Πλημμύρα μετεκλογικών σεναρίων και μπαράζ διαψεύσεων καταγράφεται στα media μερικά 24ωρα πριν από τις κάλπες και καθώς τα κόμματα και οι αρχηγοί δεν έχουν καμία διάθεση να διεξάγουν πολιτική αντιπαράθεση επί της ουσίας, αλλά εστιάζουν στα οργανωτικά. Έτσι, η μητέρα των μαχών αποδεικνύεται σκιαμαχία πολιτικών για θώκους, οφίτσια, απομακρύνοντας την κοινωνία και να καθιστώντας την αποχή συνειδητή επιλογή.
Το πολιτικό σκηνικό πριν από πρώτες κάλπες δεν προσομοιάζει σε αυτό μιας κρίσιμης αναμέτρησης, γιατί δεν είναι. Το μείζον διακύβευμα για την αντιπολίτευση περιορίζεται στην ασαφή έννοια της Δημοκρατίας και την απαξιωμένη της Δικαιοσύνης, ενώ η οικονομία μοιάζει με ….”καυτή πατάτα” που κανείς δεν θέλει να την ακουμπήσει. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα εθνικά θέματα, όπου μέτωπα ανοίγουν και άλλα πάνε για κλείσιμο… φορσέ. Έτσι, η στρατηγική των κομμάτων είναι να εστιάσει τη συζήτηση στους πολιτικούς σχηματισμούς και στα πρόσωπα των εν δυνάμει πρωθυπουργών που θα κριθούν να διαχειριστούν την -κατά γενική ομολογία- θολή επόμενη ημέρα.
Ο Αλέξης Τσίπρας που εισήγαγε την απλή αναλογική δεν φάνηκε προεκλογικά έτοιμος για να την εμπεδώσει στο πολιτικό σκηνικό. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο ίδιος μπήκε σε πρόγραμμα ταχείας ωρίμανσης και έτσι λίγες ημέρες πριν τις εκλογές άρχισε να αλλάζει το αφήγημα, αποφεύγοντας εκφράσεις όπως “κυβέρνηση ηττημένων” και προωθώντας τη λόγική της κυβερνησιμότητας, επιχειρεί να επαναφέρει το ζήτημα μετεκλογικών συνεργασιών, χωρίς να προσδιορίζει ασφυκτικά τις θέσεις των κομμάτων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί υπονομεύσει κάθε τέτοια πρωτοβουλία, επιτυγχάνοντας να εξαναγκάζει Τσίπρα και Ανδρουλάκη σε διαδοχική αναδίπλωση.
Η αγορά, πάντως, όπως προκύπτει από την πορεία του Χρηματιστηρίου και από το γκάλοπ των εισηγμένων δεν φοβάται τις εκλογές, ούτε το αποτέλεσμά τους. Δεν φοβάται γιατί τα ζητήματα που θίγονται δεν την αφορούν άμεσα.
Οι όροι για συγκυβέρνηση
Υπάρχουν όμως και οι όροι που έχουν δημοσίως τεθεί, για τέτοια σχήματα και οι οποίοι δεν έχουν τροποποιηθεί, ενώ έχουν μερικώς αμφισβητηθεί. Έτσι, ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε κατ αρχήν θέσει θέμα ώστε σε μια κυβέρνηση συνεργασίας να είναι πρωθυπουργοί οι Τσίπρας και Μητσοτάκης. Αυτό, δεν το αποδέχεται ουδείς εκ των δύο και Ανδρουλάκης είτε το αφήνει να ξεχαστεί, είτε το αναφέρει σε χαμηλότερους τόνους. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει αναφερθεί κατ επανάληψη στο πρόσωπο του Νίκου Παππά και την καταδίκη του από το Ειδικό Δικαστήριο, θέμα στο οποίο έχει αποφύγει να απαντήσει ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να συγκυβερνήσει με τον Νίκο Ανδρουλάκη, ενώ έκανε ένα ακόμη επιθετικό βήμα, μιλώντας για επιλογή προσωπικοτήτων από άλλους χώρους και για τη δημιουργία εκσυγχρονιστικής κυβέρνησης. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός έχει μιλήσει ακόμα και για εσωτερικό διαχασμό στο ΠΑΣΟΚ, με τον πρόεδρο να επιδιώκει διαφορετικά μονοπάτια από όσα η βάση προκρίνει.
Υπ΄ αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτίθεται να κονιοροποιήσει το ΠΑΣΟΚ για να κυβερνήσει. Από την άλλη πλευρά, ο Αλέξης Τσίπρας απορρίπτει έναν από τους δύο όρους του Νίκου Ανδρουλάκη και δέχεται σιωπηρά τον δεύτερο.
Η ταμπακιέρα
Προεκλογικά, έχει αποφευχθεί οποιαδήποτε συζήτηση για ημέτερους, επιχειρηματικά συμφέροντα, οικονομικά και χρηματιστηριακά σκάνδαλα και οτιδήποτε θα μπορούσε να προκαλέσει αναστάτωση στην οικονομία. Αυτό, είναι εν μέρει κατανοητό, αλλά εξίσου κατανοητό θα ήταν να συζητηθούν και θέματα -έστω επιδερμικά-, όπως των ενεργειακών εταιριών, του λιανεμπορίου και της διαδικασίας απόδοσης Δικαιοσύνης.
Ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε ένα παρακινδυνευμένο πολιτικό liiftng, θέλοντας να παραμείνει market friendly και να διεκδικήσει από τα οικονομικά κέντρα και παράκεντρα να κρατήσουν ίσες αποστάσεις. Αυτό συνέβη, εκνευρίζοντας -σε αρκετές περιστάσεις- το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο μέσω δημοσιευμάτων από φίλια media στοχοποίησε ακόμη και συστημικούς τραπεζίτες για ελλιπή ζήλο και λιγότερο ηχηρή -από τις προσδοκίες- στήριξη του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε αυτή την προεκλογική περίοδο δεν υπήρξαν αναφορές σε κρατικοποιήσεις τραπεζών, όσο κι αν το ζήτημα κυριάρχησε λίγο νωρίτερα.
Επέλεξε να εγκαταλείψει το “Ρ” του ΣΥΡΙΖΑ, αποφεύγοντας θέματα που θίγουν ευαίσθητες χορδές στο εύθραυστο οικοσύστημα των αγορών. Έτσι, ο Βαγγέλης Μαρινάκης, ο Ιβάν Σαββίδης, ο Δημήτρης Μελισσανίδης, έμειναν εκτός προεκλογικής αντιπαράθεσης. Αντιστοίχως, δεν συζητήθηκαν καθόλου, σε κεντρικό επίπεδο καυτά ζητήματα όπως η επένδυση της Lamda στο Ελληνικό, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η επένδυση της Hellenic Gold στη Χαλκιδική, τα ναυπηγία σε Σύρο και Σκαραμαγκά και μια σειρά άλλων επενδύσεων που προκάλεσαν κοινωνικές αντιδράσεις. Εκτός συζήτησης έμεινε το ζήτημα της εξόρυξης υδρογονανθράκων στο Αιγαίο, την Πελοπόννησο και το Ιόνιο, η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και η αλυσίδα εφοδιασμού.
Τα μετεκλογικά σενάρια
Το Crisis Monitor είχε εξ αρχής επισημάνει τα μείζονα εκλογικά μετεκλογικά σενάρια από τις πρώτες εκλογές, με “μπαλαντέρ” την κυβέρνηση ειδικού, σκοπού, καθώς η απλή αναλογική προσφέρει μια σειρά από δυνατότητες στα κόμματα. Με δεδομένο ότι για το σχηματισμό κυβέρνησης απαιτείται περίπου 46%, από τις δημοσκοπήσεις δεν προκύπτει δυνατότητα συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ. Επίσης, τα περιθώρια συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ είναι πρακτικά ανύπαρκτα.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν και σε ποιό βαθμό Τσίπρας και Ανδρουλάκης θα αποδέχονταν να συγκυβερνήσουν λαμβάνοντας κατ αρχήν ανοχή από τον Γιάνη Βαρουφάκη και αναζητώντας ad hoc συγκλίσεις στη συνέχεια. Μια παραλλαγή του ίδιου σεναρίου είναι μια κατ αρχήν πολιτική συμφωνία για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων και του εκλογικού νόμου, ενδεχομένως και με αυξημένη πλειοψηφία. Αυτό θα συνιστούσε κυβέρνηση ειδικού σκοπού. Έτσι, η χώρα θα μπορούσε να οδηγηθεί στις κάλπες εκ νέου, μετά το καλοκαίρι, αφού θα είχαν αλλάξει οι πολιτικές ισορροπίες και η εκλογική δυναμική με τον επαναπατρισμό των νέων.
Καθώς όμως τα σενάρια ανοίγουν στο τραπέζι, υπάρχει ο φόβος ότι η έκθεσή τους αυτή θα μπορούσε να τα κάψει, καθώς επιτρέπει την αποδόμησή τους, πριν ακόμα υπάρξουν ως ουσιαστικό αντικείμενο πολιτικού διαλόγου. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν διεξήχθησαν διερευνητικές επαφές προεκλογικά.
Πρόκειται για ζητήματα στρατηγικής, τα οποία αν και δεν απασχολούν την κοινωνία, εν τούτοις δείχνουν την προετοιμασία και ερμηνεύουν τοποθετήσεις και επιλογές.
Ο ειδικός σκοπός του Αλέξη Τσίπρα
Ο κ. Τσίπρας απαντώντας στην σχετική ερώτηση, στο πλαίσιο της διακαναλικής συνέντευξης, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, έβαλε στην ατζέντα το σενάριο της κυβέρνησης «ειδικού σκοπού».
Ο ίδιος, τις προηγούμενες ημέρες, έκανε λόγο για μια «προοδευτική κυβέρνηση» η οποία θα είναι «μακράς πνοής».
Ξαφνικά, το αφήγημα άλλαξε και πάλι. Η «προοδευτική διακυβέρνηση» μπορεί να λάβει και τη μορφή μιας κυβέρνησης ειδικού σκοπού. Ποιος είναι ο σκοπός αυτός; Η κάθαρση στο σκάνδαλο των υποκλοπών και στην τραγωδία των Τεμπών.
«Ας δούμε τα αποτελέσματα, θα έχουμε τη δυνατότητα να κουβεντιάσουμε, να εκτιμήσουμε. Δεν αποκλείω εκ των προτέρων την πιθανότητα να προκύπτει μια τέτοια συζήτηση την επομένη των εκλογών, αλλά ο στόχος μου δεν είναι μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού» τόνισε ο κ. Τσίπρας. Με λίγα λόγια δεν είναι αυτό που επιδιώκω αλλά δεν το αποκλείω.
Οι νάρκες Μητσοτάκη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έσπευσε να αξιοποιήσει την πάσα του αντιπάλου του. Χαρακτήρισε (ΑΝΤ1) την όλη ιστορία μετεξέλιξη της «κυβέρνησης ηττημένων» σε «κυβέρνηση απελπισμένων», και διερωτήθηκε διερωτήθηκε, αν μια τέτοια κυβέρνηση θα παρεμβαίνει και στη δικαιοσύνη προκειμένου να φέρει τις εξελίξεις στα μέτρα της. Ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι μια τέτοια κυβέρνηση δεν θα μπορεί να πάρει καμία ουσιαστική απόφαση για την οικονομία και τις συντάξεις, ακόμα και για τα εθνικά θέματα. Είναι προφανές ότι όλη αυτή η συζήτηση, ενισχύει τα διλλήματα που θέτει στο εκλογικό σώμα.
Αναδίπλωση ΣΥΡΙΖΑ
Η Κουμουνδούρου επανέφερε τον Τσίπρα στη γραμμή του… εύσχημα λέγοντας ότι η δήλωσή του ήταν απάντηση σε ένα υποθετικό σενάριο και πως ουσιαστικά δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Και, πως, σε κάθε περίπτωση, κάθε σενάριο έχει ως βάση συζήτησης την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές. Στην περίπτωση αυτή, όπως λέγεται ο κ. Τσίπρας, όταν λάβει τη διερευνητική εντολή θα συναντήσει τον Νίκο Ανδρουλάκη. Αν στην στη συνάντηση αυτή ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εμείνει στη θέση του για τρίτο πρόσωπο στη θέση του Πρωθυπουργού, ο όρος αυτός μπορεί να ικανοποιηθεί μέσω μιας κυβέρνησης ειδικού σκοπού. Θα είναι βραχύβια και θα εστιάσει στο σκάνδαλο των υποκλοπών και στη τραγωδία των Τεμπών.
* Η ηθική θεωρεία του Επίκουρου έχει δύο σκέλη, την τετραφάρμακο που έχει προληπτικό χαρακτήρα, στηριζόμενη δε στη φυσιολογία στοχεύει στην εξάλειψη του αδικαιολόγητου φόβου και της ταραχής από την ανθρώπινη ψυχή και την αρχή της ηδονής, η οποία στηριζόμενη σε ένα φυσιοκρατικό αλγόριθμο των επιθυμιών, προσφέρει ένα θετικό πρόγραμμα για την επιδίωξη της ευδαιμονίας.
