Προβάδισμα και άνετη επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία δείχνουν τα πρώτα στοιχεία με ενσωμάτωση 33,68% που δίνουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.
Αν και το ποσοστό ενσωμάτωσης είναι σχετικά μικρό και η συμμετοχή στις εκλογές εκρηκτικά μεγάλη, η δυναμική του Ταγίπ Ερντογάν υπερβαίνει τις προβλέψεις, μέχρι στιγμής.
Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι το προβάδισμα του Ταγίπ Ερντογάν θα μειωθεί προοδευτικά, καθώς θα αυξάνεται η ενσωμάτωση, αλλά ουδείς τοποθετείται έναντι της προοπτικής είτε να υποχωρήσει κάτω από το 50% ώστε να χρειαστεί δεύτερος γύρος, είτε να έρθει δεύτερος.
Το πλέον ασφαλές σενάριο για την ώρα είναι η νίκη του Ταγίπ Ερντογάν στον πρώτο γύρο και με ερωτηματικό παραμένει το ενδεχόμενο να χρειαστεί δεύτερος γύρος εκλογών, κάτι που θα είναι απαραίτητο αν το ποσοστό του απερχόμενου Τούρκου προέδρου υποχωρήσει κάτω από 50,01%.
Διεθνώς, οι εκλογές στην Τουρκία θεωρούνται εξαιρετικά κρίσιμες, εξαιτίας της εν εξελίξει προσπάθειας γεωπολιτικού επαναπροσδιορισμού που έχει ξεκινήσει ο Ταγίπ Ερντογάν, απομακρυνόμενος από τη Δύση και προσεγγίζοντας τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να ενταχθεί σε ένα γεωοικονομικό οικοσύστημα το οποίο συντονίζει η Μόσχα με το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, ακόμα και με την Κίνα.
Η Δύση πίεζε πολύ για την ανάδειξη κοινού υποψηφίου από την Αντολίτευση, αλλά η υποψηφιότητα Κολιτσντάρογλου ήταν εξ αρχής καταδικασμένη, καθώς παρά την ευρεία πολιτική στήριξη, δεν απολάμβανε θρησκευτικής διείσδυσης όντας Σαλαφιστής. Ο Κιλιτσντάρογλου είχε εξαγγείλει αντιστροφή της ανορθόδοξης οικονομικής πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν, επαναπροσέγγιση με τη Δύση και κατηγορούσε τη Ρωσία για παρέμβαση στις εκλογές.
Τα προβλήματα του Ερντογάν
Ο καλπάζον πληθωρισμός και η καταρέουσα λίρα είναι δύο από τα μείζονα προβλήματα που πιέζουν τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να αναθερμάνει την οικονομία με ένα μίγμα ανορθόδοξων οικονομικών πολιτικών, καθώς διατηρεί χαμηλά τα επιτόκια παρά τον ιστορικά υψηλό πληθωρισμό που προσέγγισε ακόμα και το 100% το 2022, πριν ξεκινήσει να υποχωρεί, ενώ ακόμα παραμένει πάνω από το 40%.
Ο Ερντογάν βρέθηκε αντιμέτωπος με τους καταστροφικούς σεισμούς στην Ανατολική Τουρκία που στοίχησαν τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και διέλυσαν ολοσχερώς μια πολύ μεγάλη τουρκική επαρχεία.
Πολιτικά κατηγορείται για ολοκληρωτικές πρακτικές και διώξεις πολιτικών του αντιπάλων, όπως η καταδίκη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης. Στις δημοτικές εκλογές το AKP του Ταγίπ Ερντογάν έχασε μεγάλους δήμους, μεταξύ των οποίων της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Άγκυρας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησε σε εκλογικό μορατόριουμ με την Ελλάδα, με αφορμή την επαναπροσέγγιση που ξεκίνησε μετά την εκδήλωση της disaster diplomacy στους καταστροφικούς σεισμούς. Ενεχόμενη πολιτική αλλαγή στην Τουρκία θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέο κύκλο έντασης πριν υπάρξει χώρος για διάλογο. Αν και ο Κιλιτσντάρογλου έχει μιλήσει για θάλασσα ειρήνης, η υποστήριξή του από ακραιφνείς κεμαλικούς που στο παρελθόν έχουν προκαλέσει συγκρούσεις, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να έχει αρνητικά αποτελέσματα στις διμερείς σχέσεις.
Επίσης, η δυναμική επαναπροσέγγισης Δύσης – Τουρκίας μετά από ενδεχόμενη ήττα του Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα ελληνοτουρκικά, καθώς ο Κιλιτσντάρογλου θα ζητήσει ανταλλάγματα σε τοπικό επίπεδο για να αντισταθμίσει γεωστρατηγικές παραχωρήσεις.
Ένας τρίτος υποψήφιος για την προεδρία, ο Σινάν Ογκάν, δεν αναμένεται να κερδίσει πολλές ψήφους, αλλά θα μπορούσε να εμποδίσει κάποιον από τους δύο κύριους διεκδικητές να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, κάτι που θα οδηγούσε σε δεύτερο γύρο στις 28 Μαΐου.
Το check list των τουρκικών εκλογών
- Οι παγκόσμιοι ηγέτες παρακολουθούν στενά τις τουρκικές εκλογές καθώς ο 69χρονος Ταγίπ Ερντογάν, θεωρείται προβληματικός και συχνά απρόβλεπτος εταίρος της Δύσης.
- Αν και καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αύξησε το εμπόριο με τη Μόσχα και επιδίωξε στενούς δεσμούς με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
- Ο κ. Ερντογάν έχει επίσης εξοργίσει τους άλλους ηγέτες στο ΝΑΤΟ παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες της συμμαχίας να επεκταθεί, εμποδίζοντας την ένταξη της Φινλανδίας και αρνούμενος να υποστηρίξει την ένταξη της Σουηδίας.
- Στα καυτά θέματα των ψηφοφόρων είναι η οικονομία. Από το 2018, η Τουρκία υποφέρει από επώδυνο πληθωρισμό που ξεπέρασε το 80% ετησίως πέρυσι, αλλά έπεσε στο 44% τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Αυτό επηρέασε αρνητικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και έκανε τους Τούρκους να αισθάνονται φτωχότεροι, παρόλο που η οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται.
- Οι επιπτώσεις από τους σεισμούς του Φεβρουαρίου διαφαίνονται πάνω από τις ψηφοφορίες σε μεγάλο μέρος της νότιας Τουρκίας. Οι τεράστιες καταστροφές και ο μεγάλος αριθμός νεκρών έθεσαν έντονα ερωτήματα σχετικά με το εάν η έμφαση του κ. Ερντογάν στις κατασκευές για την τόνωση της οικονομίας παρήγαγε κτίρια που δεν ήταν ασφαλή. Πολλοί κάτοικοι που εγκατέλειψαν τη ζώνη του σεισμού αντιμετώπισαν προκλήσεις στην ψηφοφορία, καθώς οι άνθρωποι που δεν άλλαζαν τις επίσημες διευθύνσεις τους έπρεπε να επιστρέψουν σε γειτονιές που συχνά είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές για να ψηφίσουν, κάτι που ήταν βάρος για πολλούς επιζώντες.
- Ο 74χρονος κ. Κιλιτσντάρογλου, ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, έχει δεσμευτεί να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση εάν εκλεγεί και να κάνει την πολιτική πιο θεσμική και λιγότερο προσωπική.
- Αλλά το κόμμα του είναι εκτός εξουσίας τόσο καιρό που η ιστορία του παρέχει λίγες ενδείξεις για το πώς θα κυβερνούσε τώρα. Ούτε το παρελθόν του κ. Kilicdaroglu: Είναι συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος που διηύθυνε τη διοίκηση κοινωνικής ασφάλισης της Τουρκίας.
