Επικοινωνιακή στρατηγική που στοχεύει να πείσει τις αγορές ότι το ενδεχόμενο πρόωρης μείωσης των επιτοκίων δεν βρίσκεται επί τάπητος, ακολουθεί η ΕΚΤ σε μια προσπάθεια να μεγιστοποιήσει την αποδοτικότητα της νομισματικής πολιτικής μέσω του επικοινωνιακού πολλαπλασιαστή.
Η Κριστίν Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι τα επιτόκια της ΕΚΤ είναι σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα και ότι η συζήτηση για ενδεχόμενη μείωσή τους δεν έχει ανοίξει ακόμη. Αν και η πρόεδρος της ΕΚΤ έχει επαναλάβει τα ίδια και στο παρελθόν, οι αγορές μέχρι πρότινος έδιναν αυξημένες πιθανότητες στη μείωση των επιτοκίων μετά τη Fed τον Απρίλιο.
Τόσο η Fed όσο και η ΕΚΤ έχουν απορρίψει τα σενάρια για μειώσεις στα επιτόκια στις αρχές του 2024, επισημαίνοντας ότι τέτοιες συζητήσεις δεν είναι πρόωρες αλλά και βλαπτικές για την αποδοτικότητα της πολιτικής τους.
Παρά τις επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων, η Κριστίν Λαγκάρντ απέφυγε να δώσει κάποιο χρονικό στίγμα ως προς το πότε θα λάβουν χώρα οι πρώτες κινήσεις χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, χαρακτηρίζοντας τη σχετική συζήτηση «πρώιμη». Παρέπεμψε μάλιστα σε προηγούμενη δήλωσή της στο Bloomberg, όπου η πρόεδρος της ΕΚΤ είχε σημειώσει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βρίσκονται «στον σωστό δρόμο» στον αγώνα ενάντια στον πληθωρισμό «αλλά πρέπει να είμαι επιφυλακτική, διότι λέμε επίσης ότι εξαρτόμαστε από τα δεδομένα και ότι υπάρχει ακόμη ένα επίπεδο αβεβαιότητας και ορισμένοι δείκτες που δεν έχουν εδραιωθεί στο επίπεδο όπου θα θέλαμε να τους δούμε».
Ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας έχει σκιαγραφήσει τον οδικό χάρτη της ΕΚΤ για τα επιτόκια, τοποθετώντας τη μείωση στο δεύτερο ή τρίτο τρίμηνο του έτους.
Δηλώσεις Λαγκάρντ
«Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα που, αν διατηρηθούν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην επίτευξη αυτού του στόχου», σημείωσε η Λαγκάρντ.
«Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά μας επιτόκια θα διαμορφώνονται σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού», πρόσθεσε. «Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής».
Ο στόχος για τον πληθωρισμό
«Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαίωσαν σε γενικές γραμμές την προηγούμενη εκτίμησή μας για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού», σημείωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ. «Πέρα από μια ανοδική επίδραση της βάσης στον πληθωρισμό που σχετίζεται με την ενέργεια, η πτωτική τάση του υποκείμενου πληθωρισμού συνεχίστηκε και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας συνεχίζουν να μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης. Οι σφιχτές συνθήκες χρηματοδότησης μειώνουν τη ζήτηση, και αυτό συμβάλλει στη μείωση του πληθωρισμού.
»Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα που, αν διατηρηθούν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά μας επιτόκια θα διαμορφώνονται σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί.
»Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.»
Η οικονομική δραστηριότητα
«Η οικονομία της ζώνης του ευρώ ενδέχεται να έχει παραμείνει στάσιμη το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Τα εισερχόμενα στοιχεία εξακολουθούν να σηματοδοτούν αδυναμία στο εγγύς μέλλον. Ωστόσο, ορισμένοι εμπροσθοβαρείς δείκτες ερευνών υποδηλώνουν ανάκαμψη της ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα.
»Η αγορά εργασίας έχει παραμείνει εύρωστη. Το ποσοστό ανεργίας, στο 6,4% τον Νοέμβριο, έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από τη δημιουργία της ευρωζώνης και περισσότεροι εργαζόμενοι έχουν εισέλθει στο εργατικό δυναμικό. Ταυτόχρονα, η ζήτηση για εργασία επιβραδύνεται, με λιγότερες κενές θέσεις εργασίας να προκηρύσσονται.
»Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να περιορίζουν τα μέτρα στήριξης που σχετίζονται με την ενέργεια για να αποφύγουν την αύξηση των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων. Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να σχεδιαστούν για να καταστήσουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και ανταγωνιστική, καθώς και για να μειώσουν σταδιακά τους υψηλούς δείκτες δημόσιου χρέους.
»Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις για την ενίσχυση της ικανότητας εφοδιασμού της ζώνης του ευρώ – οι οποίες θα υποστηριχθούν από την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος “Next Generation EU” – μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα, υποστηρίζοντας παράλληλα την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Μετά την πρόσφατη συμφωνία του ECOFIN για τη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, η νομοθετική διαδικασία θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα, ώστε οι νέοι κανόνες να εφαρμοστούν χωρίς καθυστέρηση. Επιπλέον, είναι επιτακτική ανάγκη να επιταχυνθεί η πρόοδος προς την κατεύθυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και της ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης.»
Ο πληθωρισμός
«Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 2,9% τον Δεκέμβριο, καθώς ορισμένα από τα προηγούμενα δημοσιονομικά μέτρα για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας αφαιρέθηκαν από τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού, αν και η ανάκαμψη ήταν ασθενέστερη του αναμενόμενου. Εκτός από αυτή την επίδραση βάσης, η συνολική τάση μείωσης του πληθωρισμού συνεχίστηκε. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων μειώθηκε στο 6,1% τον Δεκέμβριο. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα μειώθηκε επίσης εκ νέου, στο 3,4%, λόγω της πτώσης του πληθωρισμού αγαθών στο 2,5%. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών παρέμεινε σταθερός στο 4,0%.
»Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, καθώς εξασθενούν οι επιπτώσεις των ενεργειακών σοκ του παρελθόντος, των συμφορήσεων στον εφοδιασμό και της μετά την πανδημία επαναλειτουργίας της οικονομίας, ενώ η αυστηρότερη νομισματική πολιτική συνεχίζει να επιβαρύνει τη ζήτηση.
»Σχεδόν όλα τα μέτρα του υποκείμενου πληθωρισμού μειώθηκαν περαιτέρω τον Δεκέμβριο. Ο αυξημένος ρυθμός αύξησης των μισθών και η πτώση της παραγωγικότητας της εργασίας διατηρούν υψηλές τις εγχώριες πιέσεις στις τιμές, αν και και αυτές έχουν επίσης αρχίσει να μειώνονται. Ταυτόχρονα, τα χαμηλότερα μοναδιαία κέρδη έχουν αρχίσει να μετριάζουν την πληθωριστική επίδραση της αύξησης του μοναδιαίου κόστους εργασίας. Οι μετρήσεις των βραχυπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί αισθητά, ενώ οι μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό κυμαίνονται ως επί το πλείστον γύρω στο 2%.»
Αξιολόγηση κινδύνου
«Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να κλίνουν προς τα κάτω. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη εάν οι επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερες από τις αναμενόμενες. Μια ασθενέστερη παγκόσμια οικονομία ή μια περαιτέρω επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου θα επιβάρυνε επίσης την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν βασικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη για το μέλλον και το παγκόσμιο εμπόριο να διαταραχθεί.
»Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων σημαίνει ότι οι δαπάνες αυξάνονται περισσότερο από ό,τι αναμενόταν ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν.
»Στους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό περιλαμβάνονται οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, ιδίως στη Μέση Ανατολή, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος μεταφοράς υψηλότερα βραχυπρόθεσμα και να παρεμποδίσουν το παγκόσμιο εμπόριο. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί υψηλότερος του αναμενόμενου εάν οι μισθοί αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο ή τα περιθώρια κέρδους αποδειχθούν πιο ανθεκτικά. Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει αρνητικά αν η νομισματική πολιτική εξασθενίσει τη ζήτηση περισσότερο από το αναμενόμενο ή αν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα. Επιπλέον, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί ταχύτερα βραχυπρόθεσμα εάν οι τιμές της ενέργειας εξελιχθούν σύμφωνα με την πρόσφατη καθοδική μετατόπιση των προσδοκιών της αγοράς για τη μελλοντική πορεία των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.»
Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες
«Τα επιτόκια της αγοράς έχουν κινηθεί σε γενικές γραμμές πλαγίως από την τελευταία μας συνεδρίαση. Η περιοριστική νομισματική μας πολιτική εξακολουθεί να μεταδίδεται έντονα στις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Τα επιτόκια δανεισμού για επιχειρηματικά δάνεια μειώθηκαν ελαφρώς, στο 5,2% το Νοέμβριο, ενώ τα επιτόκια ενυπόθηκων δανείων αυξήθηκαν περαιτέρω στο 4,0%.
»Τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, με τη συνακόλουθη περικοπή των επενδυτικών σχεδίων και των αγορών κατοικιών, οδήγησαν σε περαιτέρω μείωση της ζήτησης πιστώσεων το τέταρτο τρίμηνο, όπως αναφέρεται στην τελευταία μας έρευνα τραπεζικού δανεισμού. Ενώ η αυστηροποίηση των πιστωτικών προτύπων για δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά μετριάστηκε, παρέμεινε αυστηρή, με τις τράπεζες να ανησυχούν για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους.
»Σε αυτό το πλαίσιο, η δυναμική των πιστώσεων βελτιώθηκε κάπως, αλλά συνολικά παραμένει αδύναμη. Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις παρέμειναν στάσιμα τον Νοέμβριο σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα – μετά από συρρίκνωση τον Οκτώβριο – καθώς η μηνιαία ροή βραχυπρόθεσμων δανείων ανέκαμψε. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν με υποτονικό ετήσιο ρυθμό 0,5%.»
