Σε σημείο καμπής φαίνεται ότι βρίσκεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθώς οι ΗΠΑ οδεύουν σε εκλογές σε ένα εντελώς πολωμένο περιβάλλον, η Ευρώπη αδυνατεί να ανταποκριθεί στα πολλαπλά μέτωπα και ο Ζελένσκι καλείται να διαχειριστεί το ενδεχόμενο να χάσει ο Τζο Μπάιντεν. Σε αυτό το περιβάλλον, η αποτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης επιτρέπει στον Πούτιν να απευθύνει μια όχι και τόσο υποδόρια πρόσκληση για διαπραγματεύσεις, από θέση ισχύος.
Ενδείξεις ότι η Ρωσία προτίθεται να διαπραγματευτεί και ότι η Δύση είναι σε θέση να συζητήσει με βάση τα τετελεσμένα καταγράφονται τα τελευταία 24ωρα. Την ίδια στιγμή, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει την αποτυχίας της αντεπίθεσης, ελλείψεις στρατιωτών και χαμηλό ηθικό και προσεχώς κεφαλαίων, καθώς και τον κίνδυνο απονεύρωσης της πολιτικής του υποστήριξης από την Ουάσιγκτον.
Διαβάστε επίσης: Οι χώρες που στηρίζουν περισσότερο την Ουκρανία
Ο Πούτιν δεν είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση: Ο πληθωρισμός στη Ρωσία καλπάζει λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού εξαιτίας της επιστράτευσης και του αποδεκατισμού στα πεδία των μαχών. Οι κυρώσεις της Δύσης έχουν επιπτώσεις, όχι όμως τις καταλυτικές που προσδοκώνταν, ενώ η προσέγγιση Ευρώπης και ΗΠΑ με την Κίνα μπορεί να παράγουν αποτελέσματα που δεν ευνοούν τα συμφέροντα του Κρεμλίνου, μεσοπρόθεσμα. Εφόσον Δύση και Κίνα βρουν modus operandi στο εμπόριο και αποφύγουν την τεχνολογική αποσύνδεση, τότε η Ρωσία θα βρεθεί σε απομόνωση, καθώς θα δημιουργηθεί νέο γεωοικονομικό status quo, χωρίς την άμεση δική της συμμετοχή.
Ο Ζελένσκι έχει δεσμευτεί για την ανακατάληψη όλων των εδαφών, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πλέον ρεαλιστικό, ενώ σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις αυξάνεται το ποσοστό των Ουκρανών που θα αποδέχονται συνθηκολόγηση με εδαφικές απώλειες. Η κυβέρνηση Ζελένσκι έχει αποδυναμωθεί εσωτερικά μετά από μπαράζ σκανδάλων διαφθοράς.
Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, οι φόβοι για εισβολή της Βενεζουέλας στην Γουιάνα και προσάρτηση του Εσκεσίμπο, καθώς και η διάχυση της έντασης στην Αφρική, δημιουργούν ένα ιδιαίτερα σύνθετο γεωπολιτικό σκηνικό. Οι μεγάλες δυνάμεις θα ήθελαν λύσεις και άμεσες, ωστόσο δεν είναι διατεθειμένες για συμβιβασμούς άνευ όρων. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος των πολλαπλών μετώπων είναι σίγουρα μεγαλύτερο από την επίλυσή τους. Ο κίνδυνος για νέα disruptions στη Μέση Ανατολή δεν δίνει ιδιαίτερα περιθώρια για εξάρσεις στην Ουκρανία.
Η θέση Πούτιν
Ο Πούτιν μπορεί τώρα να δηλώνει ενθουσιασμένος από την αποτυχημένη αντεπίθεση της Ουκρανίας και να επιμένει ότι οι πολεμικοί στόχοι της Ρωσίας δεν έχουν αλλάξει, αλλά στην ίδια δήλωση, ενώπιον των στρατηγών του αναφέρθηκε σε διαπραγματεύσεις… Συνδυαστικά πρόκειται για πρόσκληση σε διαπραγματεύσεις και προσπάθεια εμπέδωσης του στρατιωτικού πλεονεκτήματος.
«Δεν θα εγκαταλείψουμε ό,τι μας ανήκει», δεσμεύτηκε, προσθέτοντας περιφρονητικά: «Αν θέλουν να διαπραγματευτούν, ας διαπραγματευτούν», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ρώσος πρόεδρος.
Σύμφωνα με τους New York Times, όμως, μέσα από διπλωματικά κανάλια ο Πούτιν στέλνει ένα διαφορετικό μήνυμα: Είναι έτοιμος να κάνει μια συμφωνία.
Ο κ. Πούτιν μέσω τρίτων τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο διαμηνύει ότι είναι ανοιχτός σε μια κατάπαυση του πυρός που παγώνει τις μάχες στις τρέχουσες γραμμές. Στην πραγματικότητα, γράφει η αμερικανική εφημερίδα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, ο κ. Πούτιν έστειλε μηνύματα για κατάπαυση του πυρός και ένα χρόνο νωρίτερα, το φθινόπωρο του 2022. Αυτή η πρόταση, που δεν είχε αναφερθεί προηγουμένως, ήρθε μετά την υποχώρηση του ρωσικού στρατού στα βορειοανατολικά της Ουκρανίας. Ο κ. Πούτιν έδειξε ότι είναι ικανοποιημένος με το έδαφος που κατέλαβε η Ρωσία και είναι έτοιμος για ανακωχή, είπαν.
Το επανειλημμένο ενδιαφέρον του κ. Πούτιν για κατάπαυση του πυρός είναι ένα παράδειγμα του πώς ο οπορτουνισμός και ο αυτοσχεδιασμός έχουν καθορίσει την προσέγγισή του στον πόλεμο, υποστηρίζουν οι NYT. Δεκάδες συνεντεύξεις με Ρώσους που τον γνωρίζουν από καιρό και με ξένους αξιωματούχους με γνώση των εσωτερικών λειτουργιών του Κρεμλίνου δείχνουν έναν ηγέτη να κάνει ελιγμούς για να μειώσει τους κινδύνους και να κρατήσει ανοιχτές τις επιλογές του σε έναν πόλεμο που κράτησε περισσότερο από όσο περίμενε. Ενώ αναπτύσσει φλογερή δημόσια ρητορική, ο κ. Πούτιν ιδιωτικά διαμηνύει την επιθυμία του να κηρύξει τη νίκη και να προχωρήσει.
Λένε «είμαστε έτοιμοι να κάνουμε διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός», είπε ένας αξιωματούχος που συναντήθηκε με κορυφαίους Ρώσους αξιωματούχους αυτό το φθινόπωρο. «Θέλουν να παραμείνουν εκεί που είναι στο πεδίο της μάχης».
Ο κ. Πούτιν, δήλωσαν αξιωματούχοι, βλέπει μια συρροή παραγόντων που δημιουργούν την κατάλληλη στιγμή για μια συμφωνία: ένα πεδίο μάχης που φαίνεται να έχει κολλήσει σε αδιέξοδο, τις συνέπειες για την απογοητευτική αντεπίθεση της Ουκρανίας, την υποστήριξή της Δύσης και, τον πόλεμο στη Γάζα.
Απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις μετά την απόρριψη ενός αιτήματος συνέντευξης, ο εκπρόσωπος του κ. Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε σε φωνητικό μήνυμα ότι «εννοιολογικά, αυτές οι θέσεις που παρουσιάσατε είναι λανθασμένες». Ερωτηθείς εάν η Ρωσία ήταν έτοιμη για κατάπαυση του πυρός στις τρέχουσες γραμμές, επεσήμανε τα πρόσφατα σχόλια του προέδρου. Ο κ. Πούτιν είπε αυτόν τον μήνα ότι οι πολεμικοί στόχοι της Ρωσίας δεν έχουν αλλάξει.
«Ο Πούτιν είναι, πράγματι, έτοιμος για συνομιλίες, και το είπε», είπε ο κ. Πεσκόφ. «Η Ρωσία συνεχίζει να είναι έτοιμη, αλλά αποκλειστικά για την επίτευξη των δικών της στόχων».
Η θέση του Ζελένσκι
Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι οι ηγέτες της Ουκρανίας, που έχουν υποσχεθεί να ανακαταλάβουν όλα τα εδάφη τους, θα αποδεχτούν μια τέτοια συμφωνία. Ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι θα μπορούσε να είναι μια γνωστή απόπειρα του Κρεμλίνου να μπερδέψει και δεν αντικατοπτρίζει τη γνήσια προθυμία του κ. Πούτιν για συμβιβασμό. Ρώσοι αξιωματούχοι προσθέτουν ότι ο κ. Πούτιν θα μπορούσε να αλλάξει ξανά γνώμη εάν οι ρωσικές δυνάμεις αποκτήσουν δυναμική στα πεδία των μαχών.
Η Ουκρανία έχει συγκεντρώσει υποστήριξη για τη δική της φόρμουλα ειρήνης, η οποία απαιτεί από τη Μόσχα να παραδώσει όλα τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη και να καταβάλει αποζημιώσεις. Ο Πρόεδρος Β. Ζελένσκι δήλωσε την Τρίτη ότι δεν βλέπει κανένα σημάδι ότι η Ρωσία θέλει να διαπραγματευτεί.
«Βλέπουμε απλώς θρασύδειλη διάθεση για δολοφονίες», είπε.
Άνοιγμα κατάπαυσης του πυρός
Τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο, οι δυτικοί αξιωματούχοι έχουν λάβει νέα μηνύματα ότι ο κ. Πούτιν ενδιαφέρεται για κατάπαυση του πυρός. Τα σήματα έρχονται μέσω πολλαπλών καναλιών, μεταξύ άλλων μέσω ξένων κυβερνήσεων που έχουν δεσμούς τόσο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και με τη Ρωσία. Ανεπίσημοι Ρώσοι απεσταλμένοι μίλησαν σε συνομιλητές για το περίγραμμα μιας πιθανής συμφωνίας που θα αποδεχόταν ο κ. Πούτιν, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι και άλλοι.
Ορισμένοι αναλυτές από την άλλη, υποστηρίζουν ότι ο κ. Πούτιν επωφελείται από έναν μακροχρόνιο πόλεμο και ότι θέλει να καθυστερήσει οποιαδήποτε διαπραγμάτευση έως την πιθανή επιστροφή στην εξουσία του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Ο πρώην Ρώσος αξιωματούχος δήλωσε ότι ο κ. Πούτιν θα προτιμούσε να συνάψει συμφωνία νωρίτερα, δεδομένης της αβεβαιότητας που ενυπάρχει στον πόλεμο. Είπε ότι η προπαγάνδα του κ. Πούτιν θα μπορούσε εύκολα να περιγράψει το status quo ως νίκη, πανηγυρίζοντας έναν χερσαίο διάδρομο προς την Κριμαία, έναν στρατό που άντεξε στην αντεπίθεση της Ουκρανίας που εξόπλισε η Δύση και την προσάρτηση τεσσάρων ουκρανικών περιοχών, παρότι δεν τις ελέγχει πλήρως.
Η ιδανική συγκυρία, είπε ένας από τους ανθρώπους, θα ήταν πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Ρωσία τον Μάρτιο. Ο κ. Πούτιν είναι βέβαιο ότι θα εξασφαλίσει άλλη μια εξαετή θητεία, αλλά νοιάζεται βαθιά για τις εκλογές ως ένδειξη της εγχώριας υποστήριξής του.
Δημόσια, ο κ. Πούτιν έχει επιμείνει στην επιθετική του στάση, λέγοντας ότι αντιστέκεται σε μια Δύση που επιδιώκει να καταστρέψει έναν ρωσικό πολιτισμό 1.000 ετών.
Αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν μια αλλαγή στη θέση του κ. Πούτιν, σημειώνοντας ότι δεν απαιτεί πλέον την αποχώρηση της κυβέρνησης Ζελένσκι. Είπαν ότι μια κατάπαυση του πυρός θα διατηρήσει μια κυρίαρχη Ουκρανία με πρωτεύουσα το Κίεβο, αλλά θα άφηνε τη Ρωσία στον έλεγχο σχεδόν του 20% της ουκρανικής επικράτειας. Πρόσθεσαν ότι ενώ ο κ. Πούτιν τηλεγραφεί ότι είναι ανοιχτός σε μια τέτοια συμφωνία, περιμένει να του φέρουν μια πιο συγκεκριμένη προσφορά.
;
