Το επενδυτικό τοπίο αλλάζει και μάλιστα ραγδαία. Αν μέχρι χθες η επιλογή μετοχών βασιζόταν σε κριτήρια κερδοφορίας και δεικτών αποτελεσματικότητας, σήμερα αυτό θεωρείται αρχαία ιστορία. Η υιοθέτηση περιβαλλοντικών στόχων από τις κυβερνήσεις και υπερεθνικούς οργανισμούς δημιούργησε την ανάγκη για την αποτύπωση των νέων standard στην επενδυτική κουλτούρα. Έτσι ήρθε το ITR.
Η λογική είναι απλή, αλλά η αποτύπωσή της αρκετά σύνθετη και οι μέθοδοι αμφιλεγόμενες. Το ITR αναφέρεται στον περιβαλλοντικό αντίκτυπο ενός χαρτοφυλακίου με βάση την ενεργειακή απόδοση των επιχειρήσεων, τις μετοχές των οποίων έχει. Αυτό σηματοδοτεί την αναγνώριση ρίσκου στις μετοχικές αποδώσεις εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ήτοι, μεσο-μακροπρόθεσμα χώρες, περιοχές και επιχειρήσεις θα πληγούν από εξάρσης της κλιματικής αλλαγής, όπως οι φωτιές και οι πλημμύρες που έπληξαν την Ελλάδα το 2023. Αυτό σημαίνει ότι το ρίσκο των χαρτοφυλακίων σχετίζεται όχι μόνο με την πιθανότητα άμεσης εκδήλωσης ακραίων φαινομένων, αλλά με τον επιταχυντή εμφάνισής τους, που δεν είναι άλλος από τον αντίκτυπο της λειτουργίας των επιχειρήσεων, αυτόνομα και συλλογικά, δηλαδή σε επίπεδο οικοσυστήματος.
Πριν προλάβουμε να μάθουμε το ESG και τα… συμπαραμαρτούντα κριτήρια, η δυναμική του υπονομεύθηκε από κατηγορίες για Greenwashing και την αδυναμία εποπτείας στην τήρηση των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν οι εταιρίες. Τώρα, έρχεται το ITR… (Implied Temperature Rise), που αποτυπώνει τη συνολική επίπτωση της ενεργειακής απόδοσης των επιχειρήσεων σε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο, λαμβάνοντας υπόψη τις εκπομπές ρύπων και ιδιαίτερα των αερίων του θερμοκηπίου. Το ITR πλέον περιλαμβάνεται στους δείκτες ESG και αποκτά σταδιακά δεσπόζουσα θέση.
Ήδη η MSCI επέκτεινε τη χρήση του συγκεκριμένου δείκτη στα funds και τους δείκτες που παρακολουθεί, εντείνοντας τη δυναμική αναδιάταξης του επενδυτικού σκηνικού. Αυτό σημαίνει ότι οι διοικήσεις των εταιριών που θέλουν να προσελκύσουν διεθνή κεφάλαια θα είναι αναγκασμένες να εξετάζουν την ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων δραστηριοτήτων τους και να προγραμματίζουν επενδύσεις με σαφές αποτύπωμα στον περορισμό του ενεργειακού και ιδιαίτερα του ρυπογόνου αποτυπώματός τους.
Ενώ η Ελλάδα προσπαθεί να ξεκλειδώσει επενδυτικές ροές μέσω της ανάκτησης επενδυτικής βαθμίδας και αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου στις ώριμες αγορές, διεθνώς οι επενδυτικές τάσεις μεταβάλλονται ραγδαία, οδηγώντας σε ανασύνταξη του επενδυτικού χάρτη, μέσω της διαφοροποίησης των κριτηρίων.
Σήμερα, μόλις το 1,5% των funds διεθνώς συμμοργώονται με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού. Η δυναμική δείχνει ότι αυτό θα αλλάξει γρήγορα, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρχει σημαντικό risk premium. Με άλλα λόγια, οι επενδύσεις σε ρυπογόνες επιχειρήσεις θα συνεπάγεται αυξημένο ρίσκο και κατ επέκταση χαμηλότερη μόχλευση…. Υπάρχουν όμως τρόποι ώστε οι διαχειριστές να μειώσουν τη “θερμοκρασία” στα χαρτοφυλάκιά τους, η Schroeders έχει εντοπίσει τρεις βασικούς.
Οι στόχοι του ITR
Το ITR Είναι μια από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στη σούπα αλφαβήτου της σύγχρονης χρηματοδότησης, που αντιπροσωπεύει την υπονοούμενη αύξηση της θερμοκρασίας. Υποδηλώνει την ευθυγράμμιση ενός επενδυτικού χαρτοφυλακίου με τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου των προβιομηχανικών επιπέδων και ιδανικά κάτω από 1,5C (ένας στόχος που είναι πρακτικά άπιαστος).
Πολλοί από τους γίγαντες της διαχείρισης επενδύσεων, από την BlackRock Inc. και την State Street Global Advisors μέχρι Asset Management της JPMorgan Chase & Co., δημοσιεύουν τώρα βαθμολογίες θερμοκρασίας για ορισμένα από τα Funds —και αυτό που αναφέρουν απεικονίζει μια συντριπτικά απαισιόδοξη προοπτική για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Για παράδειγμα, το Invesco High Yield Fund UK, με υπό διαχείριση κεφάλαια 401 εκατ. δολαρίων, επενδύει σε ομόλογα όπως της Barclays Plc και της Vodafone Group Plc και αναμένει ITR 3,7 C. Ένα άλλο Fund υψηλής απόδοσης της Fidelity -που ρευστοποιήθηκε πρόσφατα- τον Ιούνιο κατέγραψε εύρος ITR από 3,2C έως 6C.
Η σιωπηρή αύξηση της θερμοκρασίας υπολογίζεται τυπικά με βάση τις προβλεπόμενες μελλοντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Εκτιμά την αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών που θα συνέβαινε έως το 2100 εάν ολόκληρη η οικονομία υπερέβαινε τον προϋπολογισμό της για άνθρακα στον ίδιο βαθμό με το χαρτοφυλάκιο ενός αμοιβαίου κεφαλαίου.
Ο αντίκτυπος
Στους 3 βαθμούς Κελσίου, οι επιστήμονες προειδοποιούν για μαζικές εξαφανίσεις ζωικών ειδών, μεγάλα τμήματα του πλανήτη γίνονται ακατοίκητα λόγω της υπερβολικής ζέστης, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας καταπίνει παράκτιες πόλεις και τα πλούσια τροπικά δάση που μετατρέπονται σε σαβάνες.
Ωστόσο, ενώ λίγοι διαχειριστές κεφαλαίων αμφισβητούν την επιστήμη της κλιματικής αλλαγής, πολλοί αμφισβητούν την ακρίβεια και τη χρησιμότητα των ITR.
Ο Gabriel Wilson-Otto, επικεφαλής στρατηγικής βιώσιμων επενδύσεων στη Fidelity International, είπε ότι οι ITR θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράλληλα με άλλους κλιματικούς δείκτες «δεδομένου του επιπέδου των υποθέσεων και της αβεβαιότητας που είναι εγγενείς στον υπολογισμό».
Η υπερθέρμανση του… χαρτοφυλακίου
Εκπρόσωπος της Invesco δήλωσε ότι η πιο αποτελεσματική εφαρμογή ενός ITR αυτή τη στιγμή είναι ως πρόδρομος για πιο λεπτομερή έρευνα και η εταιρία προειδοποιεί ώστε να μην εξάγονται οριστικά συμπεράσματα από το ITR μεμονωμένα. Ωστόσο, παρόλο που οι μεθοδολογίες και οι εφαρμογές του ITR εξελίσσονται, η χρησιμότητά του δεν μπορεί να απορριφθεί. Η Invesco, η οποία εδρεύει, άρχισε να δημοσιεύει αποτελέσματα θέρμανσης σε επίπεδο χαρτοφυλακίου φέτος για ορισμένα funds που εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως απάντηση στους νέους κανονισμούς αποκάλυψης κλίματος από την Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς.
Ωστόσο, ορισμένοι επενδυτές είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τα πλεονεκτήματα των ITR. Η Baillie Gifford αποφάσισε να μην παρέχει τέτοιες μετρήσεις για όλα τα χαρτοφυλάκια της. Σε δήλωσή της, η εταιρία είπε ότι «οι τρέχουσες μεθοδολογίες δεν τις καθιστούν εφαρμόσιμες για ευρεία χρήση και ενδεχομένως θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανακριβείς ή παραπλανητικές γνωστοποιήσεις, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν σημαντικά κενά στα υποκείμενα δεδομένα».
Αμφιλεγόμενο μοντέλο
Η Aviva Investors ανακοίνωσε ότι οι μεθοδολογίες είναι πολύ περίπλοκες και εκκολαπτόμενες για να βασιστεί κανείς. Σε δήλωσή της, η εταιρία Asset Management αναφέρει ότι δεν είναι «κατάλληλο να δημοσιεύονται αυτά τα δεδομένα, καθώς υπάρχει κίνδυνος να είναι δυνητικά παραπλανητικά και σε κάθε περίπτωση θα υπόκεινται σε σοβαρή επιφύλαξη».
Η Invesco σημειώνει ότι η τεκμαρτή άνοδος της θερμοκρασίας για το Fund υψηλών αποδόσεων υπολογίστηκε χρησιμοποιώντας δεδομένα από την Planetrics, η οποία καλύπτει το 66% του ενεργητικού του αμοιβαίου κεφαλαίου, εξαιρουμένων των μετρητών.
Ο υπολογισμός λαμβάνει υπόψη την απόκλιση κάθε μεμονωμένου περιουσιακού στοιχείου από την αναμενόμενη πορεία απαλλαγής από τον άνθρακα του τομέα και της περιοχής στην οποία δραστηριοποιείται και στη συνέχεια συγκεντρώνεται σε επίπεδο χαρτοφυλακίου με βάση έναν συνδυασμό δεδομένων μέσης έντασης αερίων θερμοκηπίου για σχετικούς τομείς και στάθμιση ενεργητικού.
Πολυπλοκότητα
Παρά την πολυπλοκότητα και την κριτική, οι μετρήσεις ITR έχουν ένα βασικό χαρακτηριστικό αποτύπωσης, σύμφωνα με τον Iancu Daramus, επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας στο Fulcrum Asset Management στο Λονδίνο: Δεν μπορούν εύκολα να υποστηριχθούν για να προτείνουν βελτιωμένη απόδοση άνθρακα από τους διαχειριστές κεφαλαίων.
«Μπορείτε να μειώσετε στο μισό τις εκπομπές του χαρτοφυλακίου σας αποβάλλοντας λίγες μόνο μετοχές, αλλά δεν μπορείτε να μειώσετε στο μισό το ITR σας με αυτόν τον τρόπο», εξήγησε ο Daramus. Με άλλα λόγια, ενώ ένας διαχειριστής κεφαλαίων μπορεί να βελτιώσει δραστικά την απόδοση άνθρακα ενός χαρτοφυλακίου με απλή εκποίηση μετοχών των εταιριών με μεγαλύτερη ένταση άνθρακα, ένα ITR δεν μπορεί να κοπεί τόσο γρήγορα, καθώς οι εκποιήσεις χαρτοφυλακίου έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στην ανοδική πορεία της πραγματικής οικονομίας. είπε.
Και ένας πιο ζεστός κόσμος προμηνύει όχι μόνο συχνότερους και πιο ακραίους καύσωνες, πλημμύρες και πυρκαγιές — αλλά και σημαντικό πλήγμα στις αξίες των περιουσιακών στοιχείων.
«Εάν η ευθυγράμμιση της παγκόσμιας οικονομίας με τη Συμφωνία του Παρισιού είναι δύσκολη, δεν θα πρέπει να υπάρξει συντόμευση για την ευθυγράμμιση των χαρτοφυλακίων», δήλωσε ο Daramus.
Βιώσιμη χρηματοδότηση
Οι επενδυτές αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κίνδυνο η κλιματική κρίση να οδηγήσει σε ξαφνική απώλεια αξίας, σύμφωνα με τον Markus Müller, επικεφαλής επενδύσεων για την ESG στη Deutsche Bank. Λέει ότι οι επενδυτές πρέπει να προετοιμαστούν για τις απρόβλεπτες συνέπειες των κινδύνων που συνδέονται με την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Αν και τέτοια γεγονότα θεωρούνται απίθανα, η επίδρασή τους μπορεί να είναι καταστροφική. «Ο πειρασμός είναι να υποθέσουμε ότι τα αποτελέσματα… θα συσσωρευτούν μόνο σταδιακά», είπε σε ένα σημείωμα πελάτη. «Ωστόσο, αυτό δεν είναι εγγυημένο».
Οι εκπομπές ορυκτών καυσίμων θερμαίνουν τον πλανήτη, πυροδοτούν ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές στην Ελλάδα και τον Καναδά μέχρι σφοδρές καταιγίδες και πλημμύρες.
Σύμφωνα με τον Lombard Odier, τα νέα πρότυπα για την παγκόσμια αγορά αντισταθμίσεων άνθρακα απειλούν να εξαλείψουν «πολλή» αξία για τους επενδυτές.
Η μεγαλύτερη κατηγορία κεφαλαίων ESG στον κόσμο είναι επίσης μακράν η πιο αδιαφανής,
και αυτό αρχίζει να ενοχλεί τους επενδυτές.
Η άλλη όψη
Αρκετοί Hedge Fund managers άρχισαν να αυξάνουν την έκθεσή τους σε αποθέματα ουρανίου, καθώς στοιχηματίζουν σε σημαντικά κέρδη τιμών χάρη στον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην ενεργειακή μετάβαση.
