Ενώ η Κίνα γιορτάζει την πρώτη 10ετία της Belt and Road Initiative, η διεθνής κριτική για το πλαίσιο χρηματοδότησης και τις πολιτικές εξαρτήσεις που δημιουργούν τα δάνεια, κλιμακώνεται, καθώς χώρες και περιοχές τίθενται υπό κινεζική κηδεμονία.
Η Κίνα γιόρτασε την πρώτη δεκαετία του Belt and Road Initiative παρουσία πολλών ηγετών απ όλο τον κόσμο, ενώ προετοιμάζεται για τη δεύτερη και αναπτύξεις που θα δημιουργήσουν διαδρόμους προς νέες αγορές και θα εντείνουν τη σύνδεσή της με άλλες χώρες εντός και εκτός Ασίας.
Η πολιτική αυτή όμως δεν είναι καινούργια, αλλά βγαλμένη από το playbook της βρετανικής αυτοκρατορίας… δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην Ελλάδα έχει επικρατήσει η έκφραση “τα δάνεια της Αγγλίας”…
Ωστόσο, η υψηλού επιπέδου υποδομή και το διεθνές αναπτυξιακό πρόγραμμα της Κίνας κατηγορήθηκαν πολλές φορές ως εργαλεία για την δημιουργία χρεών και εξαρτήσεων, προσφέροντας στο Πεκίνο μοχλό πίεσης και πολιτικής χειραγώγησης κυβερνήσεων και χωρών.
Το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία εντόπισε σημαντική αύξηση στα έκτακτα δάνεια σε χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή του χρέους που έχει αναληφθεί ως μέρος των έργων Belt and Road. Επιπλέον, οι όροι δανείου και οι πρακτικές διαφάνειας της Κίνας επικρίνονται από τους ερευνητές.
Μεταξύ 2015 και 2021, η Κίνα επέκτεινε σημαντικές γραμμές έκτακτης ανάγκης ανταλλαγών ρευστότητας σε χώρες Belt and Road όπως η Μογγολία, η Αίγυπτος, το Πακιστάν, η Σρι Λάνκα και η Τουρκία, πολλές από τις οποίες ανατράπηκαν και συχνά αυξάνονταν για αρκετά συνεχόμενα χρόνια.
Το Ομάν, η Αγκόλα και η Βενεζουέλα καθώς και ορισμένες από τις χώρες που αναφέρονται παραπάνω έλαβαν επίσης προθεσμιακά δάνεια τουλάχιστον 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων η καθεμία ως υποστήριξη ισοζυγίου πληρωμών σε αυτό το χρονικό πλαίσιο.
Το υψηλό χρέος της Μογγολίας προς την Κίνα έγινε πρόβλημα όταν η πλούσια σε ορυκτά χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με νέες δυσκολίες μετά την υποχώρηση της άνθησης των εμπορευματικών μετακινήσεων της δεκαετίας του 2000. Το 2021, το εξωτερικό της χρέος προς την Κίνα εξακολουθούσε να ανέρχεται στο 24% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Ενδεικτικό είναι ότι οι μεγάλοι δανειολήπτες της Belt and Road, το Πακιστάν και η Αίγυπτος πιέστηκαν να αποδεχτούν προγράμματα διάσωσης μεγάλης κλίμακας από την Κίνα, οι οικονομίες τους εξασθενούσαν.
Το μερίδιο των δανειοληπτών της Κίνας που αντιμετωπίζουν προβλήματα έχει αυξηθεί τόσο απότομα τα τελευταία χρόνια που το 60% του χαρτοφυλακίου δανεισμού της χώρας στο εξωτερικό υποστήριξε αυτές τις χώρες το 2022, από μόλις 5% το 2010.
Το 2015, τα προγράμματα διάσωσης από την Κίνα εκτοξεύτηκαν σε σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια, από μόλις 11 δισεκατομμύρια δολάρια το προηγούμενο έτος, καθώς η Κίνα αύξησε τα έκτακτα δάνειά της προς την Αργεντινή κατά περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η χώρα εντάχθηκε στο Belt and Road μόλις το 2022, αλλά είχε δανειστεί από το Πεκίνο πριν από αυτό. Το ίδιο έτος, η Κίνα παρείχε επίσης 10 δισεκατομμύρια δολάρια ως υποστήριξη ισοζυγίου πληρωμών στη Βενεζουέλα.
Τα έργα υποδομής κλίμακας δεν είναι ασυνήθιστα για χώρες σε όλο τον κόσμο, τα αναπτυξιακά δάνεια της Κίνας έχουν λιγότερο ευνοϊκούς όρους από εκείνα άλλων χωρών και οργανισμών, για παράδειγμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας ή των χωρών της Λέσχης του Παρισιού. Ειδικότερα, περιλαμβάνουν υψηλότερα επιτόκια και μικρότερες περιόδους αποπληρωμής, που μπορεί να εξελιχθούν πρόβλημα ειδικά για τις φτωχότερες χώρες. Το ίδιο ισχύει για τα κινεζικά δάνεια διάσωσης, τα οποία η IFW Kiel διαπίστωσε ότι συνήθως φέρουν επιτόκιο 5% σε αντίθεση με το επιτόκιο 2% που χρεώνει το ΔΝΤ.
You will find more infographics at Statista
