Ταχύτητα σύσφιξης νομισματικής πολιτικής άλλαξε η ΕΚΤ στη σύνοδο του Μαΐου, ανεβάζοντας τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης και διαμηνύοντας ότι θα παραμείνει στην ίδια τροχιά ανεξαρτήτως της κρίσης εμπιστοσύνης που βιώνουν οι τράπεζες -κυρίως στις ΗΠΑ-. Όπως αναφέρει η ανακοίνωση η ΕΚΤ δεν θα διακόψει τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων, ενώ ανέλυσε τους παράγοντες που λαμβάνει υπόψη στο πλαίσιο της εξίσωσης.
Το έδαφος για νέες αυξήσεις επιτοκίων έστρωσε η ΕΚΤ με την ανακοίνωσή της μετά τη σύνοδο του Μαΐου, οι οποίες -όπως όλα δείχουν- θα είναι μικρότερου βηματισμού, ήτοι 25 μονάδων βάσης, όσο και η τελευταία δηλαδή. Μετά και την τελευταία αύξηση το επιτόκιο της ΕΚΤ διαμορφώνεται στο 3,25%, στο υψηλότερο επίπεδο από το 2007.
Στην ανακοίνωσή της η ΕΚΤ αναλύει τη νέα εξίσωση που θα παράγει μεγάλο της απάντησης για τις επόμενες συνεδριάσεις: οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια πολιτικής
- θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό,
- λαμβανομένων υπόψη των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων,
- στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και
- στην ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Αναλυτές του Bloomberg προβλέπουν ότι παρά την ισχυρή ρητορική της Κριστίν Λαγκάρντ η ΕΚΤ θα ολοκληρώσει τον κύκλο σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής τον Ιούνιο με μια ακόμη 25άρα αύξηση, ήτοι στο 3,5%. Κάτι τέτοιο όμως θα δημιουργούσε μεγάλο gap με τη Fed, η οποία ανέβασε τα επιτόκια στο εύρος 5-52,25%.
Πάντως, στη δήλωσή της η ΕΚΤ αναφερόμενο στις προοπτικές για τον πληθωρισμό επισημαίνει ότι είναι ” υπερβολικά υψηλές για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.”. Επίσης, περιλαμβάνει τη διατύπωση ότι: “Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής θα διαμορφωθούν σε επίπεδα που θα είναι δεόντως περιοριστικά προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%”.
Συνδυαστικά, οι αυτές φράσεις και η απουσία αστερίσκου για την εξέλιξη της κατάστασης στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη δυναμική των οικονομιών της Ευρωζώνης, δημιουργεί την αίσθηση ότι ενδεχομένως οι αυξήσεις που έπονται στο κόστος δανεισμού ναι είναι περισσότερες από μία, που προβλέπουν οι αναλυτές του Bloomberg.
Στην ανακοίνωσή της η ΕΚΤ προδιαγράφει για τον Ιούλιο την αποπεράτωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης APP.
Αξιολόγηση κινδύνων
Όπως ανέφερε η Κριστίν Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου, οι νέες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, αν επιμείνουν, θα μπορούσαν να αποτελέσουν καθοδικό κίνδυνο για τις προοπτικές της ανάπτυξης καθώς θα μπορούσαν να περιορίσουν τις γενικότερες πιστωτικές συνθήκες πιο έντονα από ό,τι αναμένεται και να επηρεάσουν αρνητικά την εμπιστοσύνη. Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εξακολουθεί επίσης να αποτελεί σημαντικό καθοδικό κίνδυνο για την οικονομία. Ωστόσο, η πρόσφατη αντιστροφή των προηγούμενων δυσμενών διαταραχών στην πλευρά της προσφοράς, αν διαρκέσει, θα μπορούσε να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και να στηρίξει μια υψηλότερη ανάπτυξη από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος. Η συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και την κατανάλωση των νοικοκυριών, θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε υψηλότερη από ό,τι αναμένεται ανάπτυξη.
Ανοιχτό το ενεργειακό
Η ίδια συμπλήρωσε ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να περιβάλλονται από σημαντικούς ανοδικούς κινδύνους. Αυτοί περιλαμβάνουν τις υφιστάμενες πιέσεις σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών που θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές λιανικής σε υψηλότερα από το αναμενόμενο επίπεδα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Επιπλέον, ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας θα μπορούσε να ωθήσει προς τα πάνω το κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Μια διαρκής αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών ή των περιθωρίων κέρδους θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, μεταξύ άλλων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Πληθωριστικές πιέσεις από τις αυξήσεις μισθών
Οι μισθολογικές συμφωνίες που τέθηκαν πρόσφατα σε διαπραγμάτευση έχουν συντείνει στους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό, ιδίως αν τα περιθώρια κέρδους εξακολουθούν να είναι υψηλά. Οι καθοδικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν τις νέες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν προς τα κάτω τον πληθωρισμό ταχύτερα από ό,τι αναμένεται. Η εξασθένηση της ζήτησης, για παράδειγμα λόγω μιας μεγαλύτερης επιβράδυνσης των τραπεζικών χορηγήσεων ή μιας εντονότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, θα συνέβαλε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Οι προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλές για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες πιέσεις σε σχέση με τον υψηλό πληθωρισμό, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.
Συνολικά, οι εισερχόμενες πληροφορίες γενικά στηρίζουν την αξιολόγηση των μεσοπρόθεσμων προοπτικών για τον πληθωρισμό, όπως αυτή διαμορφώθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο κατά την προηγούμενη συνεδρίασή του. Ο γενικός πληθωρισμός μειώθηκε τους τελευταίους μήνες, αλλά οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ταυτόχρονα, οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης και στις νομισματικές συνθήκες της ζώνης του ευρώ, ενώ οι χρονικές υστερήσεις και η ένταση της μετάδοσης στην πραγματική οικονομία εξακολουθούν να περιβάλλονται από αβεβαιότητα.
Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής θα διαμορφωθούν σε επίπεδα που θα είναι δεόντως περιοριστικά προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται αναγκαίο. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, λαμβανομένων υπόψη των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και στην ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ παραμένουν το πρωταρχικό εργαλείο του Διοικητικού Συμβουλίου για τον καθορισμό της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Παράλληλα, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να μειώνει το χαρτοφυλάκιο τίτλων που διακρατεί το Ευρωσύστημα στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό. Σύμφωνα με αυτές τις αρχές, το Διοικητικό Συμβούλιο προσδοκά να διακόψει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος APP από τον Ιούλιο του 2023 και μετά.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 3,75%, 4,00% και 3,25% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 10 Μαΐου 2023.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. Η μείωση θα ανέρχεται σε 15 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2023. Το Διοικητικό Συμβούλιο προσδοκά να διακόψει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος APP από τον Ιούλιο του 2023 και μετά.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες θα αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
***
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Η εργαλειοθήκη πολιτικής που διαθέτει η ΕΚΤ είναι πλήρως εξοπλισμένη για την παροχή στήριξης σε ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ αν χρειαστεί. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών.
