Μπαράζ δημοσιευμάτων που σκιαγραφούν την επιδείνωση της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στο Κόσοβο κατακλύζουν τα ευρωπαϊκά media τις τελευταίες ώρες, αφού η πρώτη διάσκεψη για τη δημιουργία της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Βόρειο Κόσοβο απέβη άκαρπη. Τα δημοσιεύματα αυτά, αποδίδονται στον τόνου του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα σκιώδης και μανιπουλαδώρος και έχει πολλές φορές βρεθεί εκτός θέσης…
Η κατάσταση στο Κοσυφοπέδιο ήταν πάντα περίπλοκη, οι εντάσεις σταθερά υποβόσκουσες και οι εξάρσεις δεν ξάφνιαζαν κανένα. Η συχνότητα μεταξύ των εξάρσεων, είναι αυτή που αξιολογείται παραδοσιακά. Τώρα όμως, η ΕΕ πιέζει για συμφωνίες, ενώ και οι ΗΠΑ θέλουν να κλείσουν μέτωπα, για να ολοκληρώσουν τον σχεδιασμό απορωσοποίησης περιοχών.
Υπ αυτό το πρίσμα, η προοπτική άμεσης προσέγγισης Πρίστινας – Βελιγραδίου, δεν είναι ορατή, ούτε δεδομένη. Οι παράγοντες που επιδρούν σε ένα τέτοιο σκηνικό είναι πολλοί, ενώ τα δεδομένα αλλάζουν… γρήγορα.
Όπως αναφέρει η DW, αυτήν τη φορά ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ δεν έκανε καμιά προσπάθεια να εξωραΐσει την κατάσταση στις σχέσεις ανάμεσα στη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο, σε μία ακόμη συνάντηση των δύο πρωθυπουργών στις Βρυξέλλες. Αντίθετα άφησε να διαφανεί αγωνία για το ενδεχόμενο νέας κλιμάκωσης στις σχέσεις των δύο χωρών. «Δυστυχώς οι ηγέτες δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία. Και φοβάμαι ότι θα αντιμετωπίσουμε, ίσως – ελπίζω όχι – μια κρίσιμη κατάσταση» ανέφερε χθες βράδυ ο Μπορέλ κάνοντας λόγο ακόμη και για κλιμάκωση.
«Να βρεθεί λύση»
«Οι συνομιλίες πρέπει να συνεχιστούν σύντομα. Αυτά τα ζητήματα που συνδέονται με την κατάσταση στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο μετά τις επαναληπτικές εκλογές έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν σε κλιμάκωση και να υπονομεύσουν την εφαρμογή της συμφωνίας, για την εξομάλυνση των σχέσεων. Και αυτό δεν είναι αυτό που θέλουμε να συμβεί. Ελπίζω ότι κανείς δεν θέλει να συμβεί. Αλλά υπάρχει μεγάλος κίνδυνος και γι’ αυτό έχω παροτρύνει και τα δύο μέρη να βρουν τη λύση που θα επιτρέψει στους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου να επιστρέψουν γρήγορα στους θεσμούς που εγκατέλειψαν τον περασμένο Νοέμβριο».
Η παρέμβαση αυτή του Μπόρελ στόχο έχει να εντείνει την πίεση τόσο προς τους εμπλεκόμενους όσο και σε άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να παίξουν καταλυτικό ρόλο. Η DW επαναφέρει -σταθερά- το θέμα της ενταξιακής πορείας της Σερβίας προς την ΕΕ. Ωστόσο, το διακύβευμα αυτό βαρύνει τώρα τις Βρυξέλλες περισσότερο από το Βελγράδι, ενώ η πίεση από την Ουάσιγκτον για απομάκρυνση του Βούτσιτς από τον Πούτιν, πέφτει επίσης στις πλάτες της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Η εξομάλυνση των διμερών σχέσεων των δύο χωρών αποτελεί προϋπόθεση για την ενταξιακή πορεία τους στην ΕΕ, αναφέρει η DW, επισημαίνοντας ότι τώρα φαίνεται να απομακρύνεται έτι περαιτέρω.
Οι δύο πρωθυπουργοί Αλεξάντερ Βούτσιτς και Άλμπιν Κούρτι διαφώνησαν σε ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει περισσότερη αυτονομία στους δήμους με σερβική πλειοψηφία στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο. Η σερβική πλευρά το θέτει ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή της στα θεσμικά όργανα της Πρίστινας. Κάτι που ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός απορρίπτει, όπως είπε στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση εξηγώντας τους λόγους.
Πρόκειται όμως για αναληφθείσσα δέσμευση από παλαιότερη συμφωνία και η αντικατάσταση της οποίας απαιτεί σοβαρή δουλειά, για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης τόσο μεταξύ τω δύο πλευρών όσο και μεταξύ των εγγυητών. Σε αυτό το πλαίσιο, όμως, δρομολογούνται ήδη δράσεις, όπως η συμφωνία για κοινή αναζήτηση θυμάτων από τον πόλεμο.
«Διαφωνώ ριζικά με αυτό το σχέδιο, διότι αποτελεί άμεση συνέπεια της διακαούς επιθυμίας για μια αντίστοιχη Σερβική Δημοκρατία μέσα στο Κοσσυφοπέδιο. Αντίθετα πρότεινα ένα μοντέλο εξομάλυνσης, όπως αυτό που η Σερβία έχει ήδη με τη Δημοκρατία της Κροατίας. Διότι δεν υπάρχει εξομάλυνση, σχέσεις καλής γειτονίας, χωρίς αμοιβαία αναγνώριση, αλλά και χωρίς σοβαρή, ειλικρινή αντιμετώπιση της προστασίας των εθνικών μειονοτήτων».
Ο Κούρτι υπογράμμισε επίσης ότι το σχέδιο για μεγαλύτερη αυτονομία στους δήμους με σερβική πλειοψηφία δεν ήταν σύμφωνο με το Σύνταγμα του Κοσσυφοπεδίου και δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό. «Είμαι πολύ ανήσυχος», δήλωσε ο Σέρβος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Βούτσιτς στους δημοσιογράφους. «Είναι σαφές ότι η Πρίστινα δεν θέλει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της».
Η συμφωνία
Οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν σε μια αμφίδρομη πλατφόρμα αναζήτησης με κλιμάκια και από τις δύο πλευρές που θα αναζητήσουν ομαδικούς τάφους.
Ειδικότερα, οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν να συνεργαστούν για την αναζήτηση αγνοούμενων από τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο από το 1988 ως το 2000. Πρόκειται για 1621 περιπτώσεις. «Είμαστε έτοιμοι, αν εσείς μας πείτε ‘σκάψτε εκεί έξω’» είπε ο Κούρτι. «Πιστεύουμε ότι υπάρχουν άνθρωποί μας θαμμένοι. Θα το κάνουμε μαζί σας μέσα σε 24 ώρες. Είναι καλό για τους ανθρώπους και από τις δύο πλευρές μαζί (να) γνωρίζουν τη μοίρα των συγγενών τους, των παιδιών, πατεράδων, των μητέρων τους και όλων των άλλων. Και είναι ένα σημαντικό τμήμα μιας μελλοντικής πιθανής συμφιλίωσης, αν φτάσουμε σε αυτή».
