Η συζήτηση για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας έχει ανοίξει. Πρωτοβουλία έχουν αναλάβει οι ΗΠΑ, με Αμερικανούς αξιωματούχους να έχουν ήδη πραγματοποιήσει επαφές με στελέχη της Παλαιστινιακής Αρχής, εστιάζοντας τη συζήτηση σε δύο μέτωπα: Το ρόλο της Χαμάς και του Ισραήλ.
Οι διαβουλεύσεις για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας έχουν ξεκινήσει με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, ωστόσο οι διερευνητικές επαφές δείχνουν ότι ο δρόμος θα είναι μακρύς και αβέβαιος. Οι κίνδυνοι από τον παρατεταμένο πόλεμο και την καθυστερημένη μετάβαση της Γάζας σε νέα κανονικότητα είναι πολλαπλοί: Προσφυγικό, ριζοσπαστικοποίηση, διασύνδεση τρομοκρατικών ομάδων, υπονόμευση της αξιοπιστίας των του διεθνούς παράγοντα.
Καθώς η συμφωνία σε ενιαίο πλαίσιο δεν φαίνεται εφικτή, στις διαπραγματεύσεις θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν λόγο και θέση τρίτοι παράγοντες, καθιστώντας ακόμη πιο σύνθετη την εξίσωση. Έτσι, μετά την πρωτοβουλία του Κατάρ για την κατάπαυση του πυρός, των ΗΠΑ για την επόμενη ημέρα, στο κάδρο μπαίνουν Αίγυπτος και Τουρκία. Οι δύο αυτές χώρες διακωνίζονται, αλλά αμφότερες διαθέτουν ερείσματα στη Χαμάς, καθώς εντάσσονται όλοι στο τόξο επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Το Bloomberg που μίλησε με αξιωματούχους των ΗΠΑ και παράγονα της Παλαιστινιακής αρχής αναφέρει ότι εδραιώνεται η πεποίθηση ότι ο στόχος του Ισραήλ να εξαλείψει τη Χαμάς δεν είναι ρεαλιστικός και παράλληλα περιορίζει τα περιθώρια ειρήνευσης, καθώς η παράταση της σύγκρουσης παράγει δυσανάλογα υψηλά επίπεδα ριζοσπαστικοποίησης και από τις δύο πλευρές.
Μιλώντας στο Bloomberg στο γραφείο του στη Ραμάλα την Πέμπτη, ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός Mohammad Shtayyeh είπε ότι προτιμώμενη έκβαση της σύγκρουσης θα ήταν να γίνει η Χαμάς μικρότερος εταίρος υπό την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), βοηθώντας στην οικοδόμηση ενός νέου ανεξάρτητου κράτους που θα περιλαμβάνει τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
«Άλλο η Χαμάς πριν από τις 7 Οκτωβρίου και άλλο μετά.», είπε ο Shtayyeh, ένας 65χρονος οικονομολόγος που διοικεί την Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς από το 2019. «Εάν είναι έτοιμοι να καταλήξουν σε συμφωνία και να αποδεχθούν την πολιτική πλατφόρμα της PLO, τότε θα υπάρχει χώρος για συζήτηση . Οι Παλαιστίνιοι δεν πρέπει να διχάζονται».
Η πρόταση της PLO αντίκειται στους στόχους του Νετανιάχου
Ωστόσο, αυτή η πρόταση έρχεται σε αντίθεση με αυτό που το Ισραήλ λέει ότι βλέπει ως το μέλλον της φτωχής παράκτιας λωρίδας των 2,2 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου ο στρατός του ξεκίνησε αεροπορική και χερσαία εκστρατεία για να καταστρέψει τη Χαμάς μετά την επίθεση της οργάνωσης στις 7 Οκτωβρίου, όταν περίπου 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 240 απήχθησαν.
Το Ισραήλ λέει ότι δεν θα σταματήσει την εκστρατεία του μέχρι να εξαλειφθεί η Χαμάς. Λέει ότι καμία ομάδα με έδρα τη Γάζα δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να την απειλήσει ξανά – και αυτό σημαίνει ότι θα περιπολεί την περιοχή για το άμεσο μέλλον.
Αμερικανοί αξιωματούχοι επισκέφθηκαν τον Σταγιέ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για να συζητήσουν ένα σχέδιο για την επόμενη ημέρα του πολέμου στη Γάζα, δήλωσε ο Παλαιστίνιος αξιωματούχος.
Που συμφωνούν ΗΠΑ – PLO
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι το Ισραήλ πρέπει να ξανακαταλάβει τη Γάζα, να δημιουργήσει ουδέτερη ζώνη ή να εκδιώξει τους Παλαιστίνιους. Αν και η σύμπτωση ΗΠΑ και PLO είναι ενθαρρυντική, εν τούτοις αυτή η θέση απέχει παρασάγκας από τη γραμμή του Νετανιάχου, υποδηλώνοντας ότι οι τριβές θα είναι μεγάλες.
«Δεν θα πάμε εκεί για ένα ισραηλινό στρατιωτικό σχέδιο,», δήλωσε ο Shtayyeh στο Bloomberg. «Οι άνθρωποι μας είναι εκεί. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν μηχανισμό, κάτι για το οποίο εργαζόμαστε με τη διεθνή κοινότητα. Θα υπάρξουν τεράστιες ανάγκες ανακούφισης και ανασυγκρότησης για την αποκατάσταση των πληγών».
Ο Shtayyeh θα μεταβεί στο Κατάρ αυτό το Σαββατοκύριακο για να ζητήσει από τη Ντόχα να μεταφέρει την ουσιαστική οικονομική της υποστήριξη στη Χαμάς των τελευταίων ετών στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Καταστροφή της Γάζας
Η εκστρατεία του Ισραήλ να διαλύσει τις στρατιωτικές και πολιτικές δομές της Χαμάς τόσο πάνω από το έδαφος όσο και σε ένα πολύπλοκο δίκτυο σηράγγων έχει σκοτώσει περισσότερους από 16.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, και μεγάλες περιοχές έχουν μετατραπεί σε ερείπια. Είναι πλέον ο μεγαλύτερος πόλεμος του Ισραήλ από το 1948.
Επί πρωθυπουργίας Μπενιαμίν Νετανιάχου, το Ισραήλ όχι μόνο θέλει να καταστρέψει τη Χαμάς –που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση– αλλά δεν εμπιστεύεται την Παλαιστινιακή Αρχή να επιδιώξει την ειρηνική συνύπαρξη. Αντιτίθεται σε μια λύση δύο κρατών και ελπίζει να καλλιεργήσει μια νέα τεχνοκρατική ηγεσία στη Γάζα ως εναλλακτική λύση για τον Shtayyeh και τον Abbas.
Η ιδέα του Shtayyeh ότι η Χαμάς, η οποία απορρίπτει την ύπαρξη του Ισραήλ, μπορεί να ενωθεί μαζί με την Αρχή, φαίνεται αισιόδοξη. Η Χαμάς απώθησε το κόμμα από τη Γάζα μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 2007 και τέσσερις μεταγενέστερες συμφωνίες μεταξύ των πλευρών δεν έχουν εφαρμοστεί.
Ερωτηθείς γιατί το Ισραήλ δεν μπορεί να εξαλείψει τη Χαμάς, ο Σταγιέ είπε: «Η Χαμάς βρίσκεται στον Λίβανο. Όλοι γνωρίζουν ότι η ηγεσία της Χαμάς βρίσκεται στο Κατάρ και είναι εδώ στη Δυτική Όχθη».
Η δύσκολη ισορροπία του Σταγιέ
Ο Νετανιάχου και άλλοι Ισραηλινοί ηγέτες έχουν εκφράσει την οργή τους που κορυφαίοι Παλαιστίνιοι όπως ο Σταγιέ δεν έχουν καταδικάσει τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου.
Όταν του ζητήθηκε να το πράξει στη συνέντευξη, ο Shtayyeh αποδοκίμασε, λέγοντας ότι η σύγκρουση δεν ξεκίνησε εκείνη την ημερομηνία και οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν να καταδικάσουν πράγματα που έκαναν οι πολίτες τους στους Παλαιστίνιους.
«Αυτό που κάνει το Ισραήλ στη Γάζα είναι μια πράξη εκδίκησης», είπε. «Αυτό δεν πρόκειται να τους οδηγήσει πουθενά.
Τουλάχιστον μισό εκατομμύριο κάτοικοι της Γάζας είναι πιθανό να μείνουν άστεγοι μετά τον πόλεμο, πρόσθεσε.
Η θέση του Σταγιέ είναι δύσκολη, σχεδόν αδύνατη. Από τη μια καλείται να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Δυτικών και του Ισραήλ, ώστε να θεωρηθεί καλόπιστος διαπραγματευτής, από την άλλη πρέπει να καταφέρει να συσπειρώσει τους Παλαιστινίους, πείθοντας ότι η PLO και ο ίδιος είναι η μόνη εναλλακτική που εγγυάται τη σταθερότητα. Έτσι, από τη μια μπορεί να διαφωνεί με τις μεθόδους της Χαμάς, αλλά δεν νομιμοποιείται να υποστηρίξει τις θέσεις του Ισραήλ, ούτε για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, δεδομένου ότι το Ισραήλ προβοκάρει διαρκώς, με εποικισμό, την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ιερουσαλήμ και διαρκείς εισβολές.
Το Ισραήλ σε mode αχινού
Ο Shtayyeh, ο οποίος εργάζεται στην Παλαιστινιακή Αρχή για χρόνια αφού δίδαξε οικονομικά και ήταν διοικητικός υπάλληλος πανεπιστημίου, είπε ότι τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και οι Ισραηλινοί νέοι ριζοσπαστικοποιούνται και η ευκαιρία για μια ειρηνική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών εξασθενεί γρήγορα.
Ο πρωθυπουργός της Γάζας υπό την PLO, δήλωσε ότι οι υπουργοί της κυβέρνησής του έχουν επανειλημμένα επικοινωνήσει με τους Ισραηλινούς ομολόγους τους, αλλά δεν έχουν βρει απόκριση.
«Δυστυχώς, δεν υπάρχει εταίρος από την άλλη πλευρά», είπε, ο απόηχος των όσων λένε οι Ισραηλινοί για τους Παλαιστίνιους. «Κοιτάξτε τι έχει πει ο Νετανιάχου – όχι επιστροφή στην Παλαιστινιακή Αρχή, καμία λύση δύο κρατών. Τι σημαίνει αυτό? Ο Νετανιάχου θέλει τη συνέχιση της στρατιωτικής κατοχής του παλαιστινιακού εδάφους. Αυτό δεν είναι αποδεκτό».
