Μπροστά σε νέα μεταναστευτική κρίση βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με έγγραφο της Frontex, η οποία έχει καταγράψει τις αυξημένες ροές από τη δυτική Αφρική, όπου οι χώρες αποστσαθεροποιούνται η μία μετά την άλλη, με τη βοήθεια και εξωγενών παραγόντων.
Η παράτυπη μετανάστευση στην Ε.Ε. από τη Δυτική Αφρική αυξήθηκε πάνω από δέκα φορές σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο, σύμφωνα με τη συνοριακή υπηρεσία Frontex, η οποία αναμένει ότι οι συνολικές αφίξεις θα αυξηθούν το 2024 και λέει ότι η πλήρης διακοπή της παράτυπης μετανάστευσης είναι αδύνατη.
Τα στοιχεία και οι τάσεις δείχνουν ότι καθώς οι χώρες αποσταθεροποιούνται και η προσοχή της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένη στα πιο πιεστικά μέτωπα της Ουκρανίας και της Λωρίδας της Γάζας, η μετανάστευση από την Αφρική κλιμακώνεται και μάλιστα με εκθετικό ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι οι μηχανισμοί συγκράτησης και αντιμετώπισης που έχουν διαμορφωθεί σύντομα θα πάψουν να είναι λειτουργικοί.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, οι πρώτες χώρες προορισμού είναι η Ισπανία και η Ιταλία, δύο χώρες με μεγάλη δύναμη σε όλα τα επίπεδα άσκησης πολιτικής στην Ευρώπη. Όπερ σημαίνει ότι εφόσον υπάρχει και εξωτερική συμμετοχή στην αποσταθεροποίησης της δυτικής Αφρικής, τότε ο στόχος θα μπορούσε να είναι η άσκηση πίεσης σε αυτές τις χώρες, ώστε να αποτελέσουν με τη σειρά τους μοχλό πίεσης για άλλα μέτωπα.
Τί είπε ο επικεφαλής της Frontex
Ο επικεφαλής της Frontex, Χανς Λάιτενς, μίλησε στο Reuters ενόψει επίσκεψης ευρωπαϊκού κλιμακίου στη Μαυριτανία, η οποία πρόσφατα έγινε σημαντικό σημείο εκκίνησης για την Ευρώπη.
Ερωτηθείς σχετικά με τις εκλογές στην Ε.Ε. τον Ιούνιο, στις οποίες η μετανάστευση αποτελεί κορυφαίο ζήτημα, είπε στο Reuters ότι η πλήρης διακοπή των παράτυπων αφίξεων δεν ήταν ρεαλιστική. «Η μετανάστευση είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Πρέπει να το διαχειριστούμε», τόνισε, συμπληρώνοντας ότι του φαίνεται αδύνατο το σενάριο της πλήρους διακοπής των μεταναστευτικών ροών.
Ο ίδιος επισήμανε ότι η εύρυθμη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. είναι σημαντικό μέρος ενός ευρύτερου «ευρωπαϊκού χαρτοφυλακίου» που απαιτείται για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής και τόνισε την ανάγκη για αναπτυξιακή βοήθεια της Ε.Ε. σε ξένες χώρες.
Τα στοιχεία
Πέρσι, η Frontex κατέγραψε 380.000 παράτυπες συνοριακές διελεύσεις, τις υψηλότερες από το 2016. «Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει νέα τάση όσον αφορά τη μείωση των αριθμών», είπε, αναμένοντας ότι περισσότεροι άνθρωποι από την υποσαχάρια Αφρική θα επιδιώξουν να φτάσουν στην Ευρώπη, ενώ η κατάσταση των Παλαιστινίων που εγκατέλειψαν τη Γάζα είναι αβέβαιη.
Οσοι φεύγουν από πολέμους έχουν δικαίωμα ασύλου στην Ε.Ε., στην οποία έχουν καταφύγει εκατομμύρια Ουκρανοί μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022. Οι Αφρικανοί θεωρούνται ως επί το πλείστον μετανάστες εργασίας και η Ε.Ε. θέλει να κρατήσει κλειστή τη δίοδο σε τέτοιες αφίξεις.
Σύμφωνα με το Reuters, που είδε τα στοιχεία του Ιανουαρίου από την Frontex, η διαδρομή του Ατλαντικού είναι το πιο πολυσύχναστο μονοπάτι παράτυπης μετανάστευσης προς την Ε.Ε., αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ των συνολικών σχεδόν 14.000 αφίξεων τον περασμένο μήνα.
Συνολικά, οι παράτυπες αφίξεις μειώθηκαν οριακά από έτος σε έτος και κατά το ένα τρίτο από τον Δεκέμβριο.
Η αντιμεταναστευτική ρητορική έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την Ε.Ε. από τότε που περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι –κυρίως Σύροι πρόσφυγες– έφτασαν το 2015.
Ρεκόρ αφίξεων
Ο Λάιτενς είπε ότι η αύξηση του αριθμού των επιστροφών όσων δεν δικαιούνται άσυλο είναι το κλειδί για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων.
Είπε, επίσης, ότι η Frontex δεν έχει εντολή να εμπλακεί στην Αλβανία στο πλαίσιο μιας νέας συμφωνίας με την Ιταλία για την κατασκευή κέντρων για τους μετανάστες εκεί. Τα κέντρα αυτά αποτελούν μέρος των προσπαθειών της Ρώμης να μειώσει τη μετανάστευση.
Επί του προκατόχου του Λάιτενς, ο οποίος τελικά παραιτήθηκε εν μέσω κριτικής, η Frontex αντιμετώπισε πολλαπλές κατηγορίες για συμμετοχή σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Υστερα από σχεδόν ένα χρόνο στη θέση του, ο Λάιτενς τόνισε ότι επιθυμεί η Frontex να έχει τα ανθρώπινα δικαιώματα ως «μέρος του DNA του». «Εάν υπάρξουν παραβιάσεις, θα υπάρξουν συνέπειες», υπογράμμισε.
