Ανησυχία στο NATO και την ΕΕ προκάλεσε η έξαρση της αντιπαράθεσης Πολωνίας – Ουκρανίας, που είχε ως επίκεντρο τις εξαγωγές σιτηρών και έφτασε να αναχθεί σε μείζον γεωπολιτικό ζήτημα.
Η κλιμακούμενη πολιτική πίεση που δέχεται η ακροδεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας εξαιτίας του σκανδάλου με τις βίζα στο εσωτερικό, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, κρύβεται πίσω από την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της αντιπαράθεσης Βαρσοβίας – Κιέβου, που οδήγησε σε παρέμβαση τρίτων παραγόντων.
Τυπικά, το ζήτημα εστιάζεται στα σιτηρά και διαχέεται στη γεωπολιτική μέσω της επαπειλούμενης διακοπής χορήγησης στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανίας από την Πολωνία. Ουσιαστικά όμως, η κυβέρνηση του ακροδεξιού κόμματος της Δικαιοσύνης πιέζεται εσωτερικά από σκάνδαλα, με προεξάρχον τις βίζα και βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Έτσι, αποφασίστηκε η μικροπολιτική εργαλειοποίηση ενός σύνθετου γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ζητήματος.
Αποτέλεσμα: Η αναδίπλωση της Βαρσοβίας, μετά από μπαράζ παρασκηνιακών παρεμβάσεων και η επική κωλοτούμπα του Ματέους Μοραβιέτσκι από τη ΝέαΥόρκη.
Η κατάταση
Μία απρόσμενη ρωγμή εμφανίζεται στο μέχρι στιγμής αρραγές μέτωπο της Δύσης για την Ουκρανία με αφορμή τις …εξαγωγές σιτηρών. Μετά την απόφαση της Ρωσίας να μην παρατείνει τη συγκατάθεσή της για εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία μέσω ασφαλούς διαδρόμου στη Μαύρη Θάλασσα, το Κίεβο αναζητά εναλλακτικές οδούς.
Πάντως η κυβέρνηση της Πολωνίας, παρά την κατά τα άλλα αμέριστη συμπαράσταση προς τους Ουκρανούς, δεν επιτρέπει την εισαγωγή σιτηρών από τη γειτονική χώρα, προστατεύοντας τα συμφέροντα των Πολωνών αγροτών. Και αυτό, παρότι την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι τερματίζονται οι περιορισμοί στις εισαγωγές των ουκρανικών σιτηρών.
Πολωνία, Ουγγαρία και Σλοβακία απάντησαν ότι δεν πρόκειται να συμμορφωθούν με την απόφαση των Βρυξελλών. Η Σλοβακία επιδιώκει ήδη έναν διμερή διακανονισμό, μιλώντας απευθείας με τους Ουκρανούς. Αλλά η ρητορική αντιπαράθεση ανάμεσα στο Κίεβο και τη Βαρσοβία κλιμακώθηκε γρήγορα.Ίσως γιατί η Πολωνία διανύει προεκλογική περίοδο, με το εθνολαϊκιστικό κόμμα του πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι να αγωνίζεται για την παραμονή στην εξουσία, με αντίπαλο τη φιλελεύθερη, φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση του πρώην πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ. «Η ένταση στις διμερείς μας σχέσεις έχει σχέση με τον προεκλογικό αγώνα στην Πολωνία» δηλώνει ο Ουκρανός αναλυτής Μιχαΐλο Πάσκοφ στην πολωνική εφημερίδα Rzeczpospolita.
Αντεπίθεση Ζελένσκι
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι επιτέθηκε σε «κάποιους φίλους στην Ευρώπη» που «παίζουν θέατρο, επιδεικνύοντας αλληλεγγύη» και απείλησε με προσφυγή κατά της Πολωνίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα προειδοποίησε ανοιχτά την Ουκρανία να μην είναι «αχάριστη» για τη βοήθεια που της παρέχεται σε καιρό πολέμου, ενώ λίγο αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πιότρ Μίλερ δήλωσε ότι η Πολωνία τερματίζει την παροχή οπλισμού στην Ουκρανία, αν και «θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από όσα συμβόλαια έχουν ήδη υπογραφεί». Πάντως η λιθουανική ραδιοτηλεόραση (LRT) υποστηρίζει ότι, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, οι Ντούντα και Ζελένσκι συναντήθηκαν για να συζητήσουν το ακανθώδες ζήτημα των σιτηρών, κάτι που δεν επιβεβαιώνεται επισήμως.
Σύγκρουση;
Έχουν φτάσει στα πρόθυρα ανοιχτής σύγκρουσης οι μέχρι πρότινος πιστοί σύμμαχοι; Σε διευκρινιστικές δηλώσεις στον τηλεοπτικό σταθμό Polsat ο Πολωνός πρωθυπουργός Μοραβιέτσκι τονίζει ότι η Πολωνία δεν παρέχει νέους εξοπλισμούς στη γειτονική Ουκρανία διότι θέλει η ίδια να προμηθευθεί περισσότερα οπλικά συστήματα, με στόχο «να αποκτήσουμε σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις, από τις πιο σύγχρονες στην Ευρώπη». Επιμένει δε ότι όλα αυτά «δεν έχουν καμία σχέση με την υπόθεση των σιτηρών».
Η αιφνιδιαστική κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας φαίνεται να προκαλεί ανησυχία στους Ευρωπαίους. Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε ότι δεν θέλει να σχολιάσει το ζήτημα πριν μιλήσει ο ίδιος με τον Πολωνό ομόλογό του Μάρους Μπλάσακ. Όμως ο ευρωβουλευτής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου για την Ουκρανία, Μίχαελ Γκάλερ, δήλωσε ότι «είναι τουλάχιστον λυπηρό να γίνεται η στήριξη προς την Ουκρανία έρμαιο του προεκλογικού αγώνα στην Πολωνία» και ότι ο πρωθυπουργός Μοραβιέτσκι «προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από το σκάνδαλο με τις παράνομες χορηγήσεις βίζας» που κλονίζει το κυβερνών κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS).
Σε μία προσπάθεια να αναζητήσουν κοινό έδαφος οι υπουργοί Γεωργίας της Πολωνίας και της Ουκρανίας, Ρόμπερτ Τέλους και Μίκολα Σόλσκι είχαν τηλεφωνική επικοινωνία το απόγευμα της Πέμπτης και συμφώνησαν «να αναζητήσουν μία λύση που θα ανταποκρίνεται στα συμφέροντα και των δύο κρατών», όπως ανακοίνωσε το Κίεβο. Από την πλευρά του ο Τέλους, μιλώντας στο πολωνικό πρακτορείο PAP, εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί «η Ουκρανία μιλάει τώρα απευθείας με την Πολωνία», αλλά ζήτησε από την κυβέρνηση του Κιέβου να αποσύρει τις απειλές της για προσφυγή ενώπιον του ΠΟΕ, προκειμένου να υπάρξει συμβιβασμός.
