Ζώντας όλα τα χρόνια της ζωής μου στην Θεσσαλονίκη και επισκεπτόμενος συχνά πολλές περιοχές της Ελλάδας, διαπίστωσα ότι το δημογραφικό πρόβλημα της πατρίδας μας είναι τεράστιο, ειδικά στην περιοχή μου στην Βόρεια Ελλάδα, κάτι που διαπιστώνεται εύκολα από την εμφανή ερημοποίηση των χωριών όπου πλέον ζουν μόνο οι ηλικιωμένοι κάτοικοι τους.
Αυτό άλλωστε καταδεικνύεται και συνεπικουρείται από την τελευταία απογραφή πληθυσμού που διενεργήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ το 2021 που ήρθε δυστυχώς να επιβεβαιώσει το πρόβλημα αυτό. Η απογραφή κατέδειξε μείωση του πληθυσμού στην ελληνική επικράτεια της τάξης του 3,5%, ενώ στην Βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της Θράκης, πλησιάζει το 6%. Σε ορισμένες δε περιφέρειες, όπως αυτή της Δυτικής Μακεδονίας, η μείωση αγγίζει το 10%.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ του 2010 και του 2020 αποτυπώνει μία μείωση της τάξεως 21,5% πανελλαδικά όταν στην Βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της Θράκης, η μείωση ανέρχεται σε 26,3%. Στην περιφέρεια δε της Δυτικής Μακεδονίας, η μείωση αγγίζει το 30%. Άρα διαπιστώνει εύκολα κανείς την ανάλογη σχέση μεταξύ του ΑΕΠ και του δημογραφικού προβλήματος.
Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι το πρόβλημα σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές λαμβάνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις σε σχέση με τα μεγάλα αστικά κέντρα. Ειδικά το χάσμα μεταξύ πόλης και υπαίθρου στην ελληνική επικράτεια αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί ένα κεντρικό ζήτημα που θα πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί προτού πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Συμπληρωματικά αυτού του προβλήματος υπάρχει, και σε άμεση σχέση με αυτό, τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια, με αφορμή τα μνημόνια και την οικονομική κρίση που προέκυψε, το φαινόμενο του brain drain που είναι ακόμη ποιο επικίνδυνο καθώς τα παιδιά μας μεταναστεύουν στο εξωτερικό, κυρίως λόγω του ότι το ποσοστό ανεργίας στην χώρα μας παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ δεν βρίσκουν δουλειές ανάλογες των σπουδών και των προσόντων τους. Άλλο πρόβλημα είναι και η γενικότερη υποβάθμιση του τόπου διαμονής τους καθώς, σαν φυσικό επόμενο, όταν δεν υπάρχουν δουλειές ακολουθεί η μετανάστευση και η υποβάθμιση έπειτα της περιοχής.
Το πρόβλημα είναι ακόμη χειρότερο εάν συνυπολογιστεί ότι ενώ εμείς οι γονείς τους επενδύσαμε πολλά για τις σπουδές τους τα οφέλη αυτών των γνώσεων τους τα απολαμβάνουν στην πράξη οι χώρες υποδοχής τους και όχι η πατρίδα μας.
Μέσα στους γονείς που τα παιδιά τους έχουν μεταναστεύσει ανήκω και εγώ, η κόρη μου είναι εσωτερική μετανάστης καθώς αναγκάστηκε να δουλέψει στην Αθήνα και ο γιός μου σπουδάζει στο εξωτερικό όπου κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσει να ζει. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο αντίκτυπος που έχει στην καθημερινότητα της χώρας μας είναι σημαντικότατος και επιβάλλεται να αναδειχτεί και ταυτόχρονα να γίνει ξεκάθαρη πλέον η ανάγκη της σημασίας του σχεδιασμού μιας εθνικής στρατηγικής για την επίλυση του.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι το πρόβλημα στην Βόρεια Ελλάδα μεγιστοποιείται εάν συνυπολογίσει κανείς ότι σοβαροί εθνικοί λόγοι, όπως όλοι γνωρίζουμε, επιβάλουν την λήψη γρήγορων και ξεκάθαρων πρωτοβουλιών για την λύση του θέματος. Δυστυχώς δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου καθώς οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και σοβαροί.
Το δημογραφικό έχει συνέπειες στη ζωή μας, καθώς επιδρά στο μέλλον της πατρίδας μας γενικότερα αλλά και ειδικά κάθε περιοχής, στην τοπική οικονομική ανάπτυξη, στην ποιότητα ζωής και στις υποδομές της. Η εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου για την αντιστροφή αυτής της τάσης θεωρώ ότι είναι απολύτως αναγκαία και επείγουσα.
Προτείνω δε, σχετικά με το ποιο επίπεδο διοίκησης πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να λύσει το πρόβλημα, πρώτα η κεντρική κυβέρνηση όπως και η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν την ευθύνη τόσο για τη δημιουργία αυτών των προβλημάτων όσο και για την φροντίδα επίλυσή τους. Οι τοπικοί φορείς εξουσίας πρέπει να μπορούν και να έχουν ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη και την προοπτική μιας περιοχής, οπότε και αποτελούν βασικούς πυλώνες στο σχεδιασμό της στρατηγικής για την αντιστροφή της δημογραφικής συρρίκνωσης.
Κατά καιρούς, έχουν κατατεθεί προτάσεις από διάφορους φορείς για την επίλυση του προβλήματος. Κατά την άποψη μου, πρέπει το γρηγορότερο να αναληφθούν δράσεις για την παρακίνηση επιστροφής των Ελλήνων υψηλών προσόντων που βρίσκονται στο εξωτερικό παράλληλα με αντίστοιχες δράσεις για την ανάσχεση των μαζικών εκροών του ανθρώπινου δυναμικού ίδιων προσόντων από την Ελλάδα προς το εξωτερικό.
Αυτές οι δράσεις θα πρέπει να συνοδεύονται και από άλλα μέτρα όπως την άρση της υπερφορολόγησης της παραγωγικής εργασίας και την δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού παρακολούθησης και σχεδιασμού πολιτικών για την διαρκή αντιμετώπιση του brain drain.
Παράλληλα, θα πρέπει να δοθούν μόνιμα και ισχυρά αναπτυξιακά κίνητρα, ειδικά στην Βόρεια Ελλάδα, που να βοηθήσουν ώστε να δημιουργηθούν σοβαρές, βιώσιμες και μακροχρόνιες επενδύσεις με σκοπό να μείνει ο ενεργός πληθυσμός στον τόπο του και να αποφύγουμε τον περαιτέρω υδροκεφαλισμό της χώρας μας στην Αθήνα βοηθώντας συγχρόνως να προσελκυστούν οι νέοι μας να επιστρέψουν πίσω στην πατρίδα τους.
Ελπίζω βέβαια, να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος σε αυτή την νέα προσπάθεια όπως, παράδειγμα, στην Θράκη όπου ενώ είχαν δοθεί στο παρελθόν, για τον ίδιο λόγο, αναπτυξιακά κίνητρα πολλές επιχειρήσεις μετά από μερικά χρόνια έκλεισαν.
Τέλος, ας ελπίσουμε ότι, τόσο η κεντρική εξουσία όσο και η τοπική αυτοδιοίκηση,
θα αναλάβουν το συντομότερο πρωτοβουλίες και δράσεις για την εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου για την αντιμετώπιση και επίλυση του δημογραφικού προβλήματος.
Xάρης Δημόπουλος
Οικονομολόγος
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος δήμου Κορδελιού – Ευόσμου.
