![Τη νέα αρχιτεκτονική των σχέσεων της Δύσης με την Τουρκία επιβεβαιώνει η συμφωνία για την έγκριση του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης ]της Σουηδίας στο NATO](https://www.crisismonitor.gr/wp-content/uploads/2023/07/erdogan_stoltenberg_sweden-360x180.jpg)
![Τη νέα αρχιτεκτονική των σχέσεων της Δύσης με την Τουρκία επιβεβαιώνει η συμφωνία για την έγκριση του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης ]της Σουηδίας στο NATO](https://www.crisismonitor.gr/wp-content/uploads/2023/07/erdogan_stoltenberg_sweden.jpg)
Τη νέα αρχιτεκτονική των σχέσεων της Δύσης με την Τουρκία επιβεβαιώνει η συμφωνία για την έγκριση του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης ]της Σουηδίας στο NATO που υπέγραψαν ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Σουηδό πρωθυπουργό Κρίστερσον υπό την αιγίδα του Γενς Στόλτενμπεργκ.
Στην πραγματικότητα, ο Ταγίπ Ερντογάν πέτυχε μια συμφωνία με πολύπλευρα οφέλη, εξασφαλίζοντας συνολική αποδοχή του status quo της Τουρκίας ως περιφερειακής υπερδύναμης.
Ο Τούρκος πρόεδρος εκμεταλλευόμενος την πίεση στα ανατολικά της ΕΕ από τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, την αναδιάταξη του σκηνικού στη Μέση Ανατολή με τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Σαουδικής Αραβίας και τον ενισχυμένο ρόλο της Κίνας, καθώς και την πλήρη κατάρρευση της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν, επανακάμπτει ως “λύση” αντί του προβλήματος. Η επανεκλογή του στην προεδρία, τελειώνει τα σενάρια για μια πιο βολική για τη Δύση Τουρκία, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει η επιτακτική ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου πλέγματος σχέσεων, που θα περιορίζει τις βλέψεις των διαφόρων ισχυρών περιφερειακών ομάδων για ανάδειξή τους σε κυρίαρχες και αμφισβήτηση του γεωπολιτικού και γεωοικονομικού status quo.
Οι παραχωρήσεις
Ο Ταγίπ Ερντογάν πήρε πολλά, αλλά χρειάστηκε και ο ίδιος να κάνει παραχωρήσεις και μάλιστα… ηχηρές. Ωστόσο, ο χρόνος και τρόπος που τις έκανε ήταν διευκολυντικός για τον ίδιο.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από το κείμενο της συμφωνίας, το NATO θα πιέσει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους για την άρση των κυρώσεων κατά της Τουρκίας στους εξοπλισμούς. Καθώς τη συμφωνία χαιρέτησε ήδη ο Τζο Μπάιντεν, αυτό συνεπάγεται ότι η Ουάσιγκτον τίθεται αναφανδόν υπέρ αυτού. Μάλιστα, η σύνδεση Σουηδίας – F-16 που είχε εισαγάγει το Κογκρέσο τώρα θα …υλοποιηθεί. Όπερ σημαίνει ότι το αίτημα της Τουρκίας για αγορά 40 νέων F-16 Viper και την αναβάθμιση των υφισταμένων σε Viper τώρα θα εγκριθεί. Ανοιχτό παραμένει το θέμα της υλοποίησης, οι προτεραιότητες και το χρονοδιάγραμμα της Lockheed Martin και το ενδεχόμενο μεταφοράς τεχνογνωσίας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν πέτυχε να στείλει μήνυμα ότι οι Κούρδοι και οι πολιτικοί του αντίπαλοι δεν είναι ασφαλείς σχεδόν… πουθενά. Ο “Μηχανισμός Ασφαλείας” που ενεργοποιείται και είχε από καιρό συμφωνηθεί, σηματοδοτεί ότι η Σουηδία επιβεβαίωσε ότι δεν παρέχει υποστήριξη ούτε στους Κούρσους YPG/PYD, ούτε στην οργάνωση που η Τουρκία ονομάζει FETO.
Γκρίζες ζώνες
Δεν αποσαφηνίζεται αν ο Ταγίπ Ερντογάν πέτυχε την υλοποίηση της διασύνδεσης των υπηρεσιών πληροφοριών στο πλαίσιο του NATO και τη διάθεση πληροφοριών κατόπιν αιτήματος για την αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών στο εσωτερικό. Ούτε αν η Σουηδία δεσμεύθηκε για την υλοποίηση Ευρωπαϊκών Ενταλμάτων Σύλληψης από την Τουρκία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η Europol είχε περιορίσει τη δυνατότητα της Τουρκίας να καταχωρεί Ευρωπαϊκά Εντάλματα Σύλληψης (red notice) καθώς διαπιστώθηκε ότι έκανε κατάχρηση του συστήματος στο πλαίσιο του πογκρόμ που εξαπέλυσε κατά αυτών που χαρακτήριζε υποστηρικτών του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Η ευρωπαϊκή κωλοτούμπα
Αν και η Ευρώπη αντέδρασε στην προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να συνδέσει την είσοδο της Σουηδίας στο NATO με την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, στη συνέχεια και μέσω του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπαναχώρησε, καθώς ο Σαρλ Μισέλ αν και δεν δεσμεύθηκε, συμφώνησε να ενεργοποιήσει εκ νέου την παγωμένη διαδικασία. Η σημειολογία εν προκειμένω είναι επίσης σημαντική, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν δεν ζήτησε διαβεβαιώσεις από την Κομισιόν που εκπροσωπείται από την Ούρσουλα Φον Λάιεν, την οποία είχε απαξιώσει μη-προσφέροντάς της καρέκλα κατά την επίσημη επίσκεψη της στην Άγκυρα.
Η Σουηδία δεσμεύτηκε ότι «θα υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες για την αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ – Τουρκίας και της ελευθέρωσης των θεωρήσεων».
Επίσης, η δέσμευση του NATO να εργαστεί για την άρση των κυρώσεων στους εξοπλισμούς της Τουρκίας, θέτει στο κάδρο και τη Γερμανία, η οποία έμεινε επιμελώς εκτός της διαδικασίας θέλοντας να αποφύγει δεσμεύσεις τέτοιου είδους. Με δεδομένο, πάντως, ότι η Σουηδία δεν θα επιβάλλει νέους και θα άρει προϋπάρχοντες περιορισμούς πώλησης εξοπλισμών προς την Τουρκία δημιουργείται δίοδος για την διοχέτευση ακόμα και γερμανικού εξοπλισμού.
Στήριξη Μπάιντεν
Ο Μπάιντεν «χαιρέτισε» τη δήλωση δεσμεύσεων Ερντογάν, Στόλτενμπεργκ και Κρίστερσον (πρωθυπουργός της Σουηδίας).
Δεν δεσμεύτηκε αλλά δήλωσε «έτοιμος» να συνεργαστεί με τον Ερντογάν και την Τουρκία για την ενίσχυση της άμυνας και της αποτροπής στον ευρωατλαντικό χώρο. Κλείνοντας το μάτι για άρση των αντιρρήσεων του Κογκρέσου για τα τουρκικά F-16.
Ελιγμοί και συμβιβασμοί από Ερντογάν
Καθ’ όλη τη -μακρά- περίοδο των διαπραγματεύσεων για την εισδοχή της Σουηδίας στο NATO, ο Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε και ο ίδιος να διαβεβαιώσει για την πραγματική του αφοσίωση τόσο στη Βορειοατλαντική Συμμαχία όσο και στη δυτική γεωοικονομική αρχιτεκτονική. Εμβληματικές στιγμές που αποτυπώνουν τη στροφή του Ταγίπ Ερντογάν είναι
- η απελευθέρωση των διοικητών του τάγματος Αζοφ που είχαν συλληφθεί στο Αζόφσταλ, προκαλώντας την αντίδραση της Μόσχας
- η αλλαγή νομισματικής πολιτικής από την Κεντρική Τράπεζα, με αύξηση επιτοκίων και διακοπή της στήριξης της τουρκικής λίρας με πωλήσεις συναλλάγματος.
Η -όχι και τόσο- κρυφή ατζέντα
Ο Ταγίπ Ερντογάν αν και δημοσίως ζητά είσοδο πλήρη ένταξη στην Ευρώπη, στην πραγματικότητα γνωρίζει ότι αυτό δεν είναι εφικτό, ούτε μπορεί να αποδώσει άμεσα καρπούς. Αυτό που στην πραγματικότητα επιζητά είναι η “απόψυξη” των διαπραγματεύσεων που θα διευκολύνει την πρόσβαση σε κοινοτικά διαρθρωτικά κονδύλια και θα δημιουργήσει δυναμική για την αναθεώρηση και ανανέωση του πρωτοκόλλου τελωνειακής σύνδεσης.
Μάλιστα, αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, ιδιαίτερα αν το πετύχει μετά τις προκλήσεις και τα τετελεσμένα που έχει δημιουργήσει απέναντι στην Κύπρο, με το Βαρώσι, τη λύση δύο κρατών και σειρά άλλων.
Οι συναντήσεις
Την Τρίτη αναμένεται η συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον Αμερικανό ομόλογο του.
Την Τετάρτη η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, στο πλαίσιο της οποίας θα υπάρξουν και διμερείς επαφές των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, ενώ στην κατ ιδίαν συνάντηση των ηγετών θα συμμετάσχουν οι διπλωματικοί σύμβουλοι και οι ΥΠΕΞ.
Επίσης, ιδιαίτερη σημειολογική αξία έχει και η απουσία από το ημερολόγιο, στο Βίλνιους, συνάντηση Μητσοτάκη – Μπάιντεν. Αυτό συνεπάγεται αφενός ότι οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ είναι καναλιζαρισμένες, αλλά παράλληλα ότι η Αθήνα θα μάθει με καθυστέρηση και με μικρότερο χρόνο αντίδρασης τις συμφωνίες ΗΠΑ – Τουρκίας.
