Η υποχώρηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ σε χαμηλά 26 μηνών τον Μάιο έδωσε έναυσμα ώστε να ανοίξει η συζήτηση για ενδεχόμενη πρόωρη διακοπή και όχι απλά πάγωμα του κύκλου σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής από τη Fed.
Η FOMC που συνεδριάζει σήμερα, βέβαια, δεν εστιάζει τόσο στον στον πληθωρισμό του ΔΤΚ, αλλά στον δομικό και στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, την αγορά εργασίας και τους μισθούς. Ακόμα όμως και με αυτά τα μεγέθη υπόψη, η τάση είναι σαφής: Η δυναμική ανόδου των τιμών υποχωρεί. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι αυξήσεις αναστρέφονται, ή ότι οι παράγοντες που την τροφοδοτούν έχουν εκλείψει.
Η Fed σήμερα, όπως και η ΕΚΤ αύριο, καλούνται να διαπιστώσουν αν ο συνδυασμός εσωτερικής demand-side και supply-side παραγόντων οδηγεί σε ισορροπία. Αν δηλαδή οι τιμές πρώτων υλών, το κόστος μεταφορών και η κατανάλωση έχουν υποχωρήσει με βιώσιμο τρόπο. Αυτό δεν είναι ακόμη σαφές, γι’ αυτό και η Fed αν και είναι εξαιρετικά πιθανό να παγώσει τις αυξήσεις, δεν θα δώσει στίγμα εγκατάλειψης της πολιτικής σύσφιξης και έναρξης του κύκλου αποκλιμάκωσης.
Ξεκινώντας από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια στον απόηχο της πανδημίας, η Fed ανέλαβε πολύ επιθετική δράση για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό τους τελευταίους 14 μήνες, αυξάνοντας το επιτόκιο-στόχο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων κατά 500 μονάδες βάσης από τον Μάρτιο του 2022.
Όπως δείχνει το διάγραμμα, αυτό o κύκλος σύσφιξης ήταν ο ταχύτερος των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Μεταξύ 2004 και 2006, η Fed αύξησε το επιτόκιο πολιτικής της κατά συνολικά 425 μονάδες βάσης, αλλά εκτός από αυτό κανένας άλλος κύκλος σύσφιξης τα τελευταία 40 χρόνια δεν πλησιάζει καν τον τρέχοντα από άποψη εμβέλειας και ταχύτητας. Πριν από αυτό, το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων κορυφώθηκε σχεδόν στο 20% το 1980/1981, όταν η Fed πάλευε με τον πληθωρισμό-ρεκόρ.
Που θα πάνε τον πληθωρισμό
Οι κεντρικές τράπεζες επιδιώκουν να ελέγξουν τη μεσοπρόθεσμη τάση, στοχεύοντας μάλιστα και πτωτικό overshooting του πληθωρισμού. Δηλαδή, αν και η υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων είναι αδιαμφισβήτητη, ο πληθωρισμός στο 4% είναι διπλάσιος του μεσοπρόθεσμου στόχου, η επίτευξη του οποίου μετά από 26 μήνες πληθωριστικής έξαρσης απαιτεί υποχώρηση του ΔΤΚ και του δομικού πληθωρισμού (ο οποίος παραμένει υψηλότερα στο 5,3%), πολύ κάτω από το 2%(!)…
Αυτό συνεπάγεται ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν σε περιοριστικά επίπεδα και θα παραμείνουν εκεί για καιρό. Οι προσδοκίες για έναρξη του κύκλου μείωσης των επιτοκίων από τη Fed φέτος έχουν ήδη διαψευστεί. Αρχικά, αναλυτές στη Wall Street επιχείρησαν να προωθήσουν αυτή τη δυναμική στη βάση της προοπτικής ύφεσης, στη συνέχεια λόγω της κρίσης εμπιστοσύνης στις περιφερειακές τράπεζες και τώρα στη βάση της ισχυρής δυναμικής αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού.
Η απάντηση των διαμορφωτών πολιτικής ήταν αρχικά, ότι η οικονομία μπορεί να αντέξει μια κάποια ύφεση προκειμένου να αποφύγει την υπερθέρμανση, ακολούθως ότι η Fed διαθέτει εργαλεία αντιμετώπισης τραπεζικών κρίσεων. Απάντηση στο τελευταίο ζήτημα δεν έχει ακόμη δοθεί, αλλά με βάση το μοτίβο που έχουν υιοθετήσει στη FOMC, η κυρίαρχη λέξη θα είναι η βιωσιμότητα της δυναμικής, η σταθερότητα των τιμών και η επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου το ταχύτερο δυνατό. Δηλαδή, αυτό που επιδιώκουν επιτάσσει εμπροσσθοβαρή πολιτική.
