Ο Yevgeny Prigozhin είναι ο ιδρυτής και ο απόλυτος ηγέτης της ιδιωτικής ρωσικής στρατιωτικής ομάδας Wagner.
Η παραστρατιωτική οργάνωσή του βρίσκεται στο επίκεντρο αντιπαράθεσης μεταξύ του ιδρυτή της και της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας, με τον Βλάντιμιρ Πούτιν να επιλέγει να στηρίξει τελικά τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, πυροδοτώντας οιωνεί πραξικόπημα από τη Wagner.
Η Wagner πήρε τον έλεγχο δύο πόλεων και πολλών ρωσικών στρατιωτικών βάσεων, ενώ στρατεύματά της κατευθύνθηκαν σε φάλαγγες προς τη Μόσχα, με τον Βλάντιμιρ Πούτιν να καταγγέλλει πραξικόπημα. Χρειάστηκε η παρέμβαση του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξαντρ Λουκασένκο για να αποκλιμακωθεί η κατάσταση, αν και ακόμα δεν έχει εκτονωθεί.
Η ιστορία του Πριγκόζιν
Ο Πριγκόζιν ήταν κάποτε στενός σύμμαχος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
αλλά ο ηγέτης του Κρεμλίνου έχει πλέον ορκιστεί τιμωρία σε όσους εμπλέκονται σε «μια ένοπλη εξέγερση».
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν για δεκαετίες δραστηριοποιούνταν στις σκιές, αναλαμβάνοντας αποστολές σε όλο τον κόσμο για λογαριασμό της Ρωσίας και άλλων και αποτελούσε το μακρύ χέρι του Βλάντιμιρ Πούτιν σε μια σειρά από μέτωπα, όπου το Κρεμλίνο δεν ήθελε να φανεί ότι επεμβαίνει.
Μετά την εισβολή Ρωσίας στην Ουκρανία, όταν τα ρωσικά στρατεύματα δεν κατάφεραν να επιβληθούν, κλήθηκε η Wagner, η οποία με σημαντικές επιτυχίες κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Πούτιν. Ο Πριγκόζιν, τότε, ένοιωσε αρκετά ασφαλής για να βγει από τις σκιές και να διεκδικήσει δόξα και επιρροή, οικτίροντας την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.
Ο Πούτιν και ο Πριγκόζιν μοιράζονται ένα σχετικά ταπεινό ξεκίνημα, ο αρχηγός Βάγκνερ μεγάλωσε στις πιο σκληρές γειτονιές της Αγίας Πετρούπολης, επίσης της πατρίδας του Ρώσου προέδρου.
Γνωρίζονται από τη δεκαετία του 1990. Ο Πριγκόζιν έγινε πλούσιος ολιγάρχης κερδίζοντας μεγάλα συμβόλαια τροφοδοσίας από το Κρεμλίνο, ενώ απέκτησε και το παρατσούκλη «Ο σεφ του Πούτιν».
Η προφανής μεταμόρφωσή του σε βάναυσο πολέμαρχο ήρθε στον απόηχο του αυτονομιστικού κινήματος το 2014 που υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία στο Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία.
Ο Πριγκόζιν ίδρυσε τον Βάγκνερ ως σκιώδη μισθοφορική ομάδα που πολέμησε τόσο στην Ουκρανία όσο και, όλο και περισσότερο, για σκοπούς που υποστηρίζονται από τη Ρωσία σε όλο τον κόσμο.
Η Wagner
Υπηρεσίες πληροφοριών της Δύσης έχουν εντοπίσει δράση της Wagner στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στο Σουδάν, στη Λιβύη, στη Μοζαμβίκη, στην Ουκρανία και στη Συρία. Με τα χρόνια έχουν αποκτήσει μια φρικτή φήμη και έχουν συνδεθεί με πολλαπλές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η ομάδα βρέθηκε στο επίκεντρο.
Οι δυνάμεις Wagner συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό στην κατάληψη των ουκρανικών πόλεων Soledar και Bakhmut.
Καθώς η εκστρατεία του τακτικού ρωσικού στρατού είχε βαλτώσει, οι μαχητές της Wagner φάνηκαν να είναι οι μόνοι ικανοί να προσφέρουν απτή πρόοδο για τη ρωσική πλευρά.
Δίλημμα για τον Πούτιν
Γνωστή για την αδιαφορία για τις ζωές των δικών του στρατιωτών, η βάναυση και συχνά παράνομη τακτική της Wagner πιστεύεται ότι είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες, καθώς οι νεοσύλλεκτοι στέλνονται στη μάχη με ελάχιστη εκπαίδευση.
Ο Πριγκόζιν έχει χρησιμοποιήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να πιέσει για αυτό που θέλει και συχνά χαρακτηρίζεται ως ικανός και αδίστακτος σε αντίθεση με το στρατιωτικό κατεστημένο του Κρεμλίνου.
Τους τελευταίους μήνες, ο Prigozhin δημιούργησε ένα δίλημμα στον Πούτιν, καθώς έγινε ειλικρινής επικριτής των στρατιωτικών ηγετών της Ρωσίας.
Σε ένα ιδιαίτερα ζοφερό βίντεο στις αρχές Μαΐου, ο Prigozhin στάθηκε δίπλα σε ένα σωρό νεκρών μαχητικών Wagner και απευθύνθηκε συγκεκριμένα τον Ρώσο υπουργό Άμυνας Sergei Shoigu και τον αρχηγό των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στρατηγό Valery Gerasimov.
«Το αίμα είναι ακόμα φρέσκο», λέει, δείχνοντας τα πτώματα πίσω του.
«Ήρθαν εδώ ως εθελοντές και πεθαίνουν για να μπορείτε να κάθεστε σαν χοντρές γάτες στα πολυτελή γραφεία σας».
Η προαναγγελθείσα κρίση
Αφού παραπονέθηκε για πολύ περισσότερο από ένα μήνα ότι λαμβάνει ανεπαρκή υποστήριξη από το Κρεμλίνο στον εξαντλητικό αγώνα για την ανατολική πόλη Μπαχμούτ, ανακοίνωσε τον Μάιο ότι τα στρατεύματά του θα αποσυρθούν.
Η αντιπαράθεση έγινε τόσο οξεία που που ο Πριγκόζιν κινητοποίησε τις δυνάμεις με του προς τη Μόσχα, διαμηνύοντας στον Πούτιν ότι η απόφασή του να στηρίξει τον Σόιγκου ήταν λάθος και ότι η Ρωσία θα έχει σύντομα άλλο πρόεδρο.
Η ανταρσία της Wagner ξεκίνησε όταν ο Πριγκόζιν εξαπέλυσε μια νέα ταραχή εναντίον του ρωσικού στρατού την Παρασκευή και στη συνέχεια οδήγησε τα στρατεύματά του στη ρωσική πόλη Ροστόφ-ον-Ντον.
Παρατηρώντας μια ξαφνική και συγκλονιστική κλιμάκωση των εσωτερικών εντάσεων που σιγοβράζει για μήνες, ο Πούτιν χαρακτήρισε τις ενέργειες του Βάγκνερ «προδοσία».
«Είναι ένα μαχαίρι στην πλάτη της χώρας μας και του λαού μας», είπε ο πρόεδρος σε μια ομιλία του προς το έθνος το Σάββατο.
Ο Πριγκόζιν απάντησε στο Telegram λέγοντας ότι ο Πούτιν έκανε «βαθιά λάθος».
«Είμαστε πατριώτες της πατρίδας μας, πολεμήσαμε και πολεμάμε», είπε ο αρχηγός Βάγκνερ σε ηχητικά μηνύματα.
Εν τέλει η κρίση αποκλιμακώθηκε με παρέμβαση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξαντρ Λουκασένκο, ο οποίος μετά από επικοινωνία με τον Πούτιν, χρησιμοποίησε δικούς του διαύλους επικοινωνίας και μίλησε με τον Πριγκόζιν, στον οποίο παρείχε -μεταξύ άλλων- εγγυήσεις ασφαλείας για τα στρατεύματά του. Ο επικεφαλής της Wagner με νέα παρέμβασή του στο Telegram ανακοίνωσε την απόφασή του για επιστροφή των στρατιωτών του στις βάσεις τους.
