Κάτω από το άγχος της δικής τους αποτυχίας και θλίψης, της οργής του κόσμου που ξεχειλίζει και της ανάγκης να αντιδράσουν άμεσα, εμφορούνταν από την πεποίθηση της άμεσης, σκληρής και καταληκτικής απάντησης στην επίθεση της Χαμάς. Στόχος; Να αποκαταστήσουν το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών τους και να επιβάλλουν σχεδιασμό για την επόμενη μέρα της Γάζας. Η κατάσταση, λες και δεν ήταν από μόνη της αρκετά σύνθετη, περιπλέκεται έτι περαιτέρω από τους ομήρους, τους αμάχους και τον χαρακτήρα της Χαμάς ως αντάρτικο πόλεων.
Το πολιτικό προσωπικό στο Ισραήλ, με εξαίρεση τον ηγέτης της αντιπολίτευσης Λαπίντ, ευθυγραμμίστηκε σε κυβέρνηση εκτάκτου ανάγκης, υπό τον Νετανιάχου. Η μυωπική επιδίωξη των προφανώς μη-επιτεύξιμων στόχων, οδηγεί το Ισραήλ σε οιωνεί διεθνή απομόνωση. Αυτό άλλωστε αντικατοπτρίστηκε και στο ψήφισμα του ΟΗΕ όπου 120 χώρες βρέθηκαν απέναντι από το Ισραήλ, 15 μαζί του και 45 αν και φίλα προσκείμενες απέφυγαν να το στηρίξουν επιλέγοντας αποχή, υπό την πίεση της κοινωνικής κατακραυγής.
Με τον Νετανιάχου να προειδοποιεί για μακρύ και δύσκολο πόλεμο κατά της Χαμάς, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι βιώνουν deja vu και δεν τους αρέσει. Το Ισραήλ δεν αγνοεί μόνο το κόστος απώλειας ζωών των αμάχων, αλλά και τους κινδύνους μετάστασης της κρίσης και ανάφλεξης όλης της Μέσης Ανατολής, με την εμπλοκή του Ιράν.
Δεδομένου του απολογισμού των τελευταίων δέκα ημερών, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι θα απομείνει από τη λωρίδα εάν το Ισραήλ στείλει όντως χερσαίες δυνάμεις στη Γάζα ή συνεχίσει τους βομβαρδισμούς για όσο διάστημα φαίνεται να πιστεύει ότι απαιτούν οι στόχοι του.
Η διελκυστίνδα των λόμπι
Διεθνώς, έχει διαμορφωθεί μια διελκυστίνδα μεταξύ των λομπι.
Οι λομπίστες του status quo, που δρουν αποτρεπτικά, ώστε να μην αναγκαστούν ΗΠΑ και Ευρώπη να βυθιστούν σε νέο βάλτο -αντίστοιχο με της Ουκρανίας, ο οποίος θα αποδυναμώσει περαιτέρω τη διαπραγματευτική τους θέση και την ικανότητά τους να επηρεάσουν άλλα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά μέτωπα, τα οποία θα αρχίσουν να εκρήγνυνται, κυρίως λόγω του ελλείμματος ισχύος και ηγεσίας που θα δημιουργείται, αλλά και με έξωθεν παρεμβάσεις. Το σκηνικό ήδη ξεδιπλώνεται στην Αφρική, ενώ υπάρχουν θύλακες που μπορεί να προσφέρουν τέτοιες συνθήκες στον Καύκασο και την ASEAN.
Το έτερο λόμπι του Ισραήλ, σε αυτή τη φάση -παρά τη σύγκρουση- ταυτίζεται με αυτό της Ρωσίας, στη στρατηγική και τις μεθόδους, επιδιώκοντας όμως διαφορετικά αποτελέσματα. Ήτοι, το λόμπι του Ισραήλ στοχεύει να εμπλέξει το Ιράν, μέχρι κάποιο βαθμό, στον πόλεμο, αντιστρέφοντας έτσι την πορεία εξομάλυνσης στην οποία έχει εισέλθει με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Στον στόχο αυτό δεν αντιστέκεται και η Σαουδική Αραβία, η οποία διεκδικεί το ρόλο της περιεφερειακής υπερδύναμης στην περιοχή. Περίπου αντίστοιχη είναι η πολιτική της Τουρκίας η οποία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τον διττό της ρόλο ως η μόνη μουσουλμανική χώρα του NATO, που διαθέτει ταυτόχρονα απευθείας δίαυλο με τον Λευκό Οίκο και τη Χαμάς. Η Άγκυρα δεν θέλει οι ΗΠΑ να δεχθούν το Ιράν ως τον μείζονα εκπρόσωπο της Χαμάς, προσφέροντας στην Τεχεράνη ανταλλάγματα για να πετύχουν αποκλιμάκωση. Αντ’ αυτού, όπως δήλωσε ο Ερντγάν, ανάγει εαυτόν σε μείζονα αντίπαλο του Ισραήλ, ώστε να μπορέσει να παίξει τον ρόλο του μεγάφωνου της Χαμάς πολύ πιο αποτελεσματικά, δεδομένου του ρόλου της στο διεθνές γεωπολιτικό και γεωοικονομικό status quo.
Η στρατηγική των ηγετών της Δύσης
Οι δυτικοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Μπάιντεν, πιέζουν τον Νετανιάχου να σταματήσει τους βομβαρδισμούς, να επιτρέψει επαρκή ανθρωπιστική βοήθεια και να θέσει τους όρους για συνέχιση της κατάπαυσης του πυρός. Βέβαια, παραμένει ασαφές αν η περιφερειακή διπλωματία μπορεί επαρκώς, κατά την άποψη του Ισραήλ, να χαλιναγωγήσει τη Χαμάς ή να καταλήξει σε κάποια εναλλακτική για τη Γάζα. Διεθνώς, παρά τις βαρύγδουπες ανακοινώσεις Νετανιάχου, δεν πιστεύει κανείς ότι η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ μπορεί να καταστρέψει τη Χαμάς ή έστω και να εξαφανίσει εντελώς την ένοπλη πτέρυγά της.
Οι προηγούμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ των παλαιστινιακών φατριών για το κλείσιμο του σχίσματος μεταξύ της Δυτικής Όχθης και της Γάζας παρήγαγαν δύναμη-κοινή χρήση επιλογών στις οποίες η Χαμάς θα έπαιρνε πίσω στη διακυβέρνηση της Γάζας. Αυτά έχουν θεμελιωθεί, ιδιαίτερα για το μέλλον του στρατού της Χαμάς, αλλά μπορεί να αναβιώσουν ως μέρος μιας περιφερειακής συμφωνίας, που ίσως περιλαμβάνει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, αλλά υποστηρίζεται από ένα ευρύτερο φάσμα περιφερειακών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, του Κατάρ και των ΗΑΕ. Η προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, η οποία προς το παρόν φαίνεται να συνεχίζεται, θα μπορούσε να επιτρέψει τουλάχιστον βήματα προς κάποια μορφή περιφερειακής κατανόησης. Η Χαμάς και άλλες ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις αντιμετωπίζουν ένα ιδιαίτερα σκληρό δίλημμα: Για να κερδίσουν αξιοπιστία και θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την επόμενη μέρα θα πρέπει να απωλέσουν σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα, ήτοι να απελευθερώσουν τους ομήρους. Το ερώτημα δεν είναι αν θα το κάνουν, αλλά πότε θα συμβεί. Διεθνώς το αίτημα είναι για άμεση απελευθέρωση. Ωστόσο, σε αυτή τη φάση καμία δυτική ή άλλη δύναμη δεν μπορεί χαλιναγωγήσει τον Νετανιάχου και να δεσμευτεί ως εγγυήτρια δύναμη για την εκεχειρία.
Όσο οι δυτικοί δεν ζητούν άμεση κατάπαυση του πυρός αλλά αμφιταλαντεύονται και απηχούν τις θέσεις του Νετανιάχου, τότε το ρίσκο διάχυσης της έντασης όχι μόνο στην περιοχή αλλά και στην Ευρώπη, καθώς ο κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών αυξάνεται εκθετικά.
Η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα
Είτε υπάρχει κατάπαυση του πυρός είτε όχι, η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα είναι απαραίτητη.
Μια καλή αρχή θα ήταν ένας ανθρωπιστικός διάδρομος από την Αίγυπτο, που όπως λέει ο Νετανιάχου θα επιτρέψει το Ισραήλ, θα διευκολύνει τη διανομή περισσότερων τροφίμων, νερού και ιατρικών προμηθειών στη Γάζα.
Οι ΗΠΑ, υποστηρίζουν την άρνηση της Αιγύπτου να δεχθεί Παλαιστίνιους από τη Γάζα στο έδαφός της, καθώς η συσσώρευση ανθρώπων εκτός της χώρας κατοικίας τους θα ενέτεινε τις πιέσεις στο μεταναστευτικό και θα υπονόμευε τις προοπτικές επιστροφής τους. Γεωστρατηγικά, κάτι τέτοιο θα έδινε την αίσθηση στο Ισραήλ ότι πιέζοντας στρατιωτικά επιτυγχάνει μείωση του πληθυσμού της Γάζας και αντιμετάθεση του προβλήματος, με την ανάγκη για ρεαλιστική επίλυση να υποβαθμίζεται και να παρέλκει.
Όπως είπε ο Blinken σε τηλεοπτική συνέντευξη στις 15 Οκτωβρίου: «Έχω ακούσει απευθείας από τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Abbas και σχεδόν από κάθε άλλο ηγέτη με τον οποίο έχω μιλήσει στην περιοχή, ότι ο ανθρωπιστικός διάδρομος δεν αποτελεί θέμα προς συζήτηση και γι αυτό δεν την υποστηρίζουν». Ωστόσο είναι είναι ζωτικής σημασίας η ροή των προμηθειών από την άλλη πλευρά μέσω των συνόρων.
