομματικές εκλογές στους υπονομευτές και με την αναγνώριση του εσωτερικού μετώπου απέναντί του επιχειρεί να ενισχύσει τη συσπείρωση της βάσης στο πρόσωπό του. Αυτή τη δυναμική θα επιχειρήσει να μοχλεύσει στο καταστατικό συνέδριο για να επιβάλλει αλλαγές στα πρόσωπα που στελεχώνουν τα όργανα, τη δομή και την νομιμοποίηση των οργάνων και να αποκτήσει τα “κλειδιά” της κομματικής δομής.
Auditor’s note
Το Crisis Monitor είχε από την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη επισημάνει ότι δεν θα μπορέσει να αναλάβει εύκολα τον έλεγχο του κόμματος και ότι οι αναγκαίες -εκείνο τον καιρό- πολιτικές συμφωνίες υπονόμευαν ουσιαστικά το ηγετικό του προφίλ, μεταθέτοντας το κέντρο βάρους για τη λήψη αποφάσεων σε κύκλους έξω από το γραφείου του, οι οποίοι δεν ήταν πάντα ομόκεντροι.
