Μπορούν οι αγορές να ποδηγετήσουν την ΕΚΤ; Μάλλον όχι, αλλά αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για τους επόμενους μήνες. Οι προσδοκίες για μείωση των επιτοκίων στην Ευρωζώνη εντός του πρώτου τριμήνου προκαλούν ευφορία και άνοδο στα Χρηματιστήρια, είναι όμως πραγματικές ή πρόκειται για wishful thinking;
Γεράκια και Περιστέρια στην ΕΚΤ δεν έχουν αφήσει περιθώρια παρερμηνειών, πάντως, ξεκαθαρίζοντας ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σε περιοριστικά επίπεδα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Οι αγορές, από την άλλη πλευρά, επιμένουν σε διασταλτικές ερμηνείες, στη βάση της θεώρησης ότι οι πολιτικές πιέσεις στη σκιά του κινδύνου ύφεσης, θα αναγκάσουν τους κεντρικούς τραπεζίτες να επανεξετάσουν τη στάση τους.
Η Κριστίν Λαγκάρντ και οι συνάδελφοί της βρίσκονται σε δύσκολη θέση λόγω των δραματικών αλλαγών στα στοιχήματα της αγοράς. Δεδομένης της απειλής ύφεσης, είναι πιθανό να προχωρήσουν προσεκτικά, αποφεύγοντας ισχυρές δεσμεύσεις σχετικά με τα μελλοντικά επιτόκια.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται στις αγορές απέχει παρασάγκας από την έως τώρα καθοδήγηση της ΕΚΤ. Οι εκτιμήσεις για άμεσες μειώσεις στα επιτόκια βασίζονται κυρίως σε παράγοντες περιορισμένης βαρύτητας στο μοντέλο της ΕΚΤ. Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να δράσει υπό το βάρος πολιτικών πιέσεων από την ραγδαία αποδυνάμωση των μάκροοικονομικών δεδομένων και καθώς ο πληθωρισμός φαίνεται να έχει εισέλθει σε σταθερά πτωτική τροχιά.
Ωστόσο, ορισμένοι αξιωματούχοι έχουν ήδη αρχίσει να απωθούν τις συζητήσεις για χαλάρωση. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σλοβακίας, Peter Kazimir, απέρριψε τις προσδοκίες για μείωση του κόστους δανεισμούς το επόμενο τρίμηνο ως «επιστημονική φαντασία», λίγες ώρες πριν από την περίοδο “blackout” για τη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας. Επιπροσθέτως, ο Martins Kazaks από τη Λετονία υποστήριξε ότι καμία τέτοια κίνηση δεν δικαιολογείται το πρώτο εξάμηνο του 2024 με βάση τις τρέχουσες οικονομικές προοπτικές.
Έρευνα του Bloomberg διαπιστώνει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα μειώσει τα επιτόκια σύντομα ή όσο γρήγορα πιστεύουν οι επενδυτές. Αυτό σηματοδοτεί μια ακόμη διένεξη ΕΚΤ – Αγορών, στην οποία οι κεντρικοί τραπεζίτες θα δυσαρεστήσουν τους επενδυτές. Τί σημαίνει αυτό; Μάλλον διόρθωση στις τιμές των μετοχών, καθώς η άνοδος βασίζεται σε προδοκίες που δεν φαίνεται πιθανό να επιβεβαιωθούν.
Το ζήτημα είναι αν το μήνυμα της ΕΚΤ θα είναι αρκετά καθαρό ώστε οι αγορές να το λάβουν “στην ονομαστική του αξία” και να επαναπροσδιορίσουν προβλέψεις και προσδοκίες. Σε διαφορετική περίπτωση, αν η ανακοίνωση της ΕΚΤ και η συνέντευξη Τύπου της Κριστίν Λαγκάρντ δεν δώσουν ξεκάθαρο στίγμα και καθοδήγηση, τότε είναι πιθανό οι αγορές να επιμείνουν στις θέσεις τους. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε συστηματική δυσαρμονία.
Για την ώρα το σίγουρο είναι ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει σταθερά τα επιτόκια μια δεύτερη συνεδρίαση στις 14 Δεκεμβρίου. Οι ερωτηθέντες οικονομολόγοι από το Bloomberg απάντησαν, πάντως, ότι δεν αναμένουν μειώσεις επιτοκίων πριν από τον Ιούνιο. Στην προηγούμενη δημοσκόπηση, όμως, προέβλεπαν την έναρη του κύκλου αποκλιμάκωσης τον Σεπτέμβριο. Συνολικά για το 2024 οι ερωτηθέντες προβλέπουν μείωση επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης.
Το εργαλείο της εξαέρωσης
Η πλειοψηφία τώρα υπολογίζει επίσης ότι ο ρυθμός μείωσης του ισολογισμού θα επιταχυνθεί με τον τερματισμό επανεπενδύσεων κάτω του 1,7 τρισ. ευρώ χαρτοφυλακίου ομολόγων πανδημίας νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων που αναμένουν αυτό το αποτέλεσμα, οι περισσότεροι βλέπουν επανατοποθετήσεις θα ξεκινήσουν εκ νέου το δεύτερο τρίμηνο.
Η Λαγκάρντ έχει αναγνωρίσει ότι η ΕΚΤ μπορεί να επανεξετάσει τις οδηγίες της για το PEPP, το οποίο προβλέπει την επανεπένδυση τίτλων λήξεως έως το τέλος του 2024. Ενεχόμενη ταχύτερη έναρξη των μειώσεων των επιτοκίων μπορεί να επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα, καθώς τα δύο μέτρα κινδυνεύουν να στείλουν αντικρουόμενα μηνύματα στους επενδυτές.
Τα μάκρο δείχνουν… μειώσεις
Οι αγορές έχουν δίκιο να αγχώνονται για την ύφεση, καθώς όπως ομολόγησε και το “γεράκι” της ΕΚΤ η Ίσαμπελ Σνάμπελ, η ταχύτητα βύθισης της οικονομίας της Ευρωζώνης είναι “αξιωσημείωτη”.
Οι αγορές, από την πλευρά τους τιμολογούν μείωση επιτοκίων κατά σχεδόν 150 μονάδες βάσης επόμενο έτος, ξεκινώντας από τον Μάρτιο. Οι οικονομολόγοι προβλέπουν μειώσεις μόνο τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο, μετά τον Ιούνιο.
Τί θα κάνει η ΕΚΤ
Όπως έχει και στο παρελθόν η Κριστίν Λαγκάρντ, αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο είναι η επικοινωνία: Η ΕΚΤ πρέπει να στείλει τα μηνύματα που θέσει στον σωστό τόνο, δημιουργωντας έτσι το περιβάλλον που επιθυμεί. Αυτό κάθε άλλο παρά εύκολο είναι, πρόκειται μάλλον για μεγαλύτερη πρόκληση από την απόφαση για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής.
Αναλυτές εκτιμούν ότι με την επιτάχυνση να επιβραδύνεται και τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής να εντείνεται προϊόντος του χρόνου, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα είναι πιο προσεκτικοί στο ανακοινωθέν. Θα αποφύγουν καταλυτικές δηλώσεις για τον προσδιορισμό του χρόνου μείωσης. Ταυτόχρονα όμως, θα κληθούν να διαψεύσουν τις προσδοκίες για άμεσες μειώσεις στο κόστος δανεισμού. Πρόκειται για μια προσπάθεια επανεξισορρόπησης, η οποία έχει ρίσκα και απαιτεί ρητορική δυνότητα.
